AP Photo Manu Fernandez
ΥΓΕΙΑ

Αν είσαι αρνητής της μάσκας, μήπως να έβλεπες τις έρευνες που έχουν κάνει ειδικοί;

Η επιλογή της μάσκας ως του πιο αποτελεσματικού τρόπου αντιμετώπισης της πανδημίας δεν ήρθε από το μυαλό κάποιου. Προέκυψε μετά από συνεχείς και επίπονες έρευνες ειδικών.

Την Κυριακή 1/11 φίλος μου πρότεινε να πάμε στην Πλάκα -στο πλαίσιο αυτού που έγινε και hashtag ως #LastDance από ανθρώπους που δεν είναι έφηβοι και γενικά, θα έλεγες πως έχουν βγει στη ζωή τους. Ότι δεν είναι στερημένοι. Όχι από επιχειρηματίες που πλήττονται για μια ακόμη φορά -και θα ‘χε μια λογική να πουν κάπου τον καημό τους. Του εξήγησα πως από έναν ακόμα καφέ και ένα ακόμα φαγητό, προτιμώ να ζήσω. Με ρώτησε “γιατί πιστεύεις σε αυτά;”. Πριν φτάσει στο ερωτηματικό και ενώ είχε αρχίσει η πορεία του αίματος προς ολική συγκέντρωση στο κεφάλι, του ευχήθηκα να περάσει φίνα και τερμάτισα την επικοινωνία.

Για να σε προλάβω, δεν είμαι από ‘αυτούς’. Ούτε από τους ‘άλλους’. Τι εννοώ: αναγνωρίζω ότι ο καθένας μπορεί να πιστεύει ό,τι γουστάρει -επί του όποιου θέματος-, γιατί ποια είμαι εγώ να κρίνω τον τρόπο που έχει επιλέξει ο καθένας για να επιβιώνει (με τη λίστα να περιλαμβάνει και την εθελοτυφλία). Θες να πούμε για να διαχειρίζεται τα σοβαρά και τα προβλήματα; Ας το πούμε έτσι. 

Ο καθένας μπορεί να παίζει την μπάλα του, ελεύθερα. Έως το σημείο που θα νιώσω να απειλείται η δική μου ελευθερία. Το όριο είναι διακριτό και έχει να κάνει με ό,τι αφορά το ‘πρέπει να σε πείσω’. Σας παρακαλώ. Δεν θα ήθελα. Μπορώ να ακούσω, να συζητήσω, να ανταλλάξω τεκμηριωμένες απόψεις, αλλά δεν θα συμφωνήσω με ό,τι δεν μου ‘κάνει’. Για κανένα λόγο. Ας πούμε το ‘αυτό λέει η λογική’ είναι κάτι που με κάνει ασυναίσθητα, να ‘κλείνω’ αυτομάτως τον ήχο. Αφηρημένες έννοιες που προσδιορίζονται από βιώματα, με αφήνουν αδιάφορη. Ιδιαίτερα εν καιρώ Covid-19 που ‘χει καταργήσει κάθε έννοια ‘φυσιολογικού’. Τουναντίον, έχω τεράστια λαχτάρα να διαβάζω και να μαθαίνω για επιστημονικά αποδεδειγμένα πράγματα. Ναι, μπορείς να το πεις επαγγελματική διαστροφή. 

Και κάπως έτσι φτάσαμε στο θέμα μας: το ‘δεν πιστεύω στη χρήση της μάσκας’, ως μέτρου περιορισμού του κορονοϊού. Αδέλφια, Φλεβάρη τα είχαμε πει πρώτη φορά και να που υποχρεωνόμαστε να κάνουμε repeat το Νοέμβρη, έχοντας στα υπέρ μας και έρευνες. 

  • Το τέλος του ‘η μάσκα είναι προορισμένη για αυτόν που νοσεί’

Θα αρχίσω από μία που έκαναν Ιάπωνες ερευνητές και για την ακρίβεια επιστήμονες από το University of Tokyo, οι οποίοι δημιούργησαν έναν ασφαλή θάλαμο, με κεφάλια από πλαστικές κούκλες να είναι αντικριστά.

 

Το ένα κεφάλι έκανε προσομοίωση βήχα που είχε σωματίδια κορονοϊού. Το άλλο μιμήθηκε τη φυσική αναπνοή. Ακολούθως του τοποθετήθηκε ένα κομμάτι βαμβακερού υφάσματος στο κεφάλι. Διαπιστώθηκε πως το ύφασμα ‘κράτησε’ έως και 40% την ιογενή πρόσληψη. 

 

Στο δεύτερο στάδιο, χρησιμοποιήθηκε μάσκα N95 (τη βλέπεις από πάνω και κυρίως τη χρησιμοποιούν επαγγελματίες στο χώρο της υγείας). Αποδείχθηκε πως μείωσε στο 90% την πρόσληψη. Στο τρίτο στάδιο, τοποθετήθηκε κολλητική ταινία στις άκρες της ίδιας μάσκας. Κατεγράφη πως και πάλι, ορισμένα σωματίδια είχαν καταφέρει να ‘περάσουν’ το ‘φράγμα’.

Όταν οι ερευνητές έβαλαν τις μάσκες στο κεφάλι που έβηχε, είδαν πως ‘μπλοκάρουν’ (και η υφασμάτινη και η N95) ποσοστό μεγαλύτερο του 50% της μετάδοσης του ιού. Κάπως έτσι καταρρίφθηκε το ‘η μάσκα είναι προορισμένη για αυτόν που νοσεί’. Εξελίχθηκε σε ‘υπάρχει συνεργατικό αποτέλεσμα, μεταξύ αυτού που μεταδίδει τον ιό και εκείνου που τον λαμβάνει, όταν φορούν και οι δυο μάσκες’. 

  • Έρευνα που διενήργησε το Institute for health metrics and evaluation του University of Washington -και δημοσιεύτηκε στις 23/10- ενημερώνει ότι ‘αν φορούσαν όλοι μάσκες θα ‘χαν σωθεί 130.000 ζωές στις ΗΠΑ έως το τέλος του Φλεβάρη’, διάστημα στο οποίο εκτιμήθηκε πως υπήρχαν μισό εκατομμύριο θάνατοι. Έλαβαν υπ’ όψιν τους τον αριθμό των ανθρώπων που ήταν ευάλωτοι στον ιό, πόσοι εκτέθηκαν σε αυτόν, πόσοι μολύνθηκαν και πόσοι το ξεπέρασαν. Μεταξύ άλλων διαπιστώθηκε πως τα ‘face coverings’ μπορούν να μειώσουν το ρίσκο της μόλυνσης στο 40%. Δεν θέλω να πάρεις αέρα. 

Ως σωστό face cover λογίζεται όχι ένα απλό, λεπτό μαντήλι, αλλά ένα πολλές φορές διπλωμένο ύφασμα (παραδείγματος χάριν, μια μπαντάνα που ‘χεις φέρει 2-3 στροφές και εφάπτεται στο δέρμα -δεν έχει κενά-, ενώ σου επιτρέπει να αναπνέεις). Εξυπακούεται πως η δουλειά σου δεν αρχίζει και τελειώνει με το να βάλεις μια μάσκα -που έχει ως στόχο να περιορίσει τα σταγονίδια που παράγονται όταν μιλάς, φταρνίζεσαι, βήχεις κλπ. Επίσης, υπάρχουν ουκ ολίγες έρευνες που αποδεικνύουν πως αν φοράς μάσκα για έως 10 ώρες, δεν μειώνεται το επίπεδο οξυγόνου στον οργανισμό σου.

DO NOT TOUCH

Aπό την αρχή, οι ειδικοί εξηγούσαν πως δεν είναι αρκετό να καλύπτουμε τα μάτια, τη μύτη και το στόμα, αλλά οφείλουμε να φοράμε σωστές μάσκες (που ‘κάθονται’ στο πρόσωπο -δεν ‘χάσκουν’), όπως και πρέπει να τις διατηρούμε καθαρές. Δηλαδή:

α) πλένεις τα χέρια σου με σαπούνι και νερό ή τα καθαρίζεις με αντισηπτικό.

β) ανοίγεις τη συσκευασία που έχει τη μάσκα και τη φοράς.

γ) είτε φοράς, είτε δεν φοράς γυαλιά πιέζεις στο μέρος της μύτης, ώστε να μην υπάρχουν κενά.

δ) εφόσον η μάσκα λερωθεί ή υγρανθεί, την αλλάζεις. 

Κάθε φορά που νιώθεις την ανάγκη να ακουμπήσεις τη μάσκα, πρέπει να έχεις καθαρίσει τα χέρια σου. Καλό είναι να αποφεύγεις να την πιάνεις από το μπροστινό μέρος (που κάνει τη δουλειά). Να προτιμάς τα λάστιχα που μπαίνουν στα αυτιά. Αν έχεις μιας χρήσης, την πετάς. Αν έχεις υφασμάτινη, την πλένεις. Αφότου τη βγάλεις, καθαρίζεις πάλι τα χέρια.

Οι χειρουργικές μάσκες δεν έχουν πάρει έγκριση ως οι κατ’ εξοχήν για τον Covid-19, όπως οι N95. Παρέχουν ωστόσο, αρκετή προστασία. Και οι N95 δεν είναι για χόρταση -με τους ερευνητές να τεστάρουν τρόπους για απολύμανση, ώστε να μπορείς να τη ξαναχρησιμοποιείς. Όπως επίσης, έχει διαπιστωθεί ότι επειδή έχει βαλβίδα που βγάζει αφιλτράριστο τον αέρα αυτού που τη φορά, δεν ‘συγκρατεί’ τον ιό.

 

Η ΜΑΣΚΑ ΔΕΝ ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑ ΤΟ SOCIAL DISTANCING

Άπαξ και φοράς μάσκα είναι χρήσιμο να μην είσαι και η χαρά της κοινωνικοποίησης, για να μείνεις ασφαλής. Δηλαδή, πάλι είναι απαραίτητο το social distancing -η απόσταση δυο μέτρων από αυτόν που συναντάς. Θέλω να πω δεν είναι το ένα ή το άλλο. Είναι και τα δυο μαζί, συν το συχνό πλύσιμο των χεριών -με ξεκάθαρη την αποφυγή του αγγίγματος σε μάτια, μύτη στόμα.

Γενικότερα, έχε υπ’ όψιν σου και αυτά:

> Ιάπωνες (ερευνητές των πανεπιστημίων Ricken και Kobe) ήταν και αυτοί που χρησιμοποίησαν supercomputer (ονόματι Jackie) για να διαπιστώσουν πώς επηρεάζουν οι καιρικές συνθήκες, την εξάπλωση του Covid-10. Για αρχή ‘οι ασπίδες προσώπου δεν είναι όσο αποτελεσματικές είναι οι μάσκες’ στη μείωση διασποράς σωματιδίων -όχι μόνο στην πρόσληψη. Δεύτερον ‘όταν κάθεσαι σε ένα τραπέζι με άλλους, κινδυνεύεις περισσότερο από αυτόν που έχεις δίπλα σου -και όχι από εκείνον που είναι απέναντι’ και τρίτον ‘χρειάζεται η χρησιμοποίηση υγραντήρα, όταν υπάρχει φτωχό σύστημα εξαερισμού’.

Όταν η υγρασία του αέρα, στο χώρο που είστε, είναι κάτω του 30% τα σωματίδια που διαχέονται στον αέρα είναι διπλάσια, από ό,τι όταν η υγρασία είναι από 60% και πάνω. Για αυτό και όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα να ανοίξει ένα παράθυρο, είναι χρήσιμο να χρησιμοποιούνται υγραντήρες.

Σε ό,τι αφορά τη γενική, μεγάλη, ανησυχία πως ο Covid-19 διαδίδεται μέσω του αέρα, ο ΕΟΔΥ των ΗΠΑ (U.S. Centers for Disease Control and Prevention) προέβη σε αλλαγή των οδηγιών, τονίζοντας πως τα παθογόνα μικρόβια μπορούν να μείνουν για ώρες στον αέρα. Και κάπως έτσι δικαιολογείται το ‘να φοράτε γενικά, μάσκα’.