5 σημάδια gaslighting στον γάμο, σύμφωνα με μία ψυχολόγο
- 26 ΜΑΡ 2025
Όπως πλησιάζω τα 50 χρόνια επιτυχίες (ζωής), καταλήγω στο ότι η πιο γελοία -για εμένα- κατηγορία ανθρώπων είναι αυτή των ατόμων που είναι πάνω από 20 ετών (έως εκεί δικαιολογώ πολλά) και εξακολουθούν να πιστεύουν πως μπορείς να καταργήσεις τα πάντα στον βωμό της ειλικρίνειας.
Δηλαδή, από τη στιγμή που είναι ειλικρινείς, δεν έχει σημασία αν είναι αγενείς, άκομψοι, άξεστοι ή ό,τι άλλο αρχίζει από το στερητικό «άλφα». Η δεύτερη χειρότερη περίπτωση είναι οι gaslighters.
Με οργίζουν σε απεριόριστο βαθμό όσοι εκμεταλλεύονται συναισθήματα και συνθήκες και πατούν ψυχές και ζωές, προκειμένου να αισθανθούν οι ίδιοι δυνατοί – προφανώς, αναγνωρίζοντας ότι σε όποια άλλη συνθήκη είναι «λίγοι». Αντί να δουλέψουν με τον εαυτό τους και να βελτιωθούν, χειραγωγούν και κακοποιούν άλλους που δεν τους φταίνε και σε τίποτα.
Στο μυαλό μου, αυτό είναι ξεκάθαρη περίπτωση αλητείας. Παρ’ όλα αυτά, για να υπάρχει φαινόμενο, υπάρχουν και πολλοί που υπόκεινται στην κακοποίηση των gaslighters.
Σήμερα λοιπόν, θα δούμε πώς εκδηλώνονται αυτοί οι δειλοί άνθρωποι στους γάμους.
Πρώτα, για να συντονιστούμε όλοι στην ίδια συχνότητα, θυμίζουμε πως ο όρος “gaslighting” δημιουργήθηκε για να περιγράψει εκείνες τις φανταστικές (νοτ) κουβέντες που χρησιμοποιούν επανειλημμένα άνθρωποι, με στόχο από τη συναισθηματική χειραγώγηση έως τη βία και την κακοποίηση άλλων.
Είναι φαινομενικά αθώες κουβέντες που μας κάνουν να αμφισβητούμε όσα νιώθουμε και ζούμε και τελικά, τον εαυτό μας. Κυκλοφορεί σε διάφορες εκδόσεις. Σήμερα, θα ασχοληθούμε με εκείνη του γάμου, με τη Δρ. Kathy Richardson, επίκουρη καθηγήτρια κλινικής συμβουλευτικής ψυχικής υγείας να διευκρινίζει στο Parade πως «όταν δυο άτομα έχουν μια διαφωνία ή βλέπουν διαφορετικά μια κατάσταση, δεν έχουμε να κάνουμε με gaslighting. Ούτε όταν κάποιος λέει ή κάνει κάτι που δεν μας αρέσει».
Πότε μας κάνουν gaslighting; «Όταν ένα άτομο εσκεμμένα χειρίζεται καταστάσεις για να κάνει το άλλο άτομο να αμφισβητήσει την πραγματικότητά του». Προσθέτει ότι η αναγνώριση της συνθήκης είναι ζωτικής σημασίας για όσους θέλουν να προστατεύσουν την ευημερία τους σε έναν γάμο.
Για αυτό και έδωσε πέντε βασικές εκδηλώσεις του φαινομένου.
Χαρακτηρισμοί που μας κάνουν να αμφισβητούμε την πραγματικότητα
Τα επίθετα που χρησιμοποιεί ο/η σύντροφος για να μας χαρακτηρίσει είναι μια χαρά, όταν δεν μας οδηγούν στο να αμφισβητούμε αυτό που ζούμε. Δηλαδή, την πραγματικότητα μας. Πρόκειται για συναισθηματική κακοποίηση, που δεν αφήνει ορατά σημάδια στο σώμα. Δυο χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτών των χαρακτηρισμών είναι το «τρελός/τρελή» και «ασταθής». Για παράδειγμα, λέω εγώ σε εσένα (τον σύντροφο μου) πως δεν μου αρέσει που υψώνεις τον τόνο της φωνής σου και μου απαντάς «είσαι τρελή, δεν σου φωνάζω», ενώ ξεκάθαρα φωνάζεις.
Κατάφωρο ψέμα
Oύτως ή άλλως, τα ψέματα προκαλούν αχρείαστο στρες και πανικό, όπως διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα, κάτι που αποτελεί το θεμέλιο λίθο του gaslighting. Είμαστε ζευγάρι και επειδή κάνω σταθερά περιττά έξοδα, αγοράζοντας ό,τι νιώθω με την κοινή πιστωτική μας κάρτα, με θέτεις προ των ευθυνών μου. Εγώ συνεχίζω την πορεία μου προς τον θρίαμβο και αποφασίζεις να κλείσεις την «κάνουλα». Παίρνω λοιπόν, τη δική σου κάρτα από το πορτοφόλι σου. Όταν δεν τη βρίσκεις, με ρωτάς αν ξέρω πού είναι και απαντώ «όχι».
Κατηγορίες
Μένουμε στο προηγούμενο θέμα, του ψέματος και το πάμε ένα βήμα παρακάτω. Αφότου λοιπόν, σου απαντάω όχι, παίρνω φόρα και αρχίζω τα «είσαι τόσο ανεύθυνος. Πάντα χάνεις τα πράγματα και ύστερα απορείς γιατί δεν μπορώ να σου εμπιστευτώ τίποτα». Δηλαδή, είναι όλο λάθος και δεν έχει τελεία. «Οι συμπεριφορές αυτές είναι πολύ σκόπιμες και έχουν ως στόχο να μας κάνουν να αμφισβητήσουμε την πραγματικότητα» εξηγεί η Δρ. Richardson.
Απομόνωση
Το αγαπημένο σπορ όλων όσων επιδίδονται σε gaslighting είναι να μας απομονώνουν από τους φίλους και τους συγγενείς, ώστε να μην υπάρχει κάποιος να μας βοηθήσει να καταλάβουμε τι μας συμβαίνει. Συνήθως καταφέρονται εναντίον των δικών μας ανθρώπων, χρησιμοποιώντας ψέματα (πχ «η μαμά σου μου είχε πει να μη στο πω, αλλά ούτε εκείνη μπορούσε να σου εμπιστευτεί χρήματα». Η Δρ. Richardson τονίζει ότι «το κίνητρο πίσω από την απομόνωση είναι πως είναι πολύ πιο εύκολο να χειραγωγείς και να ελέγχεις κάποιον, όταν δεν παρακολουθεί κανείς τι γίνεται. Μια σχέση δεν είναι νησί -δεν μπορεί να υπάρξει από μόνη της. Οι άνθρωποι είναι κοινωνικά πλάσματα και είναι σημαντικό για τα παντρεμένα άτομα να έχουν ακόμα μια κοινότητα, πέρα από το γάμο τους».
Γενικότερη ακύρωση
Για να είναι πιο αποτελεσματικό το έργο των gaslighters, πέραν της απομάκρυνσης του θύματος τους από τους αγαπημένους του, τα βάζουν και με ό,τι άλλο αγαπά – για παράδειγμα, ένα χόμπι ή ένα λατρεμένο αντικείμενο.
Η ειδικός διευκρίνισε ότι «ένας κακοποιός σύντροφος μπορεί να πει σε κάποιον ότι χάνει συνεχώς πράγματα, ώστε να μην μπορεί να του εμπιστευτεί ένα οικογενειακό κειμήλιο. Το νόημα και αυτής της συμπεριφοράς είναι να τον κάνει να αμφισβητήσει την ικανότητά του να φροντίζει τον εαυτό του και τους άλλους, συμπεριλαμβανομένων άλλων πραγμάτων. Έτσι, καταλήγει στο ότι εξαρτάται πλήρως από τον/τη σύντροφο του για πάσης φύσεως βοήθεια».
