20 χρόνια από τη μέρα που εξαρθρώθηκε η 17 Νοέμβρη

Όλα αυτά ως τις 22:45 όταν στο λιμάνι του Πειραιά και συγκεκριμένα πίσω από τα εκδοτήρια της Hellas Flying Delphins σημειώνεται μια ισχυρή έκρηξη. Πυροσβεστικές και αστυνομικές δυνάμεις φτάνουν άμεσα στο σημείο. Αυτό που αντικρίζουν μπροστά τους, όμως, τους εκπλήσσει. Στο έδαφος βρίσκεται σοβαρά τραυματισμένος ο Σάββας Ξηρός, ένα από τα πρωτοπαλίκαρα της 17 Νοέμβρη, στα χέρια του οποίου έσκασε πρόωρα η βόμβα που ήθελε να τοποθετήσει στο σημείο.

Ο ίδιος μεταφέρεται άμεσα στο Τζάνειο νοσοκομείο για να του παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες. Η αρχή του τέλος της τρομοκρατικής οργάνωσης που δρούσε στο σκοτάδι για δεκαετίες έχει μόλις ξεκινήσει.

Το μοιραίο λάθος που οδήγησε στην εξιχνίαση

Ο Δημήτρης Κουφοντίνας στο βιβλίο του Γεννήθηκα τη 17 Νοέμβρη, που γράφει μέσα στη φυλακή, αναφέρεται στα λάθη που σημειώνονται εκείνο το βράδυ και οδηγούν στη σύλληψή τους. «Κρατούσαμε στα χέρια μας δύο μικρές βόμβες. Το χτύπημα θα γινόταν σε δύο εταιρείες που ανήκαν σε δύο πολύ σκληρούς εφοπλιστές της ακτοπλοΐας. Συμβολικά. Αλληλεγγύη στους απεργούς ναυτεργάτες.  Αρχικά είχαμε σκεφτεί δυνατό χτύπημα. Ισχυρές βόμβες στα κεντρικά γραφεία τους. Είχαμε περάσει αρκετά από τα προηγούμενα βράδια παρατηρώντας τα, την ίδια ώρα που θα γινόταν η ενέργεια. Τελικά, την απορρίψαμε αυτή την ιδέα, μπορεί να κινδύνευαν άσχετοι άνθρωποι, περίοικοι. Περπατούσα αργά, ξοπίσω μου βάδιζε ο Σάββας.

Εκείνο το βράδυ, Σάββατο 29 Ιουνίου 2002, είχαμε ξεκινήσει από το σπίτι στο Παγκράτι, Αλλάξαμε ταξί στη μέση της διαδρομής. Έλεγξα πρώτα τον τόπο της ενέργειας – όλα ήσυχα, όπως τα ξέραμε. Στο σημείο που είχαμε επιλέξει από πριν, βάλαμε τους δύο πυροκροτητές στην πρώτη βόμβα. Διπλό κύκλωμα, δύο ρολόγια – για ασφάλεια. Πλησιάζαμε. Άνοιξε το φανάρι για τα αυτοκίνητα. Γύρισα το βλέμμα στον Σάββα. Μεταξύ μας δε χρειάζονταν τα ειδικά σινιάλα της οργάνωσης, ύστερα από τόσα χρόνια. Καταλάβαινε ο ένας τις κινήσεις, τφις σκέψεις του άλλου.

Έστριψε στον διάδρομο ανάμεσα στους θάμνους. Έξι βήματα δικά μου μέχρι να τον περπατήσει. Τρία βήματα να ακουμπήσει την μπλε σακούλα. Και άλλα έξι να επιστρέψει, να βγει στο πεζοδρόμιο. Ακριβώς τη στιγμή που θα άνοιγε το φανάρι για τους πεζούς.

Δύο ώρες πριν, καθώς οδηγούσα το αυτοκίνητο προς το σπίτι της οργάνωσης στο Παγκράτι, σκεφτόμουν ξανά πως εκείνη η ενέργεια δε μου πήγαινε καλά. Έπρεπε να γίνει με ωρολογιακούς μηχανισμούς που να διαφέρουν από τους κλασικούς μηχανισμούς της οργάνωσης. Δίχως εκείνα τα μεγάλα κινέζικα ξυπνητήρια που έδιναν την ασφάλεια του παλιού γνώριμου».

Οι υποψίες του Δημήτρη Κουφοντίνα τελικά επιβεβαιώνονται. Ο εκρηκτικός μηχανισμός σκάει νωρίτερα και τραυματίζει σοβαρά τον Σάββα Ξηρό. Εκείνος απομακρύνεται και τρέχει προς τη γιάφκα της οργάνωσης για να καλύψει τα νότα του. Μόνο που είναι πολύ αργά.

Η ανακάλυψη της γιάφκας με τα «καθαρά» όπλα

Πέρα από τη σύλληψη του Σάββα Ξηρού, μεγάλο ενδιαφέρον έχει και το περιεχόμενο του σάκου που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στον τραυματισμένο. Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ των εφημερίδων της επόμενης μέρας, μέσα σε αυτόν βρίσκονται δύο χειροβομβίδες, μερικά κλειδιά κατοικίας, μια τηλεκάρτα και ένα 38αρι όπλο.

Την επόμενη μέρα, ύστερα από ανάλυση στα εργαστήρια της ΕΛΑΣ, αποδεικνύεται πως το συγκεκριμένο όπλο δεν είναι τυχαίο αλλά άνηκε στον αστυφύλακα Χρήστο Μάτη που δολοφονήθηκε από την οργάνωση το 1984 στα Πετράλωνα. Ο Σάββας Ξηρός μεταφέρεται στον Ευαγγελισμό, όπου φρουρείται αυστηρά.

Την ίδια ώρα, οι αστυνομικοί ξεκινούν ένα κυνηγητό στην πόλη προκειμένου να συλληφθούν όλα τα άτομα που είχαν έρθει σε επικοινωνία με τον τραυματισμένο τρομοκράτη. Στις 3 Ιουλίου, η αστυνομία εντοπίζει την κεντρική γιάφκα της 17 Νοέμβρη στα Πατήσια. Μέσα σε αυτό βρίσκεται η σημαία της οργάνωσης, ένα 38αρι, προκηρύξεις, αντιαρματικά όπλα και διάφορα ακόμη ενοχοποιητικά στοιχεία.

Δύο μέρες αργότερα βρίσκεται και η δεύτερη γιάφκα της οργάνωσης, αυτή τη φορά στο Παγκράτι. Όπως αποδεικνύεται από την έρευνα των αστυνομικών, λίγες ώρες νωρίτερα οι τρομοκράτες είχαν ξεπλύνει τα όπλα στα μπανιέρα για να χαθούν τα δακτυλικά αποτυπώματα. Μόνο που η κίνηση αυτή δεν μπόρεσε να αποτρέψει τη σύλληψή τους.

Η σύλληψη των πρωτοπαλίκαρων

Όσο περνούν οι μέρες, ο Σάββας Ξηρός αρχίζει να επανέρχεται. Στις 9 Ιουλίου 2002 ομολογεί τη συμμετοχή του στη 17 Νοέμβρη. Την ίδια στιγμή, οι αστυνομικοί της αντιτρομοκρατικής προχωρούν στη σύλληψη των δύο αδερφών του, Χριστόδουλου και Βασίλη, και του Διονύση Γεωργιάδη, οι οποίοι κρίνονται ύποπτοι και τελικά ένοχοι για τρομοκρατία.

Δεν είναι, όμως, μόνοι αυτοί. Ακολουθεί ένα χρονικό με τις συλλήψεις όλων των ηγετικών στελεχών της οργάνωσης:

• 17 Ιουλίου – Συλλαμβάνεται στους Λειψούς Δωδεκανήσων ο Αλέξανδρος Γιωτόπουλος, γνωστός με το ψευδώνυμο «Λάμπρος» λίγο πριν επιβιβαστεί στο πλοίο για Πάτμο.
• 18 Ιουλίου – Συλλαμβάνονται στη Χιλιαδού Ευβοίας ο Βασίλης Τζωρτζάτος και ο Θεολόγος Ψαραδέλλης.
• 21 Ιουλίου – Συλλαμβάνονται οι Κώστας Καρατσώλης, Ηρακλής Κωστάρης και Θωμάς Σερίφης, στην Ήπειρο, την Πρέβεζα και το Μόρφιο Θεσπρωτίας.
• 23 Ιουλίου – Παραδίνεται στην αστυνομική διεύθυνση Θεσσαλονίκης ο Κωνσταντίνος Τέλιος.
• 25 Ιουλίου – Συλλαμβάνεται στην Αττική ο Πάτροκλος Τσελέντης
• 26 Ιουλίου – Συλλαμβάνεται το ιδρυτικό μέλος της 17 Νοέμβρη, Νίκος Παπαναστασίου
• 1 Αυγούστου – Συλλαμβάνεται στην περιοχή του Βύρωνα ο Σωτήρης Κονδύλης.
• 5 Σεπτεμβρίου – Παραδίνεται στη Γενική Ασφάλεια Αττικής ο Δημήτρης Κουφοντίνας, ο οποίος, όπως σημείωσε στις αρχές, κρυβόταν τους καλοκαιρινούς μήνες στο Αγκίστρι.

Ένα χρόνο αργότερα όλα τα μέλη της τρομοκρατικής οργάνωσης οδηγούνται σε δίκη ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων. Η διαδικασία κρατάει μήνες, με την ελληνική κοινή γνώμη να παρακολουθεί από κοντά το θέμα. Οι συλληφθέντες αντιμετωπίζουν κατηγορίες για διάπραξη σωρείας εγκλημάτων, όπως αυτών της σύστασης συμμορίας, κατοχής εκρηκτικών υλών, ανθρωποκτονιών, ληστειών. Οι περισσότεροι καταδικάζονται σε ισόβια και βρίσκονται μέχρι σήμερα στις φυλακές Κορυδαλλού.