5 πράγματα που δεν γνώριζες για τους Σπαρτιάτες

Πολλοί από εμάς έχουν ακούσει για τις ασυνήθιστες πρακτικές της Σπάρτης, αλλά και την εμμονή των Αρχαίων Ελλήνων με τον πόλεμο. Βέβαια, δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν σχηματίσει λάθος εντύπωση λόγω μιας ταινίας. Ξέρετε ποια ταινία. Ναι, οι 300 έχουν δημιουργήσει έναν μύθο πάνω από έναν μύθο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ήταν όλα λάθος ή εντελώς φανταστικά.

Η ταινία, όπως και τα βιβλία ιστορίας, μοιράζονται μαζί μας μερικές από τις πιο εντυπωσιακές πτυχές της σπαρτιατικής κοινωνίας και υπάρχουν πολλές παράξενες πληροφορίες για τη Σπάρτη που φαίνονται πολύ ακραίες για να είναι αληθινές. Κι όμως, είναι.

Για παράδειγμα, γνωρίζατε ότι οι Σπαρτιάτες έφηβοι συμμετείχαν σε ένα ετήσιο φεστιβάλ εξόντωσης σκλάβων για να καταπνίξουν κάθε σκέψη εξέγερσης ή ότι τα μωρά βουτούσαν σε κρασί; Ακολουθούν πέντε πράγματα που δεν ήξερες για τη Σπάρτη και τους ανθρώπους της.

Οι τάφοι ήταν για λίγους

Η σπαρτιατική κουλτούρα ήταν με κάθε τρόπο επικεντρωμένη γύρω από το να είσαι στρατιώτης, τόσο στη ζωή όσο και πέραν αυτής. Ενώ η ταφή των νεκρών ήταν συνηθισμένη σε όλο τον κόσμο εκείνη την εποχή, οι Σπαρτιάτες πολίτες λάμβαναν επιτύμβια στήλη μόνο σε δύο ειδικές περιπτώσεις.

Στην πρώτη περίπτωση, οι Σπαρτιάτες που σκοτώνονταν στο πεδίο της μάχης θάβονταν συχνά στο πεδίο της μάχης. Η απλή επιτύμβια στήλη τους έγραφε μόνο το όνομά τους και από κάτω τη φράση «στον πόλεμο».

Στη δεύτερη περίπτωση, οι γυναίκες που έχασαν τη ζωή τους στη γέννα αναγνωρίζονταν επίσης με επιτύμβιες στήλες. Επειδή γεννούσαν τους μελλοντικούς πολεμιστές της Σπάρτης, οι Σπαρτιάτισσες ήταν σεβαστά μέλη της κοινωνίας.

Οι Σπαρτιάτισσες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην προστασία της πόλης

Η Σπάρτη φημίζεται ότι δεν έχτισε τείχη για να προστατεύσει την πόλη, καθώς, όπως σημείωσε κάποτε ο Λυκούργος, μια πόλη προστατεύεται καλύτερα με «γενναίους άνδρες και όχι με τούβλα». Τι συνέβη όμως όταν αυτοί οι ίδιοι γενναίοι άνδρες βρίσκονταν εκτός;

Το 272 π.Χ. η Σπάρτη δεν ήταν πλέον η κυρίαρχη δύναμη στην Ελλάδα. Με τον στρατό να εκστρατεύει στην Κρήτη και μόνο λίγους Σπαρτιάτες νέους και τις γυναίκες να έχουν απομείνει, η πόλη φαινόταν διαλυμένη. Ο Πύρρος της Ηπείρου αποφάσισε να εκμεταλλευτεί την κατάσταση και οδήγησε τον στρατό του στη φαινομενικά ανυπεράσπιστη πόλη.

Οι Σπαρτιάτισσες αρνήθηκαν να εκκενώσουν και να εγκαταλείψουν την πόλη και αντ’ αυτού ανέλαβαν να βοηθήσουν τη μικρή φρουρά που είχε απομείνει για να υπερασπιστεί το σπίτι τους. Επί δύο ημέρες οι άπειροι Σπαρτιάτες πολεμιστές και μια χούφτα σύμμαχοι από γειτονικά κράτη κράτησαν τις δυνάμεις του Πύρρου εκτός και τον ανάγκασαν να γυρίσει πίσω.

Το «ελάτε να τα πάρετε» ειπώθηκε για πρώτη φορά από έναν Σπαρτιάτη

Ίσως ο πιο διάσημος Σπαρτιάτης ήταν ο Λεωνίδας που ηγήθηκε ενός μικρού στρατού εναντίον ενός πολύ μεγαλύτερου περσικού στρατού. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Λεωνίδας είπε στην πραγματικότητα: «Ελάτε να τα πάρετε» όταν ο Πέρσης ηγεμόνας, Ξέρξης, απαίτησε από τους Σπαρτιάτες να παραδώσουν τα όπλα τους.

Οι Σπαρτιάτισσες επιτρεπόταν να γυμνάζονται δημόσια, αλλά γυμνές

Η καλή φυσική κατάσταση ήταν διάσημη στη σπαρτιατική κοινωνία. Για να διατηρήσουν ισχυρή σωματική διάπλαση, οι άνθρωποι συχνά γυμνάζονταν έξω χωρίς ρούχα. Στη σπαρτιατική κουλτούρα, το γυμνό σώμα δεν θεωρούνταν ότι προκαλούσε πόθο, αλλά αντίθετα δίδασκε στις γυναίκες «τη φροντίδα για καλή υγεία». Οι γυναίκες συχνά συναγωνίζονταν σε αθλήματα, συμπεριλαμβανομένων των αγώνων δρόμου και ακόμη και της πάλης.

Στα μάτια των Σπαρτιατών, οι δυνατές γυναίκες γεννούσαν δυνατά μωρά, οπότε στις Σπαρτιάτισσες επιτρεπόταν ένα επίπεδο ανεξαρτησίας που δεν ήταν συνηθισμένο σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου εκείνη την εποχή.

Αμέσως μετά τη γέννηση, τα βρέφη βυθίζονταν σε κρασί

Όλοι ξέρουμε ότι οι Σπαρτιάτες άνδρες, γυναίκες και παιδιά ήταν σκληροί, αλλά ακόμη και τα σπαρτιατικά μωρά περνούσαν από σκληρή δοκιμασία. Αμέσως μετά τη γέννηση, τα σπαρτιατικά βρέφη βουτούσαν στο κρασί, επειδή πίστευαν ότι τα αδύναμα μωρά θα είχαν «σπασμούς και θα πέθαιναν».

Τα μωρά οδηγούνταν επίσης ενώπιον ενός συμβουλίου πρεσβυτέρων, το οποίο επιθεωρούσε το σώμα τους για τυχόν παραμορφώσεις. Αν για οποιονδήποτε λόγο ένα μωρό δεν ανταποκρινόταν στα υψηλά πρότυπα των πρεσβυτέρων, το άφηναν να χαθεί σε μια βουνοπλαγιά.

Τα μωρά δεν περνούσαν εύκολα ούτε μετά την περιπέτεια με το κρασί. Οι μητέρες άφηναν τα μωρά να κλαίνε μόνα τους για ώρες αν και αυτό, για κάποιο λόγο, όμως εντυπωσιάζει τις άλλες κοινωνίες της εποχής, καθώς οι Σπαρτιάτισσες ήταν συχνά περιζήτητες για νταντάδες.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ