7 εντυπωσιακά πράγματα που δεν ξέρεις για τις μέλισσες

Εδώ και χιλιάδες χρόνια, οι άνθρωποι τρέφουν μεγάλη εκτίμηση για μέλισσες που γονιμοποιούν τις καλλιέργειες και παρασκευάζουν το μέλι μας. Τις έχουμε μεγαλώσει σε κυψέλες, τις κάναμε τέχνη και ξεκινήσαμε μέχρι και εκστρατείες για να τις προστατεύσουμε από την κλιματική κρίση.

Κι αν νομίζεις πως τα ξέρεις όλα για τις θαυματουργές μέλισσες, μάλλον κάνεις λάθος.

Οι μέλισσες έχουν κανονικές δουλειές

Οι αποικίες άγριων μελισσών ποικίλλουν σε μέγεθος, αλλά η μέση κυψέλη που διαχειρίζεται ένας μελισσοκόμος μπορεί να έχει από 20.000 έως 80.000 μέλισσες, οπότε είναι λογικό αυτά τα παραγωγικά πλάσματα να έχουν τη δική τους εκδοχή ενός διαγράμματος εργασιών.

Κάθε μέλισσα έχει το δικό της ρόλο: Οι βασίλισσες μπορούν να γεννήσουν χιλιάδες αυγά την ημέρα, ενώ οι εργάτριες μέλισσες αναλαμβάνουν διάφορους ρόλους ανάλογα με την ηλικία τους. Ορισμένες ενεργούν ως αρχιτέκτονες, χρησιμοποιώντας τις κηραλοιφές τους για να χτίσουν κηρήθρες και ορισμένες γίνονται συλλέκτριες, οι οποίες εγκαταλείπουν την κυψέλη για να αναζητήσουν νέκταρ.

Ορισμένες μέλισσες έχουν ακόμη και τον ρόλο του νεκροθάφτη εντόμων, απομακρύνοντας τους νεκρούς κατοίκους για να διατηρήσουν την κυψέλη καθαρή και υγιή.

Οι περισσότερες μέλισσες είναι θηλυκές

Οι μέλισσες μπορεί να είναι απίστευτα συνεργατικές. Αυτές που ζουν σε κυψέλες συνεργάζονται για να χτίσουν τα σπίτια τους, να παράγουν μέλι και να εκτελέσουν άλλες απαραίτητες εργασίες.

Οι περισσότερες από αυτές τις εργασίες όμως, ανατίθενται στις εργάτριες μέλισσες, οι οποίες είναι όλες θηλυκές και υπερτερούν κατά πολύ σε αριθμό από τους κηφήνες, οι οποίοι είναι αρσενικοί και δεν κάνουν στην πραγματικότητα καμία εργασία. Σε μια κυψέλη που λειτουργεί αποτελεσματικά, οι κηφήνες αποτελούν μόλις το 10% του πληθυσμού.

Ένα άλλο μειονέκτημα για τις αρσενικές μέλισσες; Δεν μπορούν να τσιμπήσουν, ωστόσο, οι κηφήνες παίζουν το ρόλο τους, καθώς εγκαταλείπουν την κοινότητα για να ζευγαρώσουν με άλλες βασίλισσες, ένα σημαντικό έργο για τη βιοποικιλότητα των ειδών.

Αν νομίζεις πως τα ξέρεις όλα για τις μέλισσες, μάλλον κάνεις λάθος.

Οι μέλισσες αγαπούν την καφεΐνη (όπως και οι άνθρωποι)

Αν αγαπάς τον καφέ, τότε έχεις περισσότερα κοινά απ’ όσα νομίζεις με τις μέλισσες. Έρευνα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι μέλισσες χειρίζονται την καφεΐνη, έδειξε πως μπορεί να τις βοηθήσει να επικονιάσουν πιο γρήγορα και αποτελεσματικά.

Σε μια άλλη μελέτη, οι μέλισσες που έλαβαν καφεΐνη εντόπισαν και γονιμοποίησαν τα λουλούδια ταχύτερα από τις υπόλοιπες, γεγονός που θα μπορούσε να είναι ο λόγος για τον οποίο ορισμένα φυτά παράγουν μικρές ποσότητες καφεΐνης για να προσελκύσουν επικονιαστές.

Οι περισσότερες μέλισσες είναι μοναχικές

Δεν είναι όλες οι μέλισσες κοινωνικά πλάσματα, ορισμένες ζουν ολόκληρη τη ζωή τους ως μοναχικοί επικονιαστές που σκάβουν τα σπίτια τους στο έδαφος αντί να ζουν σε κυψέλες.

Οι μοναχικές μέλισσες είναι στην πραγματικότητα πιο κοινές από τις μέλισσες που ζουν σε κυψέλες, αποτελώντας περίπου το 75% όλων των ειδών. Και αυτές οι μοναχικές εργάτριες είναι απίστευτα σημαντικές για τα οικοσυστήματα παγκοσμίως. Οι γηγενείς μέλισσες είναι ως επί το πλείστον μοναχικές και επικονιάζουν περίπου το 80% των φυτών του κόσμου – περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο έντομο.

Οι μέλισσες μπορούν να ψηφίσουν

Παρά τους μικροσκοπικούς εγκεφάλους τους, οι μέλισσες είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται πολύπλοκες κοινωνικές έννοιες όπως η ψηφοφορία. Αν και οι κυψέλες διοικούνται από μια βασίλισσα, ορισμένες αποφάσεις λαμβάνονται από ολόκληρο το σμήνος, συμπεριλαμβανομένης της μετεγκατάστασης της κυψέλης σε νέο σπίτι.

Οι μεγαλύτερες μέλισσες αναζητούν πρώτα νέα ακίνητα και μοιράζονται τις καλύτερες επιλογές τους με τις άλλες μέλισσες χορεύοντας. Οι περισσότερες ανιχνεύτριες παρατηρούν το προτεινόμενο σημείο και στη συνέχεια επιστρέφουν στην κυψέλη για να ψηφίσουν υπέρ ή κατά με το δικό τους χορό.

Με κάθε κύμα έρευνας, όλο και περισσότερες μέλισσες ψηφίζουν εκτελώντας ενθουσιώδεις χορούς που δίνουν ανατροφοδότηση μέχρι να συμφωνήσει ολόκληρη η κυψέλη – που εμφανίζεται σε έναν χορό μεγάλης κλίμακας που σηματοδοτεί τη συναίνεση.

Οι μέλισσες ξυλουργοί δεν τρώνε πραγματικά ξύλο

Γνωστές για την ικανότητά τους να μασάνε το ξύλο, οι μέλισσες ξυλουργοί συχνά θεωρούνται ενοχλητικές. Όμως δεν τρώνε ξύλο όπως οι τερμίτες (αντ’ αυτού τρώνε νέκταρ). Είναι εκπληκτικό ότι αυτές οι μέλισσες ανοίγουν τρύπες σκόπιμα και αποτελεσματικά, δημιουργώντας σήραγγες που μπορούν να επαναχρησιμοποιούνται χρόνο με το χρόνο για χειμερία νάρκη και άλλους σκοπούς.

Οι θηλυκές μέλισσες ξυλουργοί τρυπάνε το ξύλο, σκάβοντας θαλάμους που λειτουργούν ως φυτώρια για τα αυγά των μελισσών- οι ενήλικες μέλισσες εφοδιάζουν κάθε σήραγγα με «ψωμί μελισσών», μια ζυματώδη τροφή για τα νέα νεογέννητα, πριν σφραγίσουν τη σήραγγα.

Οι νεαρές μέλισσες που βγαίνουν από το σπίτι τους θα περάσουν το καλοκαίρι τρεφόμενες με νέκταρ πριν επιστρέψουν στις σήραγγες στις οποίες γεννήθηκαν για να επιβιώσουν το χειμώνα.

Οι άνθρωποι παρατηρούν τις μέλισσες εδώ και πολύ καιρό

Χάρη στο μέλι, οι άνθρωποι ενδιαφέρονται εδώ και χιλιετίες για τη μελέτη των μελισσών, αν και ορισμένες από τις προηγούμενες παρατηρήσεις μας ήταν μάλλον παράξενες.

Πάρτε, για παράδειγμα, τα πρώτα γραπτά του Αριστοτέλη για τις μέλισσες, τα οποία δείχνουν ότι ο Έλληνας φιλόσοφος πίστευε ότι δημιουργήθηκαν από τα λουλούδια και ότι η βασίλισσα μέλισσα ήταν στην πραγματικότητα βασιλιάς.

Και στη δεκαετία του 1600, οι οδηγοί μελισσοκομίας συνιστούσαν τη δημιουργία νέων μελισσών αφήνοντας σκοτωμένα ζώα σε ένα κλειστό δωμάτιο για να δημιουργηθεί ένα νέο σμήνος.

Σήμερα, γνωρίζουμε ότι αυτές οι θεωρίες είναι αναληθείς, αλλά και πόσο απίστευτα σημαντικές είναι οι μέλισσες για τους βιότοπους και τα συστήματα διατροφής μας – και αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι επιστήμονες εργάζονται για να συνεχίσουν να αποκαλύπτουν νέες λεπτομέρειες σχετικά με τους επικονιαστές εταίρους μας.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ