6 ιστορίες από τη μάχη του διαστήματος μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης
- 14 ΣΕΠ 2024
Ψυχρός Πόλεμος. Δύο λέξεις, αρκετά συναισθήματα, πολλές αναμνήσεις και ακόμα περισσότερες ιστορίες. Θα μείνουμε στις έξι και όχι, δεν είναι όλες τους γνωστές, από αυτές που εύκολα εντοπίζει κανείς στο διαδίκτυο με μία απλή αναζήτηση για τα χρόνια που ακολούθησαν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Και οι έξι ιστορίες έχουν να κάνουν με το διάστημα, με τις προσπάθειες των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης να κατακτήσουν το άγνωστο και να το μοιραστούν στη συνέχεια με τον υπόλοιπο κόσμο, σε έναν άτυπο παιδικό διαγωνισμό για το ποιος θα κάνει τι, πρώτος. Η κόντρα αυτή δεν ονομάστηκε τυχαία «Ο αγώνας του διαστήματος».
Καθώς οι εντάσεις μεταξύ τους αυξάνονταν στη Γη κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σοβιετική Ένωση διεκδικούσαν επίσης την κυριαρχία εκτός της στρατόσφαιρας.
Η διαστημική κούρσα μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων ξεκίνησε λίγο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και καθήλωσε το κοινό μέχρι που οι εντάσεις τελικά υποχώρησαν τη δεκαετία του 1970. Με τη βοήθεια κορυφαίων επιστημόνων και ταλαντούχων πιλότων, Αμερικανοί, Σοβιετικοί και άλλα έθνη προσπάθησαν να κάνουν το φαινομενικά αδύνατο: να κατακτήσουν -όσο γίνεται τέλος πάντων- το διάστημα. Ακολουθούν έξι γεγονότα από εκείνη την περίοδο.
Φρουτόμυγες, οι πρώτες
Πολύ πριν οι άνθρωποι φτάσουν στα αστέρια, οι φρουτόμυγες έγιναν οι πρώτοι ζωντανοί οργανισμοί που βρέθηκαν στο διάστημα. Ξεκινώντας το 1946, ο στρατός των ΗΠΑ διεξήγαγε μια σειρά πειραμάτων στο πεδίο βολής πυραύλων White Sands του Νέου Μεξικού με στόχο τη μελλοντική διαστημική πτήση, χρησιμοποιώντας βαλλιστικούς πυραύλους V-2 – οι οποίοι είχαν κατασχεθεί από τη Γερμανία από τις ΗΠΑ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στις 20 Φεβρουαρίου 1947, μια κάψουλα που περιείχε φρουτόμυγες, προσαρτήθηκε σε έναν από τους εν λόγω πυραύλους. Οι μύγες επιλέχθηκαν για να δοκιμαστούν οι επιπτώσεις της κοσμικής ακτινοβολίας στα έμβια όντα και ήταν ο τέλειος υποψήφιος για διάφορους λόγους, όπως το μικρό τους μέγεθος, το ελάχιστο βάρος και ο γενετικός κώδικας τους, ανάλογος με αυτόν των ανθρώπων, που περιείχε παρόμοια γονίδια που προκαλούν ασθένειες.
Καθώς ο πύραυλος άρχισε την κάθοδό του, η κάψουλα αποκολλήθηκε και έφτασε πίσω στη Γη με αλεξίπτωτο. Οι μύγες ήταν ζωντανές και ανεπηρέαστες.
Το Apollo 12 χτυπήθηκε από κεραυνό
Τον Νοέμβριο του 1969, μόλις τέσσερις μήνες μετά την προσεδάφιση του Apollo 11 στο φεγγάρι, η αποστολή Apollo 12 έκανε το δικό της ταξίδι. Όμως, κανείς δεν υπολόγισε τους κεραυνούς. Μόλις 36,5 δευτερόλεπτα μετά την έναρξη της πτήσης, ένας κεραυνός χτύπησε τον πύραυλο Saturn V.
Το απροσδόκητο συμβάν διατάραξε τους πίνακες ελέγχου του σκάφους, κάνοντας τον αστροναύτη Dick Gordon να αναφωνήσει μπερδεμένος: «Τι στο διάολο ήταν αυτό;», πριν χτυπήσει άλλος ένας κεραυνός στα 52 δευτερόλεπτα. Με τους συναγερμούς να ηχούν και τον εξοπλισμό να δυσλειτουργεί, οι μπερδεμένοι αστροναύτες συνέχισαν να αντιμετωπίζουν προβλήματα στο διαστημόπλοιο, χωρίς να κατανοούν πλήρως τι είχε συμβεί.
Τελικά, το πλήρωμα χρησιμοποίησε μια βοηθητική παροχή ενέργειας που επέτρεψε τη συνέχιση της αποστολής όπως είχε προγραμματιστεί. Οι αστροναύτες του Apollo 12 έγιναν η δεύτερη ομάδα ατόμων που περπάτησε στο φεγγάρι.
Ο Alan Shepard έπαιξε γκολφ στο φεγγάρι
Ενώ οι συγκλονιστικές ιστορίες των αποστολών Apollo 12 και Apollo 13 είναι ευρέως γνωστές, η αποστολή Apollo 14 δημιούργησε μια από τις πιο american type στιγμές του διαστημικού αγώνα. Στις 6 Φεβρουαρίου 1971, κατά τη διάρκεια μιας ζωντανής μετάδοσης του Apollo 14, ο αστροναύτης Alan Shepard εμφάνισε ένα αναδιπλούμενο μπαστούνι του γκολφ και έκανε τέσσερα χτυπήματα στην επιφάνεια του φεγγαριού.
Αφού επέστρεψε στη Γη το 1974, ο Shepard δώρισε το μπαστούνι του γκολφ στο Μουσείο Γκολφ της USGA στο Νιου Τζέρσεϊ, όπου παραμένει μέχρι και σήμερα.
Η πρώτη κοινή διαστημική αποστολή ΗΠΑ-Σοβιετικής Ένωσης
Παρά την έντονη αντιπαλότητα που διήρκεσε περισσότερο από δύο δεκαετίες, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΣΣΔ συνεργάστηκαν σε μια κοινή διαστημική αποστολή το 1975. Η διαστημική κούρσα βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη τουλάχιστον από το 1955, όταν οι δύο δυνάμεις ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να εκτοξεύσουν δορυφόρους σε τροχιά.
Οι Σοβιετικοί έγραψαν ιστορία στέλνοντας τον πρώτο άνθρωπο στο διάστημα το 1961 και η Αμερική προσγείωσε τον πρώτο άνθρωπο στο φεγγάρι το 1969. Μετά από χρόνια αντιπαλότητας, οι εντάσεις άρχισαν να χαλαρώνουν το 1972 με την υπογραφή μιας συμφωνίας διαστημικής συνεργασίας.
Στις 15 Ιουλίου 1975, τα έθνη ξεκίνησαν από κοινού την αποστολή η οποία περιελάμβανε δύο ξεχωριστές διαστημικές πτήσεις με επικεφαλής τον Αμερικανό αστροναύτη Tom Stafford και τον Σοβιετικό Alexei Leonov.
Κράτη από όλο τον κόσμο συμμετείχαν στον Διαστημικό Αγώνα
Ενώ η ιστορία της διαστημικής κούρσας επικεντρώνεται κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Σοβιετική Ένωση, άλλα έθνη εντάχθηκαν επίσης σε αυτό τον διαγωνισμό στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Ο πρώτος μη Αμερικανός και μη Σοβιετικός πιλότος που έφτασε στο διάστημα ήταν ο Τσέχος κοσμοναύτης Vladimír Remek το 1978, ο οποίος βέβαια σπούδασε στη Μόσχα.
Αργότερα την ίδια χρονιά, ο Πολωνός πιλότος Mirosław Hermaszewski και ο Sigmund Jähn από την Ανατολική Γερμανία επιβιβάστηκαν σε δικές τους αποστολές Soyuz. Το 1980, το σοβιετικό πρόγραμμα Soyuz έστειλε επίσης τους πρώτους πιλότους από τη Λατινική Αμερική (Arnaldo Tamayo Méndez από την Κούβα) και τη Νοτιοανατολική Ασία (Phạm Tuân από το Βιετνάμ) στο διάστημα.
Κανείς δεν έχει περπατήσει στη Σελήνη από το 1972
Αν ζούσατε εκείνη την εποχή, είναι δύσκολο να ξεχάσετε πού βρισκόσασταν όταν οι άνθρωποι περπάτησαν για πρώτη φορά στο φεγγάρι. Ενώ αυτές οι ζωντανές αναμνήσεις παραμένουν, στην πραγματικότητα έχουν περάσει περισσότερα από 50 χρόνια από τότε που κάποιος πάτησε για τελευταία φορά το πόδι του στη σεληνιακή επιφάνεια.
Ο τελευταίος μέχρι σήμερα περίπατος στο φεγγάρι έγινε μόλις τρία χρόνια μετά το ιστορικό βήμα του Neil Armstrong, στο πλαίσιο της αποστολής Apollo 17, με τους αστροναύτες Eugene Cernan και Harrison H. Schmitt.
Οι αστροναύτες εξερεύνησαν την περιοχή για επτά ώρες την ημέρα επί τρεις συνεχόμενες ημέρες. Τι έγινε στον τελευταίο σεληνιακό περίπατο; Ανακάλυψαν ένα πορτοκαλί χώμα, μία ένδειξη σεληνιακής ηφαιστειακής δραστηριότητας, η οποία αποδείχθηκε μια από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις οποιασδήποτε αποστολής του Apollo.
