6 πράγματα που μάθαμε από την τελευταία Παγκόσμια Ημέρα Γης μέχρι σήμερα

Έτσι, η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα της Γης μας βάζει σε σκέψεις. Τελικά, τι άλλαξε αυτούς τους 12 μήνες;

Τα πράγματα είναι σοβαρά, αφού οι περισσότερες επιστημονικές έρευνες και εξελίξεις δείχνουν προς μία συγκεκριμένη κατεύθυνση: ο πλανήτης εκπέμπει S0S και δεν έχουμε πολύ χρόνο στη διάθεσή μας για να τον σώσουμε.

Ακολουθούν μερικές σκληρές αλήθειες που μάθαμε ως ανθρωπότητα για την κλιματική αλλαγή και την καταστροφή του περιβάλλοντος τον τελευταίο χρόνο

Ο Αμαζόνιος υπερθερμαίνει τον πλανήτη

Ακούγεται σαν τίτλος από κάποιο άγριο hoax, αλλά δυστυχώς δεν είναι. Το μεγαλύτερο τροπικό δάσος του πλανήτη βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση εξαιτίας της ανεξέλεγκτης υλοτομίας και της ταχύτατης μετατροπής του σε καλλιέργειες. Έτσι, όπως αποκαλύπτει πρόσφατη έρευνα στην παρούσα φάση κάνει περισσότερο κακό παρά καλό στην ατμόσφαιρα.

Πώς ακριβώς συμβαίνει αυτό; Οι πυρετώδεις υλοτομικές -και όχι μόνο- εργασίες που πραγματοποιούνται στο συγκεκριμένο δάσος είναι τόσο έντονες ώστε απελευθερώνουν περισσότερο C02 (όπως και άλλα επιβλαβή αέρια) στην ατμόσφαιρα από όσο απορροφούν τα δέντρα του. 

Με λίγα λόγια, ο Αμαζόνιος δολοφονείται καθημερινά και η ανθρωπότητα βρίσκεται χαμένη διπλά: όχι μόνο καταστρέφονται εκατοντάδες χιλιάδες πολύτιμα δέντρα αλλά παράλληλα ο πνεύμονας του πλανήτη μετατρέπεται σε ένα ατέλειωτο βλαβερό για το περιβάλλον εργοτάξιο.

Η άγρια ζωή εξαφανίζεται. Πάρα πολύ γρήγορα

Τα νέα δεν είναι καθόλου καλά αισιόδοξα από το στρατόπεδο των ζώων. Τον Σεπτέμβριο που μας πέρασε το World Wildlife Fund (WWF) παρουσίασε μία έρευνα με πολύ ανησυχητικά συμπεράσματα: ολόκληρα είδη ζώων, όπως τα πτηνά και τα θηλαστικά, έχουν υποστεί μείωση του πληθυσμού τους κατά 70% τα τελευταία 50 χρόνια.

Αντίστοιχα, τα πράγματα στους ωκεανούς δεν είναι πολύ καλύτερα. Το επιστημονικό περιοδικό Nature έδωσε στη δημοσιότητα στοιχεία που κάνουν λόγο για πραγματικά «σφαγή» στους πληθυσμούς του καρχαρία. Για την ίδια χρονική περίοδο, περίπου το 70% των πιο δεινών θηρευτών της θάλασσας χάθηκαν για πάντα από τα αλμυρά νερά. Όχι, όμως, ότι η κατάσταση είναι καλύτερα στα γλυκά νερά: το ⅓ των ειδών που κατοικεί εκεί βρίσκεται στα πρόθυρα της εξαφάνισης.

Οι ιθαγενείς προστατεύουν τον πλανήτη

Δεν ήταν καθόλου σπάνιο παλιότερα, οι ιθαγενείς πληθυσμοί να ξεριζώνονται από την πατρογονική τους γη, είτε στο όνομα της προόδου είτε επειδή υπήρχε η λανθασμένη αίσθηση ότι μέσα από το κυνήγι συμμετέχουν στην καταστροφή του περιβάλλοντος.

Τα αποτελέσματα όμως περισσότερων από 300 διαφορετικών ερευνών δείχνουν ακριβώς το αντίθετο. Οι φυλές, δηλαδή, που ζουν σε αρμονία με τη φύση αποτελούν έναν κομβικό σύμμαχο στη σωτηρία της Γης.

Μάλιστα, η πρωτοβουλία 30 by 30 που έχει σκοπό το 30% των εδαφών του πλανήτη να είναι προστατευόμενο μέχρι το 2030 θεωρεί ότι οι αυτόχθονες θα πρέπει να βρεθούν στο επίκεντρο της προσπάθειας. Άλλωστε, εκείνοι καταλαβαίνουν καλύτερα από κάθε άλλον τη σημασία της Παγκόσμιας Ημεράς της Γης.

Ο ουρανός μπορεί να πάρει φωτιά

Πορτοκαλί. Ή μάλλον καλύτερα το πορτοκαλί χρώμα της αποκάλυψης. Αυτό αντίκρισαν οι κάτοικοι του Σαν Φρανσίσκο στον ουρανό της πόλης τους μία μέρα του περασμένου Σεπτέμβρη. Εντυπωσιακό να το βλέπεις, τρομακτικό να το ζεις.

Τι ακριβώς είχε συμβεί; Οι ισχυροί άνεμοι που έπνεαν πάνω από τις ανεξέλεγκτες φωτιές της Καλιφόρνιας μετέφεραν σκόνη και αποκαΐδια πάνω από το Σαν Φρανσίσκο. Τα σωματίδια αυτά απορροφούν ή αντανακλούν την μπλε ακτινοβολία του ήλιου, με συνεπές αποτέλεσμα ο ουρανός να μετατρέπεται σε ένα καιόμενο τοπίο.

Δυστυχώς, το 2020 ήταν η χειρότερη χρονιά στην ιστορία της Καλιφόρνιας όσον αφορά τις πυρκαγιές. Το μέλλον δεν δείχνει ιδιαίτερα ευοίωνο και θυμίζει μάλλον sci-fi δυστοπία – αν, φυσικά, συνεχίσουμε σε αυτούς τους ρυθμούς.

Ο θόρυβος καταστρέφει τους ωκεανούς

Ο κόσμος ξαφνικά μπήκε στον πάγο. Τα πάντα σταμάτησαν. Η ανθρώπινη δραστηριότητα πάτησε ένα pause και ο πλανήτης γύρισε σε άλλες πιο πρωτόγονες εποχές. Οι πρώτοι δύο μήνες της πανδημικής κρίσης άλλαξαν όλα τα δεδομένα, αφού τα αυτοκίνητα έμειναν στα πάρκινγκ, οι βιομηχανίες έκλεισαν τις μηχανές και τα εμπορικά πλοία έμειναν δεμένα στα λιμάνια.

Όλα αυτά άλλαξαν τελείως τις συνθήκες ζωής στους ωκεανούς. Τα ζώα έγιναν ξανά τα αφεντικά ενός ατέλειωτου σιωπηλού κόσμου. Πιο συγκεκριμένα, μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of the Acoustical Society of America έδειξε το εξής: η απουσία ανθρώπινης δραστηριότητας στα νερά έξω από το Βανκούβερ μείωσε το επίπεδο του θορύβου κατά 50%.

Αυτές οι παρατηρήσεις, καθώς και το γεγονός ότι φώκιες, οι χελώνες, και τα δελφίνια βρέθηκαν μετά από αιώνες τόσο κοντά στις ανθρώπινες πόλεις, έκρουσαν το καμπανάκι του κινδύνου στους επιστήμονες: ο θόρυβος καταστρέφει τους ωκεανούς και κάτι πρέπει να κάνουμε για αυτό.

Ένας παγκολίνος αλλάζει όλες τις ισορροπίες

Ή μία νυχτερίδα. Άλλωστε, ακόμα δεν γνωρίζουμε με σιγουριά ποια ήταν η αφορμή για την πανδημία και η Κίνα δεν δείχνει απόλυτα πρόθυμη να συνεργαστεί με τον ΠΟΥ προς αυτήν την κατεύθυνση.

Σε κάθε περίπτωση, η παρουσία άγριων ζώων που προορίζονταν για ανθρώπινη τροφή σε μία αγορά με άπειρους πελάτες και ελάχιστα μέτρα υγειονομικής προστασίας λειτούργησε ως βόμβα στα θεμέλια της παγκοσμιοποιημένης κοινότητας.

Υπάρχει, όμως, μία έρευνα που ρίχνει ακόμα περισσότερο φως στις σχέσεις ανάμεσα την Covid-19 και την αποψίλωση των δασών. Ζούμε σε ένα οικουμενικό οικοσύστημα και όταν πιέζουμε υπερβολικά τις αντοχές του οι συνέπειες μπορεί να γυρίσουν μπούμερανγκ. Αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό μάθημα που μπορούμε να πάρουμε από τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα της Γης.

Ας το δούμε, όμως, με ένα πιο απλό παράδειγμα: όταν ρημάζουμε τα τροπικά δάση, μαζί με τα δέντρα χάνονται και κάποια είδη ζώων, τα οποία πολλές φορές είναι ιδιαίτερα συγγενικά με εμάς ως προς το DNA. Εκεί, σε αυτά τα ζώα, και μέσα στις άγνωστες ζούγκλες, κατοικούν αρκετές φορές ιοί που συναντάμε για πρώτη φορά. Όταν, λοιπόν, οι ξενιστές τους πεθαίνουν, εκείνοι πρέπει να ψάξουν για νέο σπίτι. Μάντεψε ποιος είναι ο πρώτος υποψήφιος.