40 πράγματα που έμαθα στην Κωνσταντινούπολη
Λίγα λόγια και πολλές φωτογραφίες για την Πόλη των πόλεων, το ανεπανάληπτο παλίμψηστο του Βοσπόρου που θα σου πάρει την καρδιά. Χωρίς παζάρι.
- 26 ΝΟΕ 2022
Αυτός δεν είναι ένας ταξιδιωτικός οδηγός της Κωνσταντινούπολης. Ούτε για το τι, πού και πώς θα φας και πιεις, ούτε για το πού και πώς θα κινηθείς (αν και αυτός είναι ένας δοκιμασμένος, αξιόπιστος μπούσουλας).
Ας πούμε ότι είναι πολλές από τις νοερές σημειώσεις που κρατούσα επί τέσσερα εικοσιτετράωρα σε μια πόλη που όμοιά της δεν υπάρχει πουθενά αλλού. Ένα ανεπανάληπτο παλίμψηστο που κανείς δεν μπορεί να επισκεφτεί (και να του παραδοθεί) μόνο μία φορά.
1. Η Πόλη δεν είναι φτηνή, εκτός και αν θεωρείς φτηνή την Αθήνα.
2. Θα «καείς» με την ισοτιμία 1 ευρώ προς 18 τουρκικές λίρες, μέχρι τελικά να χωνέψεις ότι ναι, 270 λίρες για μία σπέσιαλ βότκα είναι όντως 15 ευρώ.
3. Τα κόκκινα τουρκικά κρασιά είναι πιο νόστιμα από τα λευκά.
4. Οι γάτες τριγύρω είναι πολλές, πάρα πολλές, αλλά ποτέ, ποτέ δεν είναι αρκετές και, το κυριότερο, πουθενά αλλού δεν είναι πιο φιλικές. Τους επιτρέπεται, βλέπεις, από μαγαζάτορες, εστιάτορες κλπ να μπαινοβγαίνουν παντού κατά βούληση. Ποια Ύδρα…
5. Σε ένα προτεινόμενο (όχι αστεράτο) εστιατόριο σαν το αθηναϊκό Λινού Σούμπαση και ΣΙΑ το δείπνο με ένα μπουκάλι κρασί κοστίζει 150 ευρώ. Σε ένα σοβαρό μεζεδοπωλείο τύπου Άστερ, πάλι με ένα μπουκάλι κρασί, όχι λιγότερο από 70 ευρώ.
6. Ο Κεμάλ -σε αυτοκόλλητα, στένσιλ, αφίσες, γιγαντοαφίσες, σε πανό- είναι παντού.
7. Και η τουρκική σημαία το ίδιο.
8. Ο ελαφρώς παραμορφωμένος ήχος από τα μεγάφωνα των τζαμιών λίγο πριν ανατείλει ο ήλιος σε ξυπνάει, σε νανουρίζει και σε κοιμίζει ξανά.
9. Δεν προσεύχονται ανελλιπώς όλοι οι μουσουλμάνοι.
10. Ούτε είναι όλοι οι μουσουλμάνοι φανατικοί. Στοιχειώδες.
11. Είναι τρελοί αυτοί οι οδηγοί, πηγαίνουν όπου και όπως θέλουν, πιάνουν για πλάκα τα 140χλμ/ώρα στις μεγάλες, ανοιχτές λεωφόρους, δεν υπολογίζουν απαγορεύσεις σε μικρά, ανήλιαγα στενά, λατρεύουν τον ήχο της κόρνας, παραδόξως δεν τρακάρουν καμία από τις 120 φορές που κινδυνεύουν καθημερινά, και ακόμη πιο παραδόξως δε μανουριάζουν – ούτε λεκτικά, ούτε σωματικά.
12. Είναι τρελοί και αυτοί οι πεζοί, ομοίως πηγαίνουν όπου και όπως θέλουν, διασχίζουν ντουγρού τις μεγάλες ανοιχτές λεωφόρους όπου οι οδηγοί πιάνουν για πλάκα τα 140χλμ/ώρα, δεν τρομάζουν από τον ήχο της κόρνας, παραδόξως τη γλιτώνουν και ακόμη πιο παραδόξως δεν τρομάζουν.
13. Είναι μαλακία να μην πας στην Αγιά Σοφιά, έξω από την οποία σχηματίζονται ουρές τόσο μεγάλες που στην αρχή ότι πρόκειται για κάποιο βλακώδες δρώμενο με στόχο την είσοδο στο βιβλίο Γκίνες.
14. Δηλαδή θα προτιμήσεις να χάσεις ώρες ολόκληρες, ίσως και τη μισή σου ζωή, στημένος στην ουρά; Ή θα προτιμήσεις να δώσεις 40-50 ευρώ/άτομο για να προσλάβεις κάποιον από τους επίσημους οδηγούς που «ψαρεύουν» πελάτες, σε παίρνουν από το χέρι, προσπερνάς μαζί τους όλη την ουρά και απολαμβάνεις -άσχετα με το αν πιστεύεις ή όχι- την πριβέ ξενάγηση και εμβάθυνση στην ιστορία αυτού του πολύπαθου θαύματος του κόσμου;
15. Το αυτό και στο γειτονικό Τοπ Καπί, αν και κανείς δε θα σε παρεξηγήσει αν το αφήσεις για την επόμενη φορά, σιγά μη φας μια μέρα ολόκληρη από το ένα μνημείο στο άλλο, έχεις και ζωή να ζήσεις.
16. Δε χαίρονται όλοι οι μουσουλμάνοι που η Αγιά Σοφιά από το 2020 μετατράπηκε πάλι σε τζαμί. Όπερ σημαίνει: ποδαρίλα, διακριτική κάλυψη με υφάσματα των χριστιανικών συμβόλων, και μια παχιά, πράσινη, ελεεινή μοκέτα να σκεπάζει το ξακουστό μαρμάρινο πάτωμα. Επίσης και: γυναίκες, για να μπείτε, θα πρέπει να σκεπάστε την κεφαλή σας με μαντήλι.
17. Το χαμάμ «επειδή είσαι στην Κωνσταντινούπολη» είναι χαμένος χρόνος.
18. Οι δημόσιες τουαλέτες είναι πεντακάθαρες και σε αυτές μπορείς να πλύνεις τα πόδια σου (αλλά δε θα το κάνεις αν δεν είσαι μουσουλμάνος λίγο πριν την προσευχή).
19. Αν νομίζεις ότι δε θα χρειαστείς τις δημόσιες τουαλέτες, σκέψου το ξανά.
20. Στα διαρκώς γεμάτα μπαρ η μουσική ακούγεται πολύ δυνατά και σε πολλά από αυτά οι DJs παίζουν ακόμη με βινύλια.
21. Το Cihangir είναι το δικό τους Κουκάκι.
22. Το Balat είναι το δικό τους Μεταξουργείο.
23. Αξίζει η βαρκάδα στον Βόσπορο. Αφού λοιπόν θα την κάνεις, γιατί να μη σαλπάρεις την κατάλληλη ώρα ώστε να δεις το ηλιοβασίλεμα εν πλω; Άλαλα τα χείλη των ασεβών κλπ.
24. Αν δεν περπατήσεις τουλάχιστον 14 ώρες κάθε μέρα, δε θα δεις τίποτα.
25. Όσοι Τούρκοι ντύνονται ωραία, ντύνονται πολύ ωραία.
26. Το Μουσείο της Αθωότητας που δημιούργησε ο νομπελίστας Ορχάν Παμούκ για να στεγάσει τα χιλιάδες αντικείμενα που μάζευε όσα χρόνια έγραφε το ομώνυμο μυθιστόρημά του είναι ένα μοναδικό στο είδος του παγκοσμίως cabinet of curiosities (τα πάντα είναι τακτοποιημένα σε 83 βιτρίνες που ακολουθούν τη σειρά των κεφαλαίων του βιβλίου) που θα σε συγκλονίσει ακόμη κι αν δεν έχεις διαβάσει το βιβλίο (δεν υπάρχει περίπτωση να μην το πάρεις φεύγοντας από το gift shop).
27. Kontra Plak: Όσο αστείο κι αν φαίνεται το όνομα αυτού του δισκάδικου σε έναν Έλληνα αγοραστή βινυλίων, τόσο σοβαρό είναι το εμπόρευμα στις προθήκες του.
28. Ναι, να κινηθείς με ποδήλατο στην Πόλη. Αν έχεις τάσεις αυτοκτονίας.
29. Μπορεί να μπει ο οποιοσδήποτε σε τζαμί – ασχέτως πίστης ή μη. Μόνο ένας κάφρος όμως δε θα αποφύγει τις ώρες προσευχής των μουσουλμάνων.
30. Πιστεύουν και οι γείτονες στο «μάτι», και μάλιστα σε αρκετά μεγάλο βαθμό για να υπάρχει και σε κάθε πύλη του αεροδρομίου κρεμασμένο από ένα.
31. Η Πόλη των περίπου 15 εκατομμυρίων κατοίκων μυρίζει καταπληκτικά.
32. Οι επαύλεις στην ακτογραμμή του Βόσπορου κοστίζουν δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Τα παλάτια ανάμεσά τους δεν υπάρχουν.
33. Πόσες χιλιάδες να είναι άραγε τα διάσπαρτα μικρομάγαζα (και οι τεχνίτες τους) τύπου «αθηναϊκό ιστορικό τρίγωνο πριν την ξενοδοχειακή ερημοποίηση»;
34. Αξίζει ένα υπερτιμημένο ποτό στο μπαρ του ξενοδοχείου Pera Palace, όπου κάποτε έμεναν από τον Hemingway μέχρι τον Hitchcock και από τη Greta Garbo μέχρι την Agatha Christie (την πιο διάσημη ένοικο, ακριβώς γιατί εκεί υποτίθεται ότι βρίσκεται η λύση του μυστηρίου της πολυήμερης εξαφάνισής της για την οποία η συγγραφέας δεν είπε ποτέ τίποτα και σε κανένα). Δεν αξίζει δεύτερο. Καλύτερα να μεταφερθείς στο roof bar του γειτονικού και περίπου συνομήλικου Grand Hotel De Londres που δεν έχει υποστεί «σιδέρωμα» για να μετατραπεί σε μία απολύτως εξευγενισμένη ξενοδοχειακή ατραξιόν.
35. Η πρώτη φορά στο Grand Bazaar (φτάνεις ήδη «ακουσμένος» έχοντας περάσει από χιλιάδες πάγκους και μικρά μαγαζιά ακριβώς έξω από την ξακουστή στεγασμένη, κυριολεκτικά λαβυρινθώδη αγορά) είναι σαν την παρθενική ενός μουσικόφιλου σε μεγάλο ευρωπαϊκό φεστιβάλ. Τρέλα!
36. Γενικά, καλή τύχη με τα παζάρια – εντός κι εκτός Grand Bazaar.
37. Αν έχεις όρεξη για ψάξιμο στα αμέτρητα (σοβαρά και όχι κατ’ όνομα) παλαιοπωλεία, μπορείς να στείλεις εκεί απ’ όπου ήρθες «διαμάντια» και να διακοσμήσεις απίστευτα (όχι κατ’ ανάγκη ανατολίτικα) σπίτια ολόκληρα.
38. Τελικά όντως η Istanbul είναι η πρωτεύουσα της μεταμόσχευσης μαλλιών – βγάζει μάτι ειδικά στην πτέρυγα των αναχωρήσεων όπου κάμποσοι άντρες κυκλοφορούν με το χαρακτηριστικό λάστιχο στο κεφάλι και την ελπίδα στα μάτια για την επιβεβαίωση της ακριβοπληρωμένης υπόσχεσης για ένα πιο τριχωτό αύριο.
39. Στη φρενήρη, λάγνα, υγρή, ανυπέρβλητη Κωνσταντινούπολη, ακόμη και μετά από άλλη μία βομβιστική επίθεση με θύματα και τραυματίες στην οδό Ιστικλάλ (την αντίστοιχη Ερμού), είναι αναπόφευκτο ότι μετά από ένα πολύ σύντομο μούδιασμα η ζωή θα συνεχιστεί. Τι άλλο να κάνει δηλαδή;
40. Η ελληνικότητα είναι συνείδηση ή ταυτότητα;
