10 στιγμές από τη ζωή του Πρίγκιπα Φίλιππου

«Με βαθιά θλίψη, η Αυτού Μεγαλειότητα ανακοινώνει το θάνατο του αγαπημένου συζύγου της, του Πρίγκιπα Φίλιππου, του Δούκα του Εδιμβούργου» γράφει η επίσημη ανακοίνωση του βρετανικού παλατιού.

Στη συνέχεια οι λεπτομέρειες είναι πιο συγκεκριμένες: «Πέθανε ειρηνικά σήμερα το πρωί στο Κάστρο Γουίνδσορ. Περισσότερες ανακοινώσεις θα γίνουν στον κατάλληλο χρόνο. Η Βασιλική Οικογένεια ενώνεται με ανθρώπους σε όλο τον κόσμο για να πενθήσει την απώλεια του».

Τα συνεχιζόμενα προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε τα τελευταία χρόνια, τελικά, δυστυχώς, κατέβαλαν τον Πρίγκιπα Φίλιππο. Ποιος όμως ήταν, τελικά, ο Δούκας του Εδιμβούργου και τι είναι εκείνο που τον ενώνει με την Ελλάδα;

Η γέννηση και η εξορία του Πρίγκιπα Φίλιππου

Μπορεί να έμεινε γνωστός παγκοσμίως ως μέλος της βρετανικής βασιλικής οικογένειας, η πραγματική του καταγωγή όμως ήταν από τη Δανία. Ως μέλος του Οίκου των Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόντερμπουργκ-Γκλύξμπουργκ είχε δικαιώματα τα οποία πήγαζαν από την ελληνική και δανική βασιλική οικογένεια. Μάλιστα, γεννήθηκε σε ελληνικό έδαφος το 1921.

Ευτυχώς ή δυστυχώς για εκείνον, το τεταμένο πολιτικό κλίμα της εποχής και η Μικρασιατική Καταστροφή, οδήγησαν την οικογένειά του σε εξορία, όταν εκείνος ήταν ακόμα βρέφος. Φυγαδεύτηκε με μία αυτοσχέδια κούνια φτιαγμένη από κουτιά φρούτων.

Η θητεία στον ναυτικό

Φοίτησε σε αμερικανικό σχολείο στη Γαλλία, έζησε στο Μόντε Κάρλο και τη Γερμανία, η Μεγάλη Βρετανία όμως φαίνεται ότι κέρδισε την καρδιά του. Το γεγονός ότι τέλειωσε το κολέγιο στη Σκωτία έπαιξε σημαντικό ρόλο. Η κατάταξή του στο βρετανικό ναυτικό το 1939, σε μία πολύ κρίσιμη και επικίνδυνη περίοδο, ήρθε φυσιολογικά.

Έτσι, βρέθηκε στη δίνη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου· πολέμησε στον Ινδικό Ωκεανό, στη Μεσόγειο, στις ανατολικές ακτές της Βρετανίας, στον Ειρηνικό Ωκεανό και ήταν παρών στο Κόλπο του Τόκιο όταν η Ιαπωνία παραδόθηκε και επισήμως. Μετά τον πόλεμο παρέμεινε στο ναυτικό ως εκπαιδευτής μέχρι το 1952.

Η μάχη της Κρήτης

Η κορυφαία στιγμή στη θητεία του στο βρετανικό Ναυτικό; Κι όμως, σε μία παράξενη στροφή της τύχης, η μοίρα τον έφερε και πάλι στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στη Ναυμαχία του Ταινάρου το 1941. Εκεί, σε μία αναμέτρηση ανάμεσα σε βρετανικά και ιταλικά πλοία, ο ίδιος βρέθηκε να ελέγχει τους προβολείς ενός θωρηκτού. Η παρουσία και η δράση του θεωρήθηκε σημαντική, με συνεπές αποτέλεσμα να τιμηθεί αργότερα από το ελληνικό κράτος με τον Ελληνικό Πολεμικό Σταυρό· την ύψιστη, δηλαδή, διάκριση για εκείνη την εποχή όσον αφορά τα στρατιωτικά επιτεύγματα.

Η συνάντηση με την Ελισάβετ

Μία τυχαία συνάντηση, ένα κοσμοϊστορικό γεγονός. Πώς άραγε θα είχε εξελιχθεί η βρετανική -και όχι μόνο- μεταπολεμική ιστορία αν ο 18χρονος Φίλιππος δεν είχε συνοδεύσει τις μικρές κόρες του Βρετανού βασιλιά σε μία απογευματινή βόλτα; Η Ελισάβετ ήταν τότε μόλις 13 ετών. Μπορεί να ερωτεύτηκε, όπως λέγε οι αφηγήσεις, τον ευθυτενή και γοητευτικό σπουδαστή του ναυτικού κολεγίου Britannia, έπρεπε όμως να περιμένει. Τα αισθήματα, βέβαια, ήταν αμοιβαία.

Πέρασαν οκτώ χρόνια, η βασίλισσα ενηλικιώθηκε, ο αρραβώνας πραγματοποιήθηκε και ο Φίλιππος εγκατέλειψε τους ελληνικούς και δανικούς βασιλικούς του τίτλους. Μάλιστα, αποφάσισε να υιοθετήσει και το επώνυμο της μητέρας του (Moundbatten) αλλά και να λάβει τη βρετανική υπηκοότητα. Ήταν και επίσημα πια Βρετανός.

Το οικόσημο με την ελληνική πινελιά

 

Μπορεί να επέλεξε για πατρίδα του τη Μεγάλη Βρετανία, ο Φίλιππος όμως δεν ξέχασε ποτέ τους βασιλικούς του τίτλους. Τουλάχιστον, αυτό φανερώνει το οικόσημα του Δούκα του Εδιμβούργου, το οποίο και υιοθέτησε το 1947: τα λιοντάρια της Δανίας (πάνω αριστερά) και η σημαία της Ελλάδας (πάνω δεξιά) δεσπόζουν στο προσωπικό του logo.

Ο γύρος του κόσμου μακριά από τη βασίλισσα

Ήταν ένα ταξίδι που έγραψε ιστορία και διήρκεσε σχεδόν δύο χρόνια: Ο Δούκας του Εδιμβούργου έκανε τον γύρο σχεδόν του κόσμου κατά τα έτη 1956-1957, κήρυξε την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων της Μελβούρνης και έφτασε μέχρι την Ανταρκτική. Οι καλές γλώσσες λένε ότι απλά προσέφερε πολύ θετική δημοσιότητα στο παλάτι, οι κακές ότι το ζευγάρι (σ.σ: μόλις τέσσερα χρόνια παντρεμένο) περνούσε μία δύσκολη φάση. Η πραγματική αλήθεια θα βγει στο φως, αρκετά χρόνια μετά, όταν και θα ανοίξουν -αν ανοίξουν ποτέ- τα αρχεία του Μπάκιγχαμ.

Μία μεγάλη διπλωματική γκάφα του Πρίγκιπα Φίλιππου

«Θα μου άρεσε να επισκεφτώ τη Ρωσία – αν και αυτοί οι μπάσταρδοι δολοφόνησαν τη μισή μου οικογένεια». Ήταν 1967 όταν ο Πρίγκιπας Φίλιππος έκανε μία αμετροεπή δήλωση -ή πιο απλά χοντρή γκάφα- όσον αφορά τις σχέσεις με το Ανατολικό Μπλοκ. Ίσως, δεν έλεγε ψέματα, σίγουρα πάντως οι Σοβιετικοί δεν εκτιμούσαν τέτοιου είδους δηλώσεις. Η ατμόσφαιρα, άλλωστε, ήταν τεταμένη, αφού ο Πόλεμος του Βιετνάμ βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη ενώ η Πυραυλική Κρίση της Κούβας δεν απείχε πολλά χρόνια.

Το γράμμα για την Νταϊάνα

Πατρική συμβουλή ή μήπως τελεσίγραφο; Στις αρχές του 1981, όταν ο Πρίγκιπας Κάρολος και η Πριγκίπισσα Νταϊάνα δεν είχαν ακόμα επισημοποιήσει τη σχέση τους, ο Δούκας του Εδιμβούργου θεώρησε ότι πρέπει να επέμβει: είτε γάμος είτε διακοπή της σχέσης. Το αν έκανε καλά, θα το κρίνει η επίσημη ιστορία. Σίγουρα, πάντως, αυτή ήταν μία κομβική στιγμή για τα τραγικά γεγονότα του μέλλοντος.

Τα ρατσιστικά σχόλια

Ο Πρίγκιπας Φίλιππος είχε πάντα μία κακιά συνήθεια: παρ’ ότι διακρινόταν για την ευγένεια και τους καλούς τους τρόπους, πολύ συχνά έλεγε περισσότερα από όσα χρειαζόταν. Αρκετές φορές όσα έλεγε ακούγονταν αστεία αλλά δεικτικά: «Τι έχετε να πείτε για τον Tom Jones; Έβγαλε εκατομμύρια και είναι άθλιος τραγουδιστής». Άλλοτε, βέβαια, οι γκάφες ήταν πιο σκληρές, όπως όταν σχολίασε την παραδοσιακή ενδυμασία του Προέδρου της Νιγηρίας λέγοντας ότι «δείχνει έτοιμος για ύπνο». Κάποιες στιγμές, σίγουρα, ξεπερνούσε τα όρια.

Η δήλωση που έκανε το 1981 και εν μέσω ύφεσης έχει μείνει στην ιστορία για όλους τους λάθος λόγους: «Πριν λίγα χρόνια όλοι έλεγαν πως χρειάζονται χρόνο για ξεκούραση, γιατί δούλευαν πάρα πολύ. Τώρα όλοι έχουν χρόνο για ξεκούραση και παραπονιούνται που δεν έχουν δουλειές». Σίγουρα, ο Δούκας του Εδιμβούργου είχε σημαντικό φιλανθρωπικό έργο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, οι αμφιλεγόμενες ή και ρατσιστικές -τόσο κοινωνικά όσο και φυλετικά- ιδέες όμως φαίνεται να μην έλειπαν από το μυαλό του.

Η αποχώρηση του Πρίγκιπα Φίλιππου από τα καθήκοντα

Τέλος εποχής. Μόνο έτσι θα μπορούσε να περιγραφεί η επίσημη ανακοίνωση του Μπάκιγχαμ τον Μάιο του 2017: Ο Πρίγκιπας Φίλιππος δε θα ασκούσε τα βασιλικά του καθήκοντα από το φθινόπωρο εκείνης της χρονιάς. Επί 65 ολόκληρα χρόνια στάθηκε δίπλα σε όλες τις επίσημες υποχρεώσεις της Βασίλισσας Ελισάβετ. Είχε έρθει η ώρα να ξεκουραστεί. Το πώς ακριβώς θα τον μνημονεύει η ιστορία θα το μάθουμε σε λίγα χρόνια. Τώρα, φαίνεται να είναι ακόμα νωρίς.