3 κρίσιμες ερωτήσεις για το εμβόλιο της Johnson & Johnson

Το εμβόλιο της Johnson & Johnson μπάινει στη μάχη ενάντια στον κορονοϊό.Φυσικά, οι απορίες που δημιουργούνται είναι πολλές ενώ δε λείπουν και οι φωνές που κάνουν λόγο για χαμηλότερη αποτελεσματικότητα. Ποιες όμως είναι βασικές πληροφορίες που καλό είναι να γνωρίζουμε;

Πώς λειτουργεί το εμβόλιο της Johnson & Johnson;

Για να δημιουργήσει αυτό το εμβόλιο, η Johnson & Johnson πήρε έναν αβλαβή αδενοϊό –τον ιικό του φορέα πιο συγκεκριμένα- και αντικατέστησε ένα μικρό κομμάτι των γενετικών οδηγιών με γονίδια κορονοϊού για την ακίδα πρωτεϊνης του SARS-COV-2. Μετά την ένεση, αυτός ο ανασχεδιασμένος αδεονοϊός εισέρχεται στα κύτταρά μας.

Τι συμβαίνει εκεί; Τα κύτταρα διαβάζουν τις γενετικές οδηγίες που απαιτούνται για την παραγωγή της ακίδας πρωτεΐνης και τα εμβολιασμένα κύτταρα παρουσιάζουν αυτή την ακίδα στη δική τους επιφάνεια. Στη συνέχεια, το ανοσοποιητικό μας σύστημα του παρακολουθεί αυτές τις ξένες πρωτεΐνες δημιουργώντας αντισώματα εναντίον τους που είναι ικανά να μας προστατεύσουν αν εκτεθούμε στον SARS-CoV-2 στο άμεσο μέλλον.

Το εμβόλιο ιικού φορέα είναι ασφαλές επειδή ο αδενοϊός δεν μπορεί να αναπαραχθεί σε ανθρώπινα κύτταρα ή να προκαλέσει ασθένεια, ενώ αντίστοιχα η ακίδα πρωτεΐνης του SARS-CoV-2 δεν μπορεί να προκαλέσει COVID-19 χωρίς το υπόλοιπο κορονοϊό.

Μάλιστα, αυτή η προσέγγιση δεν είναι κάτι το καινούργιο. Η Johnson & Johnson χρησιμοποίησε παλιότερα μία παρόμοια μέθοδο για να δημιουργήσει το εμβόλιο του Έμπολα. Άλλωστε, δεν είναι το μόνο τέτοιο τύπου εμβόλιο: Το ίδιο ισχύει για το προϊόν της AstraZeneca αλλά και το ρωσικό Sputnik V.

Πόσο αποτελεσματικό είναι;

Σύμφωνα με την ανάλυση του FDA επί αμερικανικού εδάφους, το εμβόλιο της Johnson & Johnson προλαμβάνει αποτελεσματικά κατά 72% την COVID-19 και κατά 86% τις πιο σοβαρές περιπτώσεις της νόσου. Έτσι, παρότι υπάρχει ακόμη πιθανότητα ένα εμβολιασμένο άτομο να νοσήσει, κινδυνεύει από λίγο έως ελάχιστα από σοβαρές επιπλοκές και -κυρίως- από θάνατο.

Μία παρόμοια δοκιμή στη Νότια Αφρική, όπου κυριαρχεί μια νέα πολύ πιο μεταδοτική μετάλλαξη, παρήγαγε παρόμοια αποτελέσματα: Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το εμβόλιο Johnson & Johnson ήταν ελαφρώς λιγότερο αποτελεσματικό στην πρόληψη όλων των ασθενειών εκεί (64% συνολικά) αλλά παράμενε κατά 82% αποτελεσματικό στην πρόληψη σοβαρών περιπτώσεων. Μάλιστα, η έκθεση του FDA δείχνει ότι το συγκεκριμένο εμβόλιο προστατεύει και από άλλες μεταλλάξεις – όπως αυτής της Μεγάλης Βρετανίας ή της Βραζιλίας.

Τι διαφορές έχει από τα άλλα εμβόλια;

Η πιο βασική διαφορά είναι η εξής: Η Johnson & Johnson παράγει ένα εμβόλιο ανασχεδιασμένου φορέα αδενοϊού, ενώ τα εμβόλια των Moderna και Pfizer-BioNtech είναι και τα δύο εμβόλια mRNA. Τα τελευταία χρησιμοποιούν γενετικές οδηγίες από τον ιό του κορονοϊού για να δώσουν εντολή στα κύτταρά μας ώστε εκείνα με τη σειρά τους να φτιάξουν την ακίδα πρωτεΐνης – δε χρησιμοποιούν, δηλαδή, άλλο ιό ως φορέα.

Υπάρχουν πολλές, βέβαια, και πολύ πρακτικές διαφορές, οι οποίες είναι πολύ πιο κατανοητές. Και τα δύο εμβόλια που βασίζονται στο mRNA απαιτούν δύο δόσεις. Το εμβόλιο της Johnson & Johnson απαιτεί μόνο μία. Αυτό όπως καταλαβαίνεις είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας στην κούρσα ενάντια στην Covid-19.

Το εμβόλιο της Johnson & Johnson μπορεί επίσης να αποθηκευτεί σε πολύ θερμότερες θερμοκρασίες από ότι τα εμβόλια mRNA. Τα τελευταία πρέπει να μεταφέρονται και να αποθηκεύονται σε θερμοκρασίες αρκετά κάτω του μηδενός. Η όλη διαδικασία μεταφοράς και φύλαξης είναι πολύπλοκη και ευαίσθητη. Αντίθετα, εκείνο μπορεί να μείνει για τουλάχιστον τρεις μήνες σε κανονικό ψυγείο, κάνοντας πολύ πιο εύκολη τη χρήση και τη διανομή του.

Όσον αφορά την αποτελεσματικότητα του τώρα, είναι δύσκολο να το συγκρίνουμε με τα εμβόλια mRNA. Γιατί συμβαίνει αυτό; Λόγω των διαφορών στον τρόπο σχεδιασμού και των κλινικών δοκιμών. Ενώ τα εμβόλια των Moderna και Pfizer-BioNtech παρουσιάζονται ως περίπου 95% αποτελεσματικά στην πρόληψη της COVID-19, οι δοκιμές εντούτοις έγιναν το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2020. Όταν, δηλαδή, δεν κυκλοφορούσαν ακόμα οι νέες πιο μεταδοτικές μεταλλάξεις. Αντίθετα, οι δοκιμές του εμβολίου της Johnson & Johnson είναι πιο πρόσφατες και τις λαμβάνουν και αυτές υπόψη τους.

Τελικά, με τον άλφα ή τον βήτα τρόπο, η ανθρωπότητα μόλις απέκτησε άλλο ένα όπλο ενάντια στην πανδημία. Η πραγματική αποτελεσματικότητά του, βέβαια, θα αποδειχθεί στην πράξη, το γεγονός όμως ότι είναι το μονοδοσικό ήδη το καθιστά πολύτιμο. Άλλωστε, σε αυτόν τον πόλεμο ενάντια στη Covid-19 δε μας περισσεύει κανένας και τίποτα.