6 τρόποι για να νιώθεις ότι έχεις ελεύθερο χρόνο (όταν δεν έχεις καθόλου)
Όπως συμβαίνει με τόσα πολλά πράγματα στη ζωή, η ποιότητα και όχι η ποσότητα μπορεί να σου δώσει ακριβώς αυτό που χρειάζεσαι.
- 4 ΙΑΝ 2023
Πιθανότατα να σκέφτεσαι ότι αν είχες περισσότερο ελεύθερο χρόνο μέσα στην ημέρα θα ένιωθες περισσότερο ικανοποιημένος με τη ζωή σου. Ίσως να δήλωνες συμμετοχή στον πρώτο αγώνα δρόμου 5 χιλιομέτρων, να πρασίνιζες με φυτά το μπαλκόνι σου (γιατί θα μπορούσες να τα περιποιηθείς), να αποκτούσες μια ρουτίνα πριν τον ύπνο ή να έπαιζες περισσότερο με το παιδί σου.
Αυτό το γνώριμο συναίσθημα του να έχεις πάρα πολλά να κάνεις αλλά όχι αρκετό χρόνο για να τα προλάβεις, η Cassie Holmes, PhD, συγγραφέας του βιβλίου Happier Hour: How to Beat Distraction, Expand Your Time, and Focus on What Matters Most, το αποκαλεί «φτώχεια χρόνου». Αν και οι έρευνες δείχνουν ότι είναι οι μητέρες εκείνες που αισθάνονται ότι δεν έχουν καθόλου χρόνο, αυτό το συναίσθημα σίγουρα δεν αφορά αποκλειστικά τις μητέρες, ούτε καν τους γονείς. Ανεξάρτητα από την οικογενειακή, εργασιακή ή συγγενική σας κατάσταση, η σύγχρονη ζωή μπορεί να είναι αρκετά απαιτητική.
Υπάρχουν καλά νέα; Είναι ενθαρρυντικό ότι μπορεί να μη χρειάζεται να βγάλεις κάτι από το πρόγραμμά σου προκειμένου να αισθάνεσαι λιγότερο καταβεβλημένος. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2021 που συνυπογράφει η Dr. Holmes στο Journal of Personality and Social Psychology, ο περισσότερος ελεύθερος χρόνος δε φέρνει απαραίτητα μεγαλύτερη ευτυχία. Η μελέτη, η οποία εξέτασε αυτοαναφερόμενα δεδομένα από περισσότερους από 35.000 ανθρώπους στις ΗΠΑ, διαπίστωσε ότι όχι μόνο το να έχεις πολύ λίγο ελεύθερο χρόνο μπορεί να σε αγχώσει (λογικό), αλλά το ίδιο μπορεί να συμβεί και με το να έχεις πολύ, γεγονός που μπορεί να υπονομεύσει την αίσθηση του σκοπού και της παραγωγικότητάς σου.
Ποιο είναι τελικά το βέλτιστο εύρος του ελεύθερου χρόνου (ή του χρόνου που περνάς κάνοντας ό,τι θέλεις) σύμφωνα με τη μελέτη; 2 έως 5 ώρες την ημέρα. Οι συμμετέχοντες που είχαν περισσότερο ελεύθερο χρόνο από αυτόν δε σημείωσαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα ευημερίας από εκείνους που είχαν στη διάθεσή τους συγκεκριμένες ώρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι άνθρωποι με πολύ ελεύθερο χρόνο δήλωσαν ότι ένιωθαν λιγότερο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους.
Το σημαντικό είναι τι κάνεις μέσα σε αυτές τις δύο έως πέντε ώρες. «Η ευτυχία έχει να κάνει με το πώς ξοδεύεις τον όποιο χρόνο έχεις» λέει η Dr. Holmes στο SELF. (Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αν αντιμετωπίζεις ένα ζήτημα ψυχικής υγείας ή burnout ίσως χρειαστείς περισσότερες από αυτές τις λίγες ελεύθερες ώρες, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, προκειμένου να ξεκουραστείς και να ανακάμψεις).
Αν αισθάνεσαι δυσαρεστημένος για την έλλειψη ελεύθερου χρόνου, η η Dr. Holmes λέει ότι, αντί να εστιάζεις στον χρόνο που δεν έχεις, επιδίωξε να περάσεις τον χρόνο που έχεις πιο στρατηγικά. Αρκούν μερικές προσαρμογές στο πρόγραμμα για να βρεις τη χρυσή τομή για να έχεις τον πολυπόθητο ελεύθερο χρόνο που θέλεις.
Συγκέντρωσε τον ελεύθερο χρόνο που έχεις
«Ο ελεύθερος χρόνος είναι ο χρόνος που περνάς όπως θέλεις εσύ και όχι όπως πρέπει» εξηγεί η ειδικός. Για να δεις πόσο ελεύθερο χρόνο έχεις στην πραγματικότητα, πάρε ένα χαρτί ή άνοιξε τις σημειώσεις στο κινητό για να κάνεις μερικά απλά μαθηματικά. Ξεκίνα υπολογίζοντας τα διαλείμματα ή τον ελεύθερο χρόνο που έχεις σε μια δεδομένη ημέρα. Ίσως ξύπνησες νωρίς και πρόλαβες να κάνεις 30 λεπτά γιόγκα. Στη δουλειά, ίσως έκανες μια 15λεπτη βόλτα για καφέ με έναν φίλο από το γραφείο. Αν άκουσες ένα αγαπημένο podcast ή τηλεφώνησες σε ένα αγαπημένο πρόσωπο και ανταλλάξατε τα νέα σας κατά τη διάρκεια της διαδρομής σου προς το σπίτι, προσμέτρησε και αυτά τα λεπτά. Ακόμη κι αν το τηλεφώνημά σας διακόπηκε από μια κλήση για δουλειά, αξίζει να υπολογίσεις τον συνολικό χρόνο που μίλησες με ευχαρίστηση.
«Για κάποιους από εμάς, οι δύο ώρες μοιάζουν με πολυτέλεια, αλλά αν κοιτάξεις την ημέρα σου και κάνεις υπολογισμούς, θα δεις ότι αθροίζονται. Μπορεί να διαπιστώσεις ότι έχεις ήδη στη διάθεσή σου αυτές τις δύο ώρες και δεν θέλεις να τις ξεπεράσεις» συμπληρώνει η η Dr. Holmes. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζεις ότι έχεις ήδη ελεύθερο χρόνο στη διάθεσή σου χωρίς να κάνεις δραστικές αλλαγές, γιατί, σύμφωνα με την ειδικό, αυτή η γνώση δημιουργεί μια αίσθηση ελπίδας, αντί για απελπισία.
ISTOCK/GETTY IMAGES
Προσπαθήστε να βρεις πού σπαταλάς τον χρόνο σου
Αν ο ελεύθερος χρόνος σου συνήθως δεν ξεπερνά τις δύο ώρες, η Dr. Holmes προτείνει να βρεις πού γίνεται η σπατάλη. Συγκεκριμένα, να αναζητήσεις τα λεπτά (και μερικές φορές τις ώρες) που ξοδεύεις με τρόπους που δεν σε γεμίζουν. Δυστυχώς, η δουλειά και οι μετακινήσεις καταλαμβάνουν ένα μεγάλο κομμάτι του χρόνου για πολλούς ανθρώπους. Και μπορεί αυτό να μην αλλάζει, αλλά μπορείς να ορίσεις το πώς θα περάσεις τον ελεύθερο χρόνο σου.
«Ένας τρόπος για να αυξήσεις τον διαθέσιμο χρόνο σου είναι να μειώσεις τον χρόνο που περνάς κάνοντας scrolling στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης» γράφει η Dr. Holmes στο Happier Hour. «Αυτό μπορεί να μειώσει το πόσο ζηλόφθονα αναμασάς όλους τους λαμπερούς (και επιλεγμένους) τρόπους με τους οποίους οι άλλοι ξοδεύουν τον χρόνο τους, για παράδειγμα. Θα απελευθερώσει επίσης πραγματικό χρόνο». Δεν χρειάζεται να απέχεις εντελώς από τις εφαρμογές σου, αλλά θα μπορούσες να δοκιμάσεις να κρατάς το τηλέφωνό σου σε ένα συρτάρι ή σε άλλο δωμάτιο, ώστε να είναι λιγότερο δελεαστικό, ή να ορίσεις ένα 30λεπτο όριο για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το βράδυ – ό,τι σου φαίνεται εφικτό. Ο στόχος δεν είναι να αισθάνεσαι άσχημα για το πώς ξοδεύεις το χρόνο σου αλλά να αναζητήσεις λεπτά που μπορείς να διεκδικήσεις.
Ανάθεσε δουλειές όπου είναι δυνατόν
Για όλες τις δραστηριότητες που πρέπει να κάνεις, η Dr. Holmes συνιστά την ανάθεση σε εξωτερικούς συνεργάτες όπου είναι δυνατόν. Αντάλλαξε τη βόλτα στο σούπερ μάρκετ με online παραγγελία και παράδοση, μια χρονοβόρα προετοιμασία δείπνου με μια υπηρεσία catering ή μία ακόμα solo νύχτα φροντίδας του παιδιού με μια μπέιμπι σίτερ, καθώς όλα αυτά θα μπορούσαν να ελαφρύνουν αρκετά το φορτίο σου ώστε να πάρεις μια ανάσα.
«Ο χρόνος είναι ένας πόρος που έχει σημασία. Αν έχεις τα μέσα, η έρευνα δείχνει ότι η επένδυση σε προϊόντα και υπηρεσίες που εξοικονομούν χρόνο αξίζει τον κόπο» λέει ο Dr. Holmes. Και τα αποτελέσματα της μελέτης στην οποία αναφέρεται ισχύουν για κάθε επίπεδο εισοδήματος, ηλικία, φύλο, οικογενειακή κατάσταση και για το αν υπάρχουν παιδιά στο σπίτι ή όχι. Δηλαδή, οι άνθρωποι που ξοδεύουν χρήματα για να εξοικονομήσουν χρόνο είναι πιο ευτυχισμένοι από εκείνους που δεν το κάνουν.
Αν τα χρήματα είναι ένα ζήτημα και έχεις φίλους που έχουν παρόμοια έλλειψη (χρημάτων ή χρόνου), μπορείτε να δοκιμάσετε να μοιραστείτε τις δουλειές: Ίσως ο φίλος σας μπορεί να πάρει και το παιδί σου στην παιδική χαρά ώστε να γυμναστείς μια ώρα ή να ξεκουραστείς. Και μπορείς να ανταποδώσεις τη χάρη την επόμενη εβδομάδα. Το να ζητάς βοήθεια όταν χρειάζεσαι ένα διάλειμμα είναι ένας αμοιβαία επωφελής τρόπος για να διεκδικήσεις λίγο χρόνο για τον εαυτό σου. Δεν έχεις κανέναν στον κοντινό κύκλο σου που να μπορεί να βάλει ένα χεράκι; Αναζήτησε στο διαδίκτυο για δράσεις στήριξης και κοινωνικές παροχές σε μονογονεϊκές οικογένειες ή με χαμηλό εισόδημα.
ISTOCK/GETTY IMAGES
Χάρισε λίγο από τον χρόνο σου
Ένας εκπληκτικός τρόπος για να νιώσετε ότι έχετε περισσότερο χρόνο, σύμφωνα με μια μελέτη του 2012, την οποία συνέγραψε η Dr. Holmes, είναι να χαρίσεις λίγο από αυτόν. Οι ερευνητές ζήτησαν από 100 άτομα να αφιερώσουν ένα τυπικό Σάββατο 30 λεπτά είτε κάνοντας κάτι για κάποιον άλλο είτε για τον εαυτό τους. Τι ανακάλυψαν: Οι άνθρωποι που χάρισαν τα 30 λεπτά τους ανέφεραν ότι ένιωθαν ότι είχαν περισσότερο χρόνο από εκείνους που χρησιμοποίησαν τη μισή ώρα για προσωπικές ασχολίες. Το να ξοδεύεις χρόνο για άλλους ανθρώπους αντί να τον κρατάς για τον εαυτό σου είναι ένας θεμιτός τρόπος για να αισθάνεσαι ότι έχεις περισσότερο ελεύθερο χρόνο.
«Οι άνθρωποι κάνουν κάτι ευγενικό επειδή έτσι βοηθούν κάποιον άλλον, αλλά αυτό μπορεί επίσης να τους κάνει να νιώσουν όμορφα και δεν χρειάζεται να αφιερώσουν πολύ χρόνο» σχολιάζει η Dr. Holmes. Ακόμα και αν είσαι βιαστικός, το να διαθέσεις μερικά από τα πολύτιμα λεπτά σου για τους άλλους μπορεί να σου δώσει μια αίσθηση ολοκλήρωσης, κάτι που μπορεί να έχει αναζωογονητική επίδραση στο πώς αισθάνεσαι για τη ζωή και τον χρόνο σου.
Απλώς βεβαιώσου ότι η καλοπροαίρετη πράξη σου είναι δική σου επιλογή και όχι κάτι που αισθάνεσαι υποχρεωμένος να κάνεις – διαφορετικά, μπορεί να σε κάνει να αισθάνεσαι περισσότερο «φτωχός σε χρόνο» προειδοποιεί η ειδικός. Για να είσαι σίγουρος, κάνε έναν γρήγορο έλεγχο στο ένστικτό σου: Αισθάνεσαι ότι δίνεις το χρόνο σου ή ότι σου τον παίρνουν; (Δεν είσαι κακός άνθρωπος αν η εθελοντική εργασία σε ένα ιδιαίτερα φορτωμένο Σαββατοκύριακο σού φαίνεται υπερβολική!)
Προγραμμάτισε πρώτα τις υψηλότερες προτεραιότητές σου (και χρόνο για σένα)
Ένας άλλος δρόμος προς τη «φτώχεια του χρόνου», σύμφωνα με την ειδικό: να γεμίζεις το προσωπικό σου πρόγραμμα χωρίς να δίνεις προτεραιότητα στις δραστηριότητες που έχουν μεγαλύτερη σημασία για εσένα ή να αφήνεις χώρο για ξεκούραση. Από την άλλη πλευρά, αν είσαι πιο επιλεκτικός, είναι πιο πιθανό να ικανοποιήσεις τις ανάγκες σου για χρόνο ηρεμίας, λέει. Ένας λόγος που μπορεί να είναι δύσκολο να το πετύχεις όμως, είναι ότι, σύμφωνα με μια μελέτη του 2005 που παραθέτει η Dr. Holmes στο Happier Hour, οι άνθρωποι τείνουν να υποθέτουν ότι θα έχουν περισσότερο χρόνο στο μέλλον από ό,τι έχουν τώρα και, ως αποτέλεσμα, δεσμεύονται υπερβολικά – πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε ένα ασφυκτικό πρόγραμμα.
Ξεχώρισε τα ουσιαστικά σχέδια που αξίζουν τη δέσμευσή σου (όπως το να περνάς χρόνο με φίλους, να ασχολείσαι με τα φυτά σου ή να κάνεις κεραμεική) από τις δραστηριότητες που στο τέλος θα σε κάνουν στο τέλος να αισθάνεσαι φτωχός σε χρόνο. Για να το καταφέρεις, η Dr. Holmes προτείνει να εφαρμόσεις ένα φίλτρο ευτυχίας: Όσο μπορείς, συμφώνεισαι μόνο σε δραστηριότητες στις οποίες θα ήσουν ευτυχής να αφιερώσεις χρόνο σήμερα και όχι κάποια στιγμή στο μέλλον. Η Dr. Holmes συνιστά επίσης να προγραμματίσεις χρόνο «μηδέν», ακόμα κι αν χρειαστεί να διαθέσεις μερικές ώρες το Σαββατοκύριακο ή ένα ή δύο ελεύθερα βράδια την εβδομάδα χωρίς να κάνεις τίποτα απολύτως.
Μην αφήνεις την απόσπαση της προσοχής να σε εκτροχιάσει
Μόλις αναδιαμορφώσεις το πρόγραμμά σου, ώστε να δίνεις προτεραιότητα σε αυτά που έχουν σημασία και να έχεις χώρο για να κάνεις λιγότερα (ή και τίποτα), είναι ώρα να ασχοληθείς με ό,τι ξοδεύει τον χρόνο σου, λέει ο Dr. Holmes. Μια μελέτη από το 2010 δείχνει ότι οι άνθρωποι δεν είναι συγκεντρωμένοι σε αυτό που κάνουν σχεδόν τις μισές φορές.
Ας είμαστε ειλικρινείς: Η απόσπαση της προσοχής δεν είναι πάντα κακό πράγμα. Μας επιτρέπει να ξεπερνάμε τις προκλήσεις και να εξακολουθούμε να λειτουργούμε. Αλλά δεν θέλεις να χάνεις τη μισή σου ζωή απωθώντας το τώρα ή σχεδιάζοντας το τι θα ακολουθήσει. Στην καθημερινή μας ζωή, λέει η Dr. Holmes, τείνουμε να είμαστε απρόσεκτοι στην παρούσα στιγμή, γεγονός που μπορεί να υπονομεύσει την ευτυχία μας. «Πρέπει λοιπόν να βρείς χρόνο για τις δραστηριότητες που σου φέρνουν χαρά, αλλά και να δείχνεις προσοχή κατά τη διάρκεια αυτών των στιγμών, έτσι ώστε να νιώθεις χαρά», λέει.
Αν ο διαλογισμός αποτελεί ήδη μέρος της καθημερινής (ή της μια φορά στο τόσο) ρουτίνας σου, μπράβο σου. Βασίσου σε αυτές τις τεχνικές παρουσίας για να αποκρούσεις την απόσπαση της προσοχής όταν απειλεί να σκοτώσει μια κατά τα άλλα ικανοποιητική στιγμή. Αλλά αν είσαι νέος στο παιχνίδι ή απλά θέλεις έναν πιο γρήγορο τρόπο για να μείνεις στο παρόν, η ειδικός συνιστά να δοκιμάσετε τον απλό διαλογισμό των πέντε αισθήσεων, μια γρήγορη πρακτική γείωσης που περιλαμβάνει την προσοχή σε αυτά που ακούς, βλέπεις, αγγίζεις, γεύεσαι και μυρίζεις.
Μπορείς να χρησιμοποιήσεις αυτό το εργαλείο σχεδόν οπουδήποτε για να σε βοηθήσει να συντονιστείς με το σώμα και το περιβάλλον σου, ώστε να απολαύσεις τον ελεύθερο χρόνο σου (και τους ανθρώπους που τον περνούν μαζί σου) πιο ολοκληρωμένα. Όπως συμβαίνει με τόσα πολλά πράγματα στη ζωή, η ποιότητα και όχι η ποσότητα μπορεί να σου δώσει ακριβώς αυτό που χρειάζεσαι.
