22 αλήθειες για το 2022, τη χρονιά που έπαιξε με τα συναισθήματά μας

Από τις υποκλοπές μέχρι την Καϊλή και τον Πάτση, ένα σκάνδαλο δρόμος

Είναι σαν να ζεις μία δυστοπία όπου ό,τι δε θα έπρεπε συμβεί ποτέ, συμβαίνει καθημερινά. Γιατί πως αλλιώς μπορείς να περιγράψεις την αλληλουχία ενός σκανδάλου επιπέδου Watergate, μίας πρωτοφανούς περίπτωσης διαφθοράς στην πλάτη των καταχρεωμένων από δάνεια πολιτών αλλά και ένα πανευρωπαϊκό Qatar-Gate με σαφές ελληνικό χρώμα;

Πρώτα, είχαμε τις παράνομες υποκλοπές μέσω Predator – μία υπόθεση που ακόμα ταλανίζει το ελληνικό πολιτικό τοπίο, όσο και αν η κυβέρνηση προσπαθεί να μας πείσει για το αντίθετο. Στη συνέχεια, παρακολουθήσαμε τις βρώμικες αλλά δυστυχώς αναμενόμενες business του Ανδρέα Πάτση, βουλευτή Γρεβενών με τη ΝΔ, ο οποίος θεώρησε λογικό να κάνει φανερά δουλειές με το Δημόσιο (όντας εν ενεργεία βουλευτής!) αλλά και να παίξει παιχνίδια με κόκκινα δάνεια.

Το κερασάκι στην τούρτα ήρθε όταν η Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβούλιου Εύα Καϊλή πιάστηκε να κρύβει «βρώμικα» λεφτά για να ξεπλύνει την εικόνα του Κατάρ. Τι βλέπεις όμως αν τα κοιτάξεις όλα αυτά από λίγο πιο μακριά; Μία νοητή γραμμή από την Αθήνα μέχρι τις Βρυξέλλες όπου ο νεοφιλελευθερισμός καλπάζει καταπατώντας κάθε γραπτό και άγραφο κανόνα. Χωρίς καμιά ντροπή, χωρίς κανένα ενδιαφέρον για τα φτωχότερα οικονομικά στρώματα. Άλλωστε, μπορούν πάντα να φάνε παντεσπάνι, έτσι δεν είναι; – Γιώργος Ρομπόλας

Ρούλα Πισπιρίγκου, Ηλίας Μίχος: Η φριχτή αντανάκλασή μας στον καθρέφτη

Από τη μία οι φρικτές αποκαλύψεις, που μάς έδειξαν ότι κάτω από το χαλάκι του καθωσπρεπισμού, η ελληνική κοινωνία κρύβει τους χειρότερους και πιο σκοτεινούς της λεκέδες. Παιδοκτονίες, κύκλωμα εκμετάλλευσης ενός 12χρονου κοριτσιού με εκατοντάδες (για την ακρίβεια 213) υποψήφιους βιαστές, κατάχρηση εξουσίας για ικανοποίηση άρρωστων ενστίκτων.

Από την άλλη, η αντανακλαστική αντίδραση που έβαζε τους «φιλήσυχους» πολίτες στη θέση του τέρατος. Λιντσαρίσματα, απαίτηση για κρεμάλες και θανατικές ποινές, αλλά προς θεού, καμία διάθεση ενδοσκόπησης και αυτοκριτικής, μπας και δεν επαναληφθούν τα ίδια λάθη.

Το 2022 μάς έκανε πολλές φορές να αηδιάσουμε και να ανατριχιάσουμε με τις ζοφερές ειδήσεις που έρχονταν στο φως της δημοσιότητας. Πολύ φοβάμαι όμως, πως όσο δεν προσπαθούμε να διορθώσουμε τα δομικά σφάλματα της κοινωνίας, ο ρυθμός σερβιρίσματος του ζόφου θα αυξηθεί τόσο που θα μας καταστήσει εντελώς αναίσθητους, μέχρι που θα πάψουμε πια να ανατριχιάζουμε. – Κωνσταντίνος Αμπατζής

Θεσσαλονίκη, μία πόλη σε πένθος

Δύο διαφορετικά πρόσωπα, δύο θάνατοι που συγκλόνισαν. Τα ξημερώματα της 1ης Φεβρουαρίου ο φίλαθλος του Άρη, Άλκης Καμπανός δολοφονήθηκε από χούλιγκανς του ΠΑΟΚ στην οδό Θ. Γαζή, ένα στενό απόσταση από το γήπεδο Κλεάνθης Βικελίδης. Η επίθεση κράτησε λίγα δευτερόλεπτα, οι δράστες τρέχοντας μπαίνουν στα αυτοκίνητά τους και εξαφανίζονται. Το ανατριχιαστικό συμβάν καταγράφεται με την κάμερα ενός κινητού από κάτοικο της περιοχής. Τα θύματα της επίθεσης οδηγούνται στο νοσοκομείο με πολύ βαριά χτυπήματα. Ο Άλκης, παρά τις προσπάθειες των γιατρών, δεν τα καταφέρνει. Σύμφωνα με το πόρισμα του ιατροδικαστή, ο θάνατος του προήλθε από «συρροή τραυμάτων από τρία χτυπήματα με αιχμηρό αντικείμενο και δύο κατάγματα στο κεφάλι».

Από τις πρώτες πρωινές ώρες η δολοφονία του Άλκη γίνεται πρώτο θέμα σε όλες τις τηλεοπτικές εκπομπές και τα media της χώρας. Στο σημείο της επίθεσης, αρχίζουν να φτάνουν εκατοντάδες κάτοικοι της Θεσσαλονίκης για να αφήσουν ένα λουλούδι, ένα κεράκι, ένα κασκόλ ή μια φανέλα στη μνήμη ενός παιδιού που πέθανε επειδή «έκανε το μεγαλύτερο έγκλημα» στον κόσμο: αγάπησε την ομάδα του.

Ο θάνατος του Αλέξανδρου Νικολαΐδη, στις 14 Οκτωβρίου, μας συγκλόνισε όλους. Και ειδικά το post αποχαιρετισμού που άφησε στα social media για να το διαβάσουμε όταν θα γινόταν γνωστή η είδηση του θανάτου του. Αναρωτιέμαι γιατί μας συγκλόνισε τόσο. Η μόνη εξήγηση -εκτός της προφανούς, ότι δηλαδή μιλάμε για έναν νέο άνθρωπο, με ήθος που είχε πολλά να δώσει και πέθανε από καρκίνο τόσο νωρίς- είναι η εξής. Μας κάνει εντύπωση, σε αυτούς τους ποταπούς καιρούς που ζούμε, κάτι να μας συγκινεί και να μας συγκλονίζει πραγματικά.

Είναι τόσο άσχημη η καθημερινότητα, τόσο ζοφερή, που διαβάζοντας κάτι που μπορεί να μας ανυψώσει νιώθουμε μία συστολή, νιώθουμε διαφορετικά σαν να μη μας αξίζει όλο αυτό. Μας κάνει ίσως να ντρεπόμαστε για όσα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε καθημερινά σε αυτή την κοινωνία.

Συνηθίσαμε στο να θέλουμε τους ανθρώπους να είναι χειρότεροι, να περνούν πιο χάλια, να υποφέρουν περισσότερο από ότι εμείς. Μία ματιά να ρίξει κανείς στο τι αντιμετωπίζουμε τον τελευταίο καιρό και θα το καταλάβει. Είναι ιστορικές εποχές, που δυστυχώς βλέπουμε να επικρατεί από τη μία η ανοησία και από την άλλη η έπαρση. Κάπου διάβασα ότι ο άνθρωπος είναι η δόξα και η ντροπή του σύμπαντος. Αυτή τη στιγμή μπορεί να είμαστε στην ντροπή -ωστόσο το συγκλονιστικό τελευταίο ποστ ενός ανθρώπου που δε βρίσκεται πια ανάμεσά μας μάς έδειξε ότι έχουμε κάθε δικαίωμα να πιστεύουμε στη δόξα. – Θοδωρής Κανελλόπουλος

Μουντιάλ στο Κατάρ, Παγκόσμιος Messi

Το Μουντιάλ του Κατάρ, ήταν δίχως αμφιβολία το πιο αμφιλεγόμενο όλων των εποχών, περισσότερο κι από εκείνο που κατέκτησε η Αργεντινή το 1978, επί δικτατορίας του Χόρχε Βιδέλα.

Σκάνδαλα και αποκαλύψεις δωροδοκίας, καταπάτηση δικαιωμάτων και ελευθεριών, φίμωση και φυσικά χιλιάδες θάνατοι. Ο μόνος τρόπος για να μείνει μια τέτοια διοργάνωση στην ιστορία δίχως να έχει εντελώς αρνητικό πρόσημο, ήταν να μάς χαρίσει μια λαμπρή αθλητική ιστορία.

Και η κούπα εξιλέωσης του Lionel Messi, ως ο απόλυτος ηγέτης που στα 35 του χρόνια οδήγησε τη χώρα του στον θρίαμβο, κατακτώντας το μεγάλο τρόπαιο που ονειρευόταν από μικρός και πιστοποιώντας το GOAT στάτους του, ήταν σίγουρα μια τέτοια.

Ο Pulga και οι Αργεντινοί έσωσαν κάπως την υστεροφημία του Μουντιάλ, αφού μάς έδωσαν και μερικούς καλούς λόγους να το θυμόμαστε. Ωστόσο, δεν πρέπει ποτέ να ξεχάσουμε το εξωαγωνιστικό παρασκήνιο που έφερε το ποδόσφαιρο χρόνια πίσω.

Φαίνεται πως το έχει η μοίρα των Αργεντινών, κάθε Μουντιάλ που κατακτούν να έχει από πάνω του ένα μαύρο σύννεφο. Αν και είμαστε σίγουροι ότι ποσώς τους ενδιαφέρει μέσα στην απόλυτη έκσταση που αισθάνονται. – Κωνσταντίνος Αμπατζής

O φεμινισμός ανατέλλει στο Ιράν, το σκοτάδι επιστρέφει στις ΗΠΑ

Η Μάχσα Αμινί δεν ζήτησε να γίνει σύμβολο. Ήθελε απλώς να έχει το περιθώριο να μη φορέσει τη χιτζάμπ σύμφωνα με τον κώδικα της αστυνομίας ηθών του Ιράν χωρίς να χάσει τη ζωή της. Πυροδότησε όμως μία επανάσταση που ακόμα εκτυλίσσεται, με εκατοντάδες θύματα, συλλήψεις, εκτελέσεις και μία λαϊκή οργή που δεν φαίνεται ότι θα αποσυμπιεστεί σύντομα. Καιρός ήταν, θα πουν πολλοί. «Εμείς δεν έχουμε τέτοια προβλήματα».

Μόνο που εδώ, στη Δύση, το Ανώτατο Δικαστήριο των Η.Π.Α. αντέστρεψε επίσημα το Roe v. Wade, δηλαδή την απόφαση-ορόσημο του 1973 που έκρινε ότι το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών προστάτευε, σε γενικές γραμμές, την ελευθερία μίας εγκύου γυναίκας να επιλέξει να τερματίσει την εγκυμοσύνη της. Το συγκεκριμένο συνταγματικό δικαίωμα λοιπόν που τηρείται εδώ και σχεδόν μισό αιώνα, δεν υφίσταται πλέον. Δεν νιώθετε πολύ όμορφα στην τοποθεσία Δύση; Εφόσον όμως απειλείται διαρκώς το δικαίωμά μας στη ζωή, πώς να μην απειλείται το κεκτημένο δικαίωμά μας στον έλεγχο του σώματός μας;

Φαίνεται πως σε αυτή τη ζωή δε θα καταφέρουμε να επαναπαυτούμε ποτέ, αλλά ας έχουμε έστω η μία την άλλη. – Ιωσηφίνα Γριβέα

Ελλάδα, μία χώρα στο μονοπάτι του failed state

Οι φυσικές καταστροφές δεν είναι κάτι καινούργιο για την Ελλάδα, όπως βέβαια δεν αποτελούν πρωτοτυπία και για κάθε άλλη χώρα του πλανήτη. Απλά, λέξεις-κλειδιά όπως «πυρκαγιά» και «πλημμύρα» ξυπνούν πολύ συγκεκριμένες μνήμες στο μυαλό των Ελλήνων τα τελευταία χρόνια: ανεξέλεγκτες καταστάσεις οι οποίες καταστρέφουν περιουσίες και ζωές.

Ο μοναδικός τρόπος αντιμετώπισής τους; Η υπομονή, η στωικότητα, η μοιρολατρία. Ίσως, και η οργή δίχως αντίκρισμα. Σε κάθε περίπτωση μία αλήθεια παραμένει σταθερή: το ελληνικό κράτος λάμπει δια της απουσίας του.

Το καλοκαίρι που μας πέρασε, σαν ένα προκαθορισμένο ραντεβού με τον ζόφο, όλοι γνωρίζαμε ότι κάτι θα καεί. Αυτή τη φορά ήταν η σειρά της Πεντέλης να δει κομμάτια από το Ντράφι, τον Γέρακα και την Παλλήνη να μεταμορφώνονται σε γκρι αποκαΐδια.

Εκείνο, όμως, που κανείς δεν περίμενε τον περασμένο χειμώνα ήταν η εικόνα μίας αιώνια παγωμένης Αττικής Οδού – και ενώ θεωρητικά ο κρατικός μηχανισμός ήταν πανέτοιμος με 4000 αστυνομικούς στον δρόμο, στην υπηρεσία (;) του πολίτη.

Τι ζήσαμε τελικά εκείνη τη Δευτέρα της 24ης Ιανουαρίου; Εκατοντάδες αυτοκίνητα ακινητοποιημένα για ένα ολόκληρο βράδυ, οδηγοί να κοιμούνται πάνω στο παγωμένο τιμόνι, και γιατροί να περπατούν 5 ώρες για να πάνε στην εφημερία τους. Μία κανονική δυστοπία, δηλαδή.

Ποια ήταν η αντίδραση της κυβέρνησης; Η φανερή αδιαφορία και το πολιτικό τουπέ. Αν το κυβερνητικό στόμα μπορούσε να μιλήσει έξω από τα δόντια θα έλεγε το εξής: «από τη στιγμή που κλείσαμε τα σχολεία, είναι δικό σας θέμα να βγάλετε το φίδι από την τρύπα». Άλλωστε, χιονοθύελλα είναι, πού θα πάει, θα περάσει.

Το δόγμα της ατομικής ευθύνης βρίσκει πια εφαρμογή παντού, με την κυβέρνηση να έχει μία σταθερή και ίσως μοναδική τακτική: κόκκινο συναγερμός και SMS alert από την Πολιτική Προστασία.

Εγκαταλείψτε λοιπόν τα σπίτια σας όσο πιο γρήγορα γίνεται. Δεν υπάρχει κανένα κράτος για να σας προστατέψει. Η Ελλάδα 2.0 είναι μία χώρα στο μονοπάτι για το failed state. Ή ίσως έχει ήδη φτάσει εκεί. – Γιώργος Ρομπόλας

Η ζωή συνεχίζεται με λιγότερο κορονοϊό

Πριν από τρία σχεδόν χρόνια ακούσαμε για πρώτη φορά τη λέξη κορονοϊός και ταμπουρωθήκαμε στα σπίτια μας με την ελπίδα ότι έτσι θα τον νικήσουμε. Δεν τον νικήσαμε όμως. Εμβολιαστήκαμε (οι περισσότεροι), νοσήσαμε άλλοι ελαφριά και άλλοι πιο βαριά και τελικά μάθαμε να ζούμε μαζί του. Μετά από 33 μήνες πανδημίας μπορούμε πια και βγαίνουμε για ποτό, πάμε για φαγητό, ξενυχτάμε σε μπαρ, όπως περίπου κάναμε και πριν.

Σε όλα αυτά θα ακούσουμε ότι όλο και κάποιος γνωστός μας που ήρθαμε σε επαφή βγήκε θετικός, θα τρομάξουμε για λίγο και πάλι, θα τρέξουμε στο κοντινότερο φαρμακείο να κάνουμε rapid test και για λίγα λεπτά θα κρατήσουμε την ανάσα μας, μέχρι να βγει το αποτέλεσμα.

Δεν τον φοβόμαστε με τον ίδιο τρόπο όπως τον Μάρτη του 2020, αλλά μπορεί ακόμα να βάλει φρένο στη ζωή μας, έστω και για λίγες μέρες. Άλλωστε ποιος θέλει να ξαναπεράσει τα περσινά θλιβερά Χριστούγεννα, όπου οι μισοί νοσούσαν και οι άλλοι μισοί φοβόνταν μη νοσήσουν. Ο κορονοϊός δεν έχει εξαφανιστεί, εμείς απλά συνυπάρχουμε μαζί του και προσπαθούμε να ζήσουμε τη ζωή μας όσο πιο κανονικά μπορούμε. – Ντενίσα Μπαϊρακτάρι

Ο ΛΕΞ είναι πια ένα αληθινό κοινωνικό φαινόμενο

Ήταν τόσο εκκωφαντικός ο κρότος από τη λαοθάλασσα των 20.000 ατόμων στο γήπεδο του Πανιωνίου κι έπειτα στο Καυτατζόγλειο στη Θεσσαλονίκη, που ήταν αδύνατο να αγνοηθεί. Αυτές οι συναυλίες μετατράπηκαν σε σύμβολα μιας γενιάς που διψάει για αλλαγή και ο ΛΕΞ, ένα φαινόμενο το οποίο έχρηζε ανάλυσης από όλους εκείνους που αγνοούσαν μέχρι πρότινος την ύπαρξή του – σαν να ανακάλυψαν την πυρίτιδα, ένα πράγμα.

Κάπως έτσι, το θέμα τρύπωσε στις τηλεοπτικές εκπομπές, τα δελτία ειδήσεων, τα πρωτοσέλιδα, μέχρι και στα έδρανα της Βουλής, προκαλώντας απορία παρά γνήσιο καμάρι, όπως ίσχυε για όσους τον παρακολουθούσαμε από τον πρώτο του solo δίσκο και την εκτόξευση μετά τα Βορ.Ας. Καμάρι γιατί απέδειξε πως το conscious rap μια χαρά viral μπορεί να γίνει, χωρίς να «πουλάει» δόξα, φήμη και λεφτά. – Άγγελος Κλάδης

Η ακρίβεια στην Ελλάδα εκτοξεύτηκε, για λύση σκέφτηκαν τα passes

Το 2022 προσθέσαμε αρκετές νέες λέξεις στο λεξιλόγιό μας. Ενεργειακή κρίση, πλαφόν, πληθωρισμός, καλάθι του νοικοκυριού, fuel pass, power pass, travel pass και κάθε λογής passes. Η τιμή της βενζίνης, του πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του ηλεκτρικού ρεύματος και όλων των πρώτων υλών έφτασε στον Θεό.

Σχεδόν όλα τα προϊόντα στα supermarkets αύξησαν κατακόρυφα τις τιμές τους, ενώ παρατηρήθηκαν ακόμη και περιστατικά εταιριών που μείωσαν τη συσκευασία των προϊόντων τους, προκειμένου να κρατήσουν σταθερές τις τιμές, χωρίς βέβαια πρώτα να ενημερώσουν τους καταναλωτές. Η ελληνική κυβέρνηση, λοιπόν, στην προσπάθειά της να καταπολεμήσει το κύμα ακρίβειας, αποφάσισε να δώσει μια σειρά από οικονομικές ενισχύσεις στους Έλληνες πολίτες. Τις περισσότερες φορές, όμως, οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν ήταν ιδιαίτερα έντονες, ειδικά στα social media.

Πιο χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Power Pass, που αφορούσε την επιδότηση ηλεκτρικού ρεύματος, με αρκετούς τελικά να βλέπουν στους λογαριασμούς τους πολύ λιγότερα χρήματα από αυτά που περίμεναν πως θα τους πιστωθούν. – Άκης Κατσούδας

Ο πόλεμος στην Ουκρανία σκόρπισε θάνατο και έριξε την Ευρώπη σε κρίση

Τη χρονιά που ήταν δρομολογημένο να φουσκώσουν οι δείκτες του πληθωρισμού, εκδηλώνοντας το οικονομικό ντόμινο της πανδημίας, ο Putin έδωσε εντολή για εισβολή των στρατευμάτων στην Ουκρανία, κλείνοντας τη δίοδο στο ΝΑΤΟ και παγώνοντας μια ολόκληρη Ευρώπη που βρέθηκε να βιώνει τη φρίκη του πολέμου, κόντρα στους διεθνείς κανόνες δικαίου και όσα θεωρούσαμε δεδομένα.

Εκείνη η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» της 24 Φεβρουαρίου που από πλευράς Κρεμλίνου ξεκίνησε ως fast-track διαδικασία «ανάκτησης» εδαφών στο πρότυπο της Κριμαίας, τελικά εξελίχθηκε σε μια ατελείωτη πολεμική σύρραξη μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, αυξάνοντας τους νεκρούς ανά μήνα. Κάπως έτσι η Ευρώπη βρίσκεται για δεύτερη φορά στο σημείο όπου ΗΠΑ και Ρωσία συνθλίβονται σαν συμπληγάδες πέτρες.

Τώρα δεν ήταν τα πυρηνικά ο άσσος στο μανίκι, όσο η ενέργεια: τα κέντρα της Δύσης ήταν άμεσα εξαρτημένα από το ρωσικό αέριο, οπότε με την κλιμάκωση του πολέμου η Ευρώπη έπρεπε να βρει νέους προμηθευτές, άρα να βάλει το χέρι βαθύτερα στην τσέπη. Το αποτέλεσμα; Με το φαινόμενο της πεταλούδας έχουμε φτάσει ήδη σε ένα γενναίο +10% στον πληθωρισμό για τη χώρα που κατοικούμε, το οποίο συνεπάγεται ότι αυξάνονται τα άτομα που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, αυξάνονται δευτερογενώς τα κρατικά χρέη, οι εντάσεις, οι ακρότητες κι η πόλωση, αποδεικνύοντας την ισχυρότητα αυτού του όπλου, όσο κι αν θέλουμε να την αρνούμαστε. – Άγγελος Κλάδης

Οι βρώμικες, ανίερες και εξοργιστικές business της Κιβωτού του Κόσμου

Αν κάποιος ήθελε να γράψει ένα σκληρό αστυνομικό μυθιστόρημα με φόντο την Ελλάδα, η συγκεκριμένη υπόθεση θα του έδινε απλόχερα όλα τα εργαλεία: ένας υπεράνω πάσης υποψίας θύτης, κατά συρροή παραβιαστικές και κακοποιητικές συμπεριφορές ενάντια σε ανήλικα θύματα, χρηματικές απάτες, όπλα, τηλεοπτικός κανιβαλισμός – από όλα είχε η πλοκή του.

Ο Πάτερ Αντώνιος, η Πρεσβυτέρα και κατά συνέπεια η Κιβωτός του Κόσμου μας απασχόλησαν για αρκετό καιρό καθώς οι καταγγελίες διαδέχονταν η μία την άλλη. Κάτι ήταν τρομακτικά σάπιο στο βασίλειο μίας πάλαι ποτέ κραταιάς ΜΚΟ, στην οποία πολλοί από εμάς ίσως είχαμε δώσει ακόμη και χρήματα κάποια στιγμή. Το πιο φρικιαστικό από όλα; Ότι όλα αυτά -λεκτική κακοποίηση, ξυλοδαρμοί, ασέλγεια, μαύρα λεφτά, ανθρώπινη εκμετάλλευση- γίνονταν στο όνομα του Χριστού.

Μήπως όμως δε θα έπρεπε να μας προκαλεί έκπληξη; Άλλωστε, τα αίσχη των χριστιανικών οργανώσεων ανά την Ευρώπη θα μπορούσαν να συμπληρώσουν μία πολύτομη Μαύρη Βίβλο γεμάτη ανατριχιαστικά σεξουαλικά εγκλήματα. Τελικά, εκείνο που θα πρέπει να μας απασχολήσει είναι άλλο: γιατί η Κιβωτός του Κόσμου δρούσε ανενόχλητη χωρίς καμία κρατική επίβλεψη; – Γιώργος Ρομπόλας

Η γέφυρα του Λονδίνου έπεσε

Η 8η Σεπτεμβρίου του 2022 θα ανήκει για πάντα στη Βασίλισσα Ελισάβετ. Η είδηση του θανάτου της στο κάστρο Μπαλμόραλ στη Σκωτία στα 96 της χρόνια έγινε με αστραπιαία αντανακλαστικά πρώτη είδηση σε όλο τον πλανήτη, απ’ άκρη σ’ άκρη. Τρεις μήνες νωρίτερα, στις αρχές Ιουνίου, είχε γίνει η μακροβιότερη μονάρχης στην ιστορία της χώρας (αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο) και η πρώτη που κατάφερε να γιορτάσει το Πλατινένιο Ιωβηλαίο, συμπληρώνοντας 70 χρόνια στον βασιλικό θρόνο.

Έζησε μία ζωή κινηματογραφική, συναναστράφηκε κάποιες από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες της σύγχρονης ιστορίας, ήταν εκεί σε στιγμές-ορόσημα που άλλαξαν τον κόσμο, πάνω από όλα όμως κατάφερε να κρατήσει ζωντανό και λαοφιλή τον θεσμό της μοναρχίας στη Βρετανία σε δύσκολους, σκοτεινούς καιρούς.

Τώρα, που η καυτή πατάτα της μοναρχίας βρίσκεται στα χέρια του γιου της, Καρόλου, δεν είναι λίγες οι φωνές που προβλέπουν το τέλος της. Ο χρόνος θα δείξει, όπως έδειξε ότι όσο αμφιλεγόμενη και αν υπήρξε η Ελισάβετ, θα είναι για πάντα ένας θρύλος του 20ου αιώνα. – Χριστίνα Φαραζή

Οι Έλληνες αθλητές παίρνουν άριστα, το κράτος σφυρίζει αδιάφορα

Το καλοκαίρι που μας πέρασε δεν είχαμε μεγάλη αθλητική δράση. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες και το Euro ήταν ήδη πίσω μας, ενώ το Μουντιάλ θα γινόταν για πρώτη φορά εν μέσω χειμώνα στο Κατάρ. Υπήρχε, όμως, το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Στίβου, που πραγματοποιήθηκε από τις 15 Αυγούστου έως 21 Αυγούστου. Και σε αυτό η Ελλάδα πήρε σχεδόν άριστα.

Χαρακτηριστικό είναι πως η ελληνική αποστολή κατετάγη στην τέταρτη θέση της συνολικής κατάταξης πίσω από παραδοσιακές δυνάμεις, όπως τη Γερμανία, τη Μεγάλη Βρετανία και την Ισπανία, αλλά μπροστά από την Ιταλία, την Ολλανδία και την Πολωνία. Οι Έλληνες αθλητές έφεραν συνολικά 5 μετάλλια, τα 4 εκ των οποίων, μάλιστα, χρυσά.

Ο Μίλτος Τεντόγλου επιβεβαίωσε τις αρχικές προβλέψεις και κατέκτησε το χρυσό, η Ελίνα Τζένγκο έκανε το ίδιο στο ακόντιο, ενώ η Αντιγόνη Ντρισμπιώτη βγήκε πρώτη τόσο στα 20 όσο και στα 35 χιλιόμετρα βάδην. Το κλάμα της 38χρονης αθλήτριας από την Καρδίτσα και οι δηλώσεις της μετά την κατάκτηση των διακρίσεων έγιναν viral σε ολόκληρη τη χώρα.

Την ίδια ώρα, η εθνική πόλο αντρών έφερε μια ακόμη επιτυχία στη χώρα, κατακτώντας το χάλκινο μετάλλιο στο παγκόσμιο πρωτάθλημα της Βουδαπέστης, κερδίζοντας στον μικρό τελικό την Κροατία με σκορ 9-7. Τόσο στο ταρτάν όσο και τον υγρό στίβο, οι Έλληνες αθλητές και αθλήτριες απέδειξαν ότι η αριστεία δεν είναι κάτι που σου χαρίζεται λόγω καταγωγής ή γνωριμιών. Αντίθετα, αποτελεί ξεκάθαρα προσωπική υπόθεση όταν το κράτος σε έχει (σχεδόν) ξεχάσει. – Άκης Κατσούδας

Μήπως ήδη ζούμε τέλος των social media όπως τα γνωρίσαμε;

Ήταν εκεί γύρω στα μέσα των 00s που τα social media μπήκαν στη ζωή μας και τα τελευταία δέκα χρόνια αποτελούν πια αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Φαίνεται όμως πως τον τελευταίο καιρό αλλάζουν πρόσωπο. Κόσμος φεύγει σωρηδόν από το Twitter μετά την εξαγορά του από τον Elon Musk, το Facebook μοιάζει πιο βαρετό από ποτέ και οι τέλειες ζωές του instagram δεν είναι πια τόσο ελκυστικές.

Η Gen Z προτιμά το Tik Tok και το be real που είναι λιγότερο glossy, αλλά και αυτό δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσει. Είναι γεγονός πάντως πως τα social media έχουν αλλάξει κι εμείς έχουμε γίνει περισσότεροι καχύποπτοι απέναντί τους. Κάποτε ξέραμε τον My Space Tom που έμοιαζε να είναι ένας κουλ τύπος, πλέον οι Musk και Zuckerberg μοιάζουν τρομακτικοί με όλη αυτή τη δύναμη που έχουν στα χέρια τους. Είναι όμως αυτό αρκετό για να μας κάνει να κλείσουμε τους λογαριασμούς μας ή έχουν συνηθίσει τόσο πολύ το scrolling και τη διαδικτυακή επικοινωνία που δεν θα μπορέσουμε ποτέ πραγματικά να ζήσουμε offline; Αυτό μένει να το δούμε. – Ντενίσα Μπαϊρακτάρι

Η χρονιά που ο κινηματογράφος έγινε προορισμός μόνο για μπλοκμπάστερ

Ο κινηματογράφος θα πέθαινε, υποτίθεται, όταν συστήθηκε ο ήχος. Μετά θα πέθαινε όταν μπήκε το χρώμα. Αργότερα ήρθε η τηλεόραση και έγινε ο επιτάφιός του. Τελικά ο κινηματογράφος δεν πέθανε και δεν θα πεθάνει ποτέ, όμως πού θα φιλοξενούνται οι ιστορίες του;

Αυτό είναι το ερώτημα και, απ’ ότι φάνηκε φέτος, οι σκοτεινές αίθουσες έχουν χάσει πια τη μερίδα του λέοντος. Το κοινό πλέον έχει γίνει πολύ επιλεκτικό και διαθέτει τα χρήματά του για το θέαμα – άρα για το μπλοκμπάστερ που νιώθει ότι δε θα λειτουργήσει το ίδιο αποδοτικά στη μικρότερη οθόνη. Το εύρος των επιλογών που θα έχουμε εκτός του κέντρου της Αθήνας όπου το ανεξάρτητο και το ευρωπαϊκό σινεμά προβάλλονται ακόμα με συνέπεια (και αυτές οι αίθουσες ωστόσο απειλούνται), θα είναι ελάχιστες.

Οι streaming πλατφόρμες και το παράνομο downloading παρέχουν την ασφάλεια στους θεατές πως τους παίρνει να επενδύσουν λιγότερα χρήματα στην αίθουσα, γιατί με λίγη υπομονή θα καταφέρουν ούτως ή άλλως να βρουν την ταινία που θέλουν να δουν. Στην άνεση του σπιτιού τους, χωρίς τις άβολες καρέκλες του συνοικιακού σινεμά, ή τους αγενείς θεατές που θα μιλούν δυνατά και θα απαντούν στο κινητό τους. Η πορεία του κινηματογράφου στα κλειστά σινεμά λοιπόν φαίνεται προδιαγεγραμμένη να γίνει μία εκλεκτική επιλογή εισόδου, πάντα υπαρκτή αλλά περιορισμένη. – Ιωσηφίνα Γριβέα

Ελλάδα-Τουρκία: Στην κόψη του ξυραφιού για έναν ολόκληρο χρόνο

«Μπορούμε να έρθουμε ξαφνικά ένα βράδυ». Από όλους τους κατά καιρούς λεονταρισμούς του Recep Tayyip Erdogan, όλα αυτά τα χρόνια, ποτέ καμία φράση δεν ακούστηκε πιο απειλητική στα αυτιά μας από αυτήν. Ας μη γελιόμαστε, μπορεί να μην το εννοεί απαραίτητα, αλλά -έστω για τα μάτια του εσωτερικού ακροατηρίου αλλά και των ωτακουστών από το εξωτερικό- ήταν μία σαφέστατη απειλή πολέμου.

Τα γεωπολιτικά παιχνίδια εδώ και περίπου 12 μήνες με φόντο την ενεργειακή πολιτική και το πάντα μείζον θέμα του προσφυγικού (το οποίο ο Τούρκος πρωθυπουργός χρησιμοποιεί ως απειλή προς την Ευρώπη) έχουν δημιουργήσει ένα πραγματικά εκρηκτικό κλίμα. Βέβαια, αυτά είναι γνωστά – σχεδόν συνηθίσαμε πια να περιμένουμε ένα «θερμό επεισόδιο» τύπου Ιμίων.

Ναι, ζούμε την πιο μακριά περίοδο έντασης -και παράλληλα μία ξέφρενη κούρσα εξοπλισμών- ανάμεσα στις δύο χώρες από την εισβολή στην Κύπρο και μετά. Τι έχει αλλάξει λοιπόν αυτή τη φορά;

Τρία πράγματα: πως το παιχνίδι του πολέμου λειτουργεί (και) ψηφοθηρικά καθώς έρχονται εκλογές και για τις δύο χώρες, ότι οι μακριές περίοδοι συνοριακής έντασης αυξάνουν τις πιθανότητες ενός «ατυχήματος» και πως ο Vladimir Putin άνοιξε τον ασκό του Αιόλου με τον πόλεμο στην Ουκρανία – το απίθανο δεν είναι τόσο απίθανο πια. – Γιώργος Ρομπόλας

O Χριστόφορος Παπακαλιάτης γύρισε, αποθεώθηκε και έφυγε για Netflix

Το Maestro επέστρεψε φέτος τον Χριστόφορο Παπακαλιάτη στην ελληνική τηλεόραση, δεκατρία χρόνια μετά το 4 και μεταξύ άλλων και όλους εμάς που είμαστε λίγο κάτω ή λίγο πάνω από τα 40, στις Δευτέρες της εφηβείας ή των πρώτων χρόνων της ενήλικης ζωής μας κολλημένους στην τηλεόραση για να μη χάσουμε το επόμενο επεισόδιο του Να με προσέχεις, του Κλείσε τα μάτια, του Δυο μέρες μόνο.

Το ερωτικό δράμα που έπλασε με φόντο τον παράδεισο των Παξών ήταν με διαφορά το τηλεοπτικό γεγονός της χρονιάς, πριν ακόμα προβληθεί το πρώτο του επεισόδιο, πριν ακόμα γίνει γνωστό ότι θα ενταχθεί στην πλατφόρμα του Netflix.

Γιατί; Πολύ απλά επειδή είτε σου αρέσουν, είτε δε σου αρέσουν οι δουλειές του Παπακαλιάτη, τις βρίσκεις ή δεν τις βρίσκεις πρωτότυπες (ναι, ok, κάπου το ‘χεις ξαναδεί αυτό κάπου το ξέρεις), δε γίνεται να μην παραδεχτείς το εξής: είναι ένας δημιουργός που γνωρίζει πολύ καλά πώς να πλάθει μία τηλεοπτική δουλειά με κινηματογραφικούς όρους, να μαγεύει το βλέμμα μέσα από την αισθητική του, να γεννά ερωτικά μπερδέματα, να αναδεικνύει νέα ταλέντα (hello, Κλέλια Ανδριολάτου και Ορέστη Χαλκιά), να αποθεώνει σπουδαίους ηθοποιούς (Μαρία Καβογιάννη, όλο το χειροκρότημα δικό σου) και να συστήνει παλιούς γνώριμους μέσα από μία νέα ματιά (Χαρούλα Αλεξίου, είσαι «είδωλο»).

Κυρίως όμως πώς να μιλάει στην εποχή του· εν προκειμένω, για την πανδημία, την πατριαρχία, την ενδοοικογενειακή βία, την ομοφοβία ακόμα και να αγγίζει το ευαίσθητο θέμα των αυτοάνοσων και ψυχοσωματικών νοσημάτων. Η ατάκα της Κλέλιας στην πρεμιέρα του Maestro «Κάπου άκουσα ότι την εποχή της πανδημίας, λόγω του lockdown είχε καθαρίσει η ατμόσφαιρα τόσο πολύ, που μπορούσες να δεις τον Μεσαίωνα να έρχεται. Από εδώ δεν έφυγε ποτέ» θα ακούγεται δυστυχώς για καιρό επίκαιρη. – Χριστίνα Φαραζή

Στη Βραζιλία ο μεταφασισμός είναι παρελθόν, στην Ιταλία η νέα πραγματικότητα

Βίοι αντίθετοι αλλά και παράλληλοι σε ένα παγκοσμοιοποιημένο πολιτικό τοπίο: η Αριστερά επέστρεψε, μετά από ένα τρομακτικό πέρασμα της Ακροδεξιάς, στην εξουσίας της Βραζιλίας· ενώ η Ιταλία με την τεράστια αριστερή παράδοση ενέδωσε τελικά, ύστερα από πολλά χρόνια φλερταρίσματος με τα φαντάσματα του παρελθόντος, στον μετα-φασισμό.

Από τη μία ο πρώην μεταλλωρύχος και συνδικαλιστής Lula, ο οποίος πολεμήθηκε φανατικά από το βραζιλιάνικο κατεστημένο, και από την άλλη η Giorgia Meloni, η οποία συνηθίζει να αλλάζει τα (ακροδεξιά) κόμματα σαν τα πουκάμισα όταν δεν προσπαθεί να κρύψει επιμελώς τις εκλεκτικές πολιτικές συγγένειές της με τον αρχιφασίστα Benito Mussolini.

Είναι φανερό πια ότι έχουμε περάσει στην επόμενη πολιτική εποχή σε ολόκληρο τον πλανήτη. Τα πράγματα είναι σοβαρά και για να το πούμε και πιο λαϊκά: έχουν αγριέψει πολύ. Έτσι, μπορεί η ζωή να είναι γκρίζα αλλά καλό θα ήταν να ξεχάσουμε την (ψευδο)θεωρία των δύο άκρων: ή με το φως ή με το σκοτάδι. – Γιώργος Ρομπόλας

Η ζωή των Ρομά έχει αξία

Τα γεγονότα εκείνου του ξημερώματος στη Θεσσαλονίκη δείχνουν μια αστυνομική ομάδα σε καταδίωξη οχήματος, το οποίο προσπαθεί να διαφύγει έπειτα από κλοπή σε πρατήριο βενζίνης, αξίας 20 ευρώ. Χωρίς να δοθεί εντολή από το κέντρο επιχειρήσεων, η καταδίωξη εξελίσσεται αυθαίρετα σε ανθρωποκτονία και ο νεκρός είναι Ρομ, ετών 16, θυμίζοντας το γάζωμα στο αυτοκίνητο του Νίκου Σαμπάνη, λες και το εγχειρίδιο της καταδίωξης αλλάζει όταν αφορά Ρομά.

Πόσο συχνές πρέπει να γίνουν οι τραγωδίες με ευθύνη των αστυνομικών δυνάμεων για να επέλθει οριζόντια εξυγίανση στα σώματα ασφαλείας; Διότι, όπως γίνεται εμφανές, η ασφάλεια δεν απευθύνεται με ίσους όρους προς όλους τους πολίτες και το όπλο εκπυρσοκροτεί με μεγαλύτερη ταχύτητα και ευκολία, όταν απέναντι βρίσκεται ένα σκουρόχρωμο άτομο που φέρει πλήθος προκαταλήψεων στην πλάτη του. Μόνο που η ζωή δεν είναι ταινία δράσης, ούτε δουλειά των αστυνομικών είναι να επιφέρουν δικαιοσύνη, παρά να συλλαμβάνουν με το λιγότερο δυνατό κόστος. – Άγγελος Κλάδης

Ο ακτιβισμός με στόχο την τέχνη έφερε στο προσκήνιο την περιβαλλοντολογική κρίση

Πόσο εξαγριωμένος θα ένιωθες εάν μερικά πιτσιρίκια διέφευγαν της προσοχής του προσωπικού ασφαλείας και έλουζαν τον Παρθενώνα με σάλτσα ντομάτας; Κάπως έτσι θα μπορούσαμε να αναμετρηθούμε ως ελληνικό κοινό με τη συμβολική πράξη «βεβήλωσης» που διέπραξαν οι ακτιβιστές Just Stop Oil σε έργα του Van Gogh, του Monet και άλλων ιερών τεράτων της τέχνης, προβοκάροντας και διαταράσσοντας την επιλεκτική ηθική της κοινωνίας μας.

Οι τοματοβαμένοι πίνακες είναι παιδί της χρονιάς του 2022, όπως και οι δημιουργοί τους, ως αποτέλεσμα της εποχής που η Ευρώπη αθετεί τον λόγο της και επιστρέφει στις μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Πρόκειται για μια ακτιβιστική πράξη-κραυγή της νέας γενιάς που επαναπροσδιορίζει τον οικολογικό ακτιβισμό στην εποχή του virality είτε για κάτι πολύ πιο πεζό και αγκυλωμένο στο κυνήγι του clout; Σε κάθε περίπτωση, κάποια άτομα φώναξαν τον ελέφαντα στο δωμάτιο, τη στιγμή που η COP27 κράτησε σιγή ιχθύος, αμελώντας κάθε αναφορά στο θέμα της σταδιακής κατάργησης των ορυκτών καυσίμων. – Άγγελος Κλάδης

Depp-Heard: Μία δίκη έκανε τον πλανήτη να παρακολουθεί από την κλειδαρότρυπα

Ο Johnny Depp και η Amber Heard γνωρίστηκαν το 2009 στα γυρίσματα της ταινίας The Rum Diary. Η σχέση τους ξεκίνησε το 2012 και τρία χρόνια μετά παντρεύτηκαν. Τότε ήταν ένα από τα πιο σέξι ζευγάρια στο Χόλιγουντ – μπροστά από τις κάμερες. Γιατί πίσω από αυτές, η αλήθεια ήταν άλλη και άρχισε να αποκαλύπτεται σιγά-σιγά από το 2016 όταν η Heard ζήτησε διαζύγιο δηλώνοντας θύμα ενδοοικογενειακής βίας μέχρι την περασμένη άνοιξη που οι δύο πρώην αποφάσισαν να λύσουν τις διαφορές τους στο δικαστήριο, με τον Depp να ισχυρίζεται ότι τον συκοφαντεί.

Στη δίκη που κράτησε σχεδόν τρεις μήνες, η προσωπική τους ζωή έγινε δημόσιο θέαμα όχι μόνο μέσα από τις εξωφρενικές καταθέσεις και μαρτυρίες, που γίνονταν πρωτοσέλιδο στα διεθνή tabloids, όσο κυρίως από το γεγονός ότι η όλη διαδικασία μεταδιδόταν καθημερινά ζωντανά από την πλατφόρμα του Law and Crime.

Μιλάμε δηλαδή για μία δικαστική διαμάχη που εξελίχθηκε σε σκληρό ριάλιτι, σε «πόλεμο» μεταξύ των θαυμαστών τους, αλλά και σε βούτυρο στο ψωμί κάποιων λίγων για να εκφράσουν μισογυνίστικες απόψεις για τις ψεύτρες, μέγαιρες γυναίκες που θέλουν να καταστρέψουν τους άντρες τους, ακόμα και για να ακυρώσουν το κίνημα του #meToo.

Αυτό που ακυρώθηκε στην πραγματικότητα ήταν οι δύο σταρ που εκπροσωπούσαν μόνο τους εαυτούς τους και μία σχέση τοξική και αμοιβαία κακοποιητική, που θα έπρεπε να είχε τελειώσει πριν καν ξεκινήσει. – Χριστίνα Φαραζή

Το quiet quitting ανέδειξε την τοξικότητα στα εργασιακά δικαιώματα παγκοσμίως

Η πανδημία και κατά συνέπεια η τηλεργασία ανέδειξαν πολλά από τα κακώς κείμενα που επικρατούσαν στην εργασιακή κουλτούρα παγκοσμίως εδώ και πολλές δεκαετίες. Στις ΗΠΑ για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι άρχισαν να παραιτούνται σωρηδόν, ενώ πολλοί ήταν εκείνοι που άρχισαν να λένε και μεγαλόφωνα πια πως στις εργασίες τους κάνουν τα απολύτως απαραίτητα απλά και μόνο για να μην υπάρχει λόγος απόλυσης.

Δεν έχουν καμία φιλοδοξία από τη δουλειά τους, ούτε απολαμβάνουν να την κάνουν υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες και κυρίως δεν αισθάνονται πως η εταιρεία στην οποία δουλεύουν, είναι μια δεύτερη οικογένεια, μια φράση που αποτελεί ομολογουμένως μια από τις μεγαλύτερες μπούρδες που μας έχει σερβίρει ο καπιταλισμός. Ίσως έχουμε φτάσει πια στην κομβική χρονική στιγμή για μεγάλες αλλαγές στα εργασιακά δικαιώματα παγκοσμίως. – Ντενίσα Μπαϊρακτάρη

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

LIFE

Όλο το 2022 σε 22 φωτογραφίες