20 εκπληκτικά καρέ από τον φακό της σπουδαίας Kathy Willens
Υπήρξε μία αναγνωρισμένη και πολυβραβευμένη φωτορεπόρτερ, έχοντας συνεργαστεί με κορυφαία πρακτορεία από την εποχή που ελάχιστες γυναίκες ήταν στον κλάδο. Με αφορμή τον πρόσφατο θάνατό της, ανατρέχουμε στα καλύτερα κλικ που άφησε παρακαταθήκη.
- 1 ΣΕΠ 2024
«Ήμουν τόσο νέα, περιτριγυριζόμουν από μεσαίας ηλικίας άνδρες ή ακόμη μεγαλύτερους […] και εάν τίποτα δεν συνέβαινε στην επικαιρότητα, περίμεναν από εμένα να βγω έξω και να φωτογραφίζω γυναίκες στην παραλία του Μαϊάμι», είχε δηλώσει σε μία από τις τελευταίες συνεντεύξεις της η φωτορεπόρτερ Kathy Willens, περιγράφοντας το κλίμα πίσω στα 70s στα ειδησεογραφικά sites, όταν ελάχιστες γυναίκες εργάζονταν στον κλάδο.
«Έτσι, μια μέρα, βρήκα μια κοπέλα που φορούσε το πιο αποκαλυπτικό μπικίνι, την έβγαλα φωτογραφία, την εκτύπωσα και την κρέμασα στο γραφείο, λέγοντας σε όλους ότι αυτή ήταν η Τ-Ε-Λ-Ε-Υ-Τ-Α-Ι-Α γυναίκα που φωτογράφιζα με μπικίνι. Θεωρούσα απαράδεκτο να μου ζητούν κάτι τέτοιο».
Μερικούς μήνες αργότερα, στα τέλη του 1976, θα την προσέγγιζε το πρακτορείο Associated Press, ξεκινώντας μια συνεργασία που θα κρατούσε σχεδόν 45 χρόνια και θα έδινε τον χώρο και τον χρόνο, τις ευκαιρίες, τα θέματα, τις στιγμές που ζητούσε η Αμερικανίδα από το Ντιτρόιτ για να ξεδιπλώσει το σπάνιο ταλέντο της. Ποιο ήταν αυτό; Να «πιάνει τη στιγμή», όπως λένε τα εγχειρίδια του επαγγέλματος.
Η πλούσια παρακαταθήκη των περισσότερων από 90.000 καρέ που τράβηξε στο διάστημα της συνεργασίας με το πρακτορείο προτού συνταξιοδοτηθεί και αφήσει τελικά την τελευταία της πνοή τον Ιούλιο του 2024, σε ηλικία 74 ετών, είναι η απόδειξη. Έχει λάβει αμέτρητα βραβεία, έχει καλύψει πολέμους και διαδηλώσεις, κορυφαίες αθλητικές διοργανώσεις, πολιτικά γεγονότα και εκστρατείες, έχοντας τη φήμη στον κλάδο ότι πάντα επέστρεφε με μια εικόνα που μιλούσε από μόνη της για το θέμα που είχε καλύψει.
Ακόμη και στο ευτυχές σενάριο που της έτυχε, να αναγνωριστεί από νωρίς δηλαδή το ταλέντο της και να προσληφθεί σ’ ένα πρακτορείου διεθνούς κύρους, ο δρόμος δεν ήταν εύκολος. Όπως έχει δηλώσει, υπήρχαν πολύ υψηλότερες προσδοκίες από τις γυναίκες φωτορεπόρτερ. Μέσα στον πρώτο χρόνο από την έναρξη της συνεργασίας της με το Associated Press, είχε παραδώσει τρεις από τις πιο εμβληματικές φωτογραφίες της, και οι τρεις σε διαφορετικά πεδία:
Ήταν μια δυναμική φωτογραφία της τενίστριας Billie Jean King στους αγώνες του Family Circle Cup, όταν επικράτησε κόντρα στην Kerry Melville Reid, και πολλά χρόνια αργότερα η Billie Jean King θα χρησιμοποιούσε αυτή τη φωτογραφία για το εξώφυλλο της βιογραφίας της (All In), ήταν το καρέ από τη βασίλισσα Ελισάβετ Β’ να χαιρετά το πλήθος κατά τη διάρκεια επίσκεψης στις Μπαχάμες, και τρίτο ήταν το πολύ αληθινό στιγμιότυπο από τον Muhammad Ali στο γυμναστήριο, στο Μαϊάμι, όταν ο κορυφαίος μποξέρ ετοιμαζόταν για έναν από τους τελευταίους αγώνες της καριέρας του.
«Δεν είχα ποτέ καλύψει κάποιον από τους αγώνες του, επειδή λάμβαναν χώρα σε διάφορα μέρη του πλανήτη κι εγώ [ως γυναίκα] ήμουν χαμηλά στη λίστα προτεραιότητας. Το AP θα έστελνε πάντα φωτορεπόρτερ μεγαλύτερης ηλικίας – και άνδρες, πρέπει να προσθέσω».
Κάπως έτσι, πήρε το βάπτισμα του πυρός στην κάλυψη αθλητικών, την ειδικότητα που ολοκληρώνοντας την καριέρα της θα παραδεχτεί ότι αγάπησε λίγο περισσότερο από τις υπόλοιπες – την αγωνία, την ένταση, το πάθος που εκδηλώνονται στον αγώνα, όσο εκείνη προσπαθούσε να τα αποτυπώσει σε ένα και μόνο κλικ. «Για μένα, το αθλητικό φωτορεπορτάζ έχει την ικανότητα να συλλάβει στιγμές ακραίων συναισθημάτων. Η χαρά αυτού που κάνεις βρίσκεται εκεί, μπροστά στα μάτια σου, όλη την ώρα. Είναι τόσο παρούσα και συμπυκνωμένη σε λίγο χρόνο».
Ιδιαίτερα καθοριστικό για την προσωπική όσο και τη φωτογραφική ταυτότητά της ήταν τα γεγονότα του 1980 στο Μαϊάμι. Κάλυψε εκτενώς τις αιματηρές διαδηλώσεις των Αφροαμερικανών και τη λεγόμενη «Έξοδο του Μάριελ», αμέσως μετά. Μετανάστες από την Κούβα και την Αϊτή, σε μια στιγμή έντονων διεκδικήσεων και κοινωνικής πόλωσης στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, βρήκαν φωνή μέσα από τα καρέ της Kathy Willens.
«Όλα συνέβησαν εκείνο το έτος, ήταν ένας τρελός χρόνος. Επέφερε τόσες αλλαγές μέσα μου, όσο και σε οποιονδήποτε άλλον βρισκόταν τότε στο Μαϊάμι».
Τι συνέβη τότε με περισσότερα λόγια;
Σε συνέχεια μιας δεκαετίας που είχαν καταγραφεί περιστατικά αστυνομικής αυθαιρεσίας κατά των μαύρων και ενώ οι μαύρες κοινότητες εδραίωναν την παρουσία τους στο Μαϊάμι και αποκτούσαν συναίσθηση των δικαιωμάτων τους, μια ομάδα τεσσάρων αστυνομικών δολοφόνησε έναν μαύρο μοτοσικλετιστή με το όνομα Arthur McDuffie, έναν νεαρό χωρίς ποινικό μητρώο. Όλοι, λευκοί και μαύροι, ζητούσαν δικαιοσύνη για την άδικη δολοφονία. Όταν το δικαστήριο, λίγες εβδομάδες αργότερα, απεφάνθη την αθώωση των κατηγορουμένων, έπεσε η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Πρωτοφανείς συγκρούσεις απλώθηκαν τότε στην «παραδεισένια πόλη», των οποίων ο απολογισμός περιελάμβανε τουλάχιστον 18 νεκρούς και 100 εκατ. δολ. κατεστραμμένης περιουσίας.
«Την πρώτη νύχτα ίσως πολλοί άνθρωποι πέθαναν στη βία και στο χάος. Δεν μπορούσα να αφήσω το γραφείο για να φωτογραφίσω, το τηλέφωνό μου χτυπούσε ασταμάτητα».
Σαν να μην έφτανε αυτό, σε εκείνο το τραγικό momentum από άποψη κοινωνικής πόλωσης, εκδηλώνεται το μαζικό μεταναστευτικό κύμα από την Κούβα προς τη μητρόπολη των Ηνωμένων Πολιτειών, όταν περισσότεροι από 125.000 Κουβανοί είχαν καταφτάσει με πλοία στη Φλόριντα, αναζητώντας μια πιο ευμενή τύχη. Το αποτέλεσμα δεν ήταν όπως περίμεναν, αλλά τουλάχιστον υπήρξε εκεί η Kathy Willens για να μη χαθεί η ιστορία τους.
«Είχα έρθει κοντά με έναν ακτιβιστή ιερέα από την Αϊτή και μου έδωσε πλήρη πρόσβαση για να αφηγηθώ αυτές τις ιστορίες προσφύγων», είχε δηλώσει η εκλιπούσα φωτορεπόρτερ σε συνέντευξη. «Αυτές τις φωτογραφίες τις νιώθω πολύ κοντά μου, αν και κάποιες δεν προβλήθηκαν ποτέ. Πριν αποσυρθώ από το επάγγελμα, επέτρεψα στο Associated Press να τις σαρώσει ώστε να τις κρατήσει στα αρχεία του».
Με συναίσθηση του έργου που επιτελεί, με μαχητική ορμή και τη διαίσθηση που προϋποθέτει το επάγγελμα, η Kathy Willens πέρασε στην ιστορία ως μία από τις καλύτερες αλλά και μία από τις πρώτες φωτορεπόρτερ που ρίχτηκαν στο πεδίο, κυνηγώντας τη στιγμή.
