Αν είσαι πρωινός τύπος, υπάρχει περίπτωση να έχεις γονίδια Νεάντερταλ
Τι δείχνει νέα έρευνα γενετιστών σχετικά με όσους κοιμούνται και ξυπνούν πρώτοι από όλους.
- 19 ΔΕΚ 2023
Μπορεί πολλοί άνθρωποι γύρω μας να προσπαθούν μεγαλώνοντας να γίνουν «πρωινοί τύποι», ωστόσο δεν τα καταφέρνουν όλοι με την ίδια επιτυχία και για αυτό υπάρχει ένας πολύ συγκεκριμένος λόγος. Οι πρωινοί τύποι ή μάλλον εκείνοι που έχουν την ικανότητα να κοιμούνται και να ξυπνούν νωρίς αρκετά εύκολα, φαίνεται ότι έχουν αποκτήσει αυτή τη συνήθεια λόγω γονιδίων. Πόσο παλιά πάνε αυτά τα γονίδια; Στην εποχή των Νεάντερταλ, όπως λένε γενετιστές σε πρόσφατη μελέτη.
Το DNA που κληρονομήθηκε από τα χοντροκομμένα ξαδέλφια μας μπορεί να συμβάλλει στην τάση ορισμένων ανθρώπων να είναι πρωινοί τύποι, διαπίστωσαν οι ερευνητές. Το DNA αυτό προέρχεται από την εποχή των Νεάντερταλ και κάνει τους συγκεκριμένους ανθρώπους πιο άνετους στο να σηκώνονται και να πηγαίνουν για ύπνο νωρίτερα από άλλους.
Ενώ τα περισσότερα γονίδια που απέκτησαν οι σύγχρονοι άνθρωποι μέσω της αρχαίας διασταύρωσης έχουν εξαλειφθεί από την εξέλιξη, ένα μικρό κλάσμα παραμένει. Αυτό πιθανότατα συμβαίνει επειδή τα γονίδια αυτά βοήθησαν τους πρώτους σύγχρονους ανθρώπους να προσαρμοστούν στο νέο περιβάλλον όταν εγκατέλειψαν την Αφρική για την Ευρασία.
Τι λέει όμως η έρευνα;
«Αναλύοντας τα κομμάτια DNA του Νεάντερταλ που παραμένουν στα γονιδιώματα των σύγχρονων ανθρώπων, ανακαλύψαμε μια εντυπωσιακή τάση», δήλωσε ο John Capra, επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο και επικεφαλής της ανάλυσης.
«Πολλά από αυτά επηρέασαν γονίδια που ρυθμίζουν τα “ρολόγια” του σώματος στους σύγχρονους ανθρώπους, στις περισσότερες περιπτώσεις αυξάνοντας την τάση να είναι κανείς πρωινός τύπος.
Κύματα Homo sapiens μετανάστευσαν από την Αφρική στην Ευρασία πριν από περίπου 70.000 χρόνια. Κατά την άφιξή τους συνάντησαν τους Νεάντερταλ, οι οποίοι είχαν ήδη προσαρμοστεί στη ζωή στο ψυχρότερο κλίμα, έχοντας καταλάβει την περιοχή εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια νωρίτερα. Χάρη στη διασταύρωση μεταξύ των ομάδων, οι άνθρωποι που ζουν σήμερα φέρουν έως και 4% του DNA των Νεάντερταλ, συμπεριλαμβανομένων γονιδίων που συνδέονται με το χρωματισμό του δέρματος, τα μαλλιά, το λίπος και την ανοσία.
Ο Capra και οι συνεργάτες του ανέλυσαν DNA από σύγχρονους ανθρώπους και Νεάντερταλ και διαπίστωσαν ότι διαφορετικές γενετικές παραλλαγές εμπλέκονται στα «ρολόγια» του σώματος ή στους κιρκάδιους ρυθμούς των δύο ομάδων. Δεδομένου ότι οι πρόγονοι των σύγχρονων ανθρώπων ζευγάρωσαν με Νεάντερταλ, ήταν πιθανό κάποιοι που ζουν σήμερα να φέρουν τις παραλλαγές του Νεάντερταλ, σκέφτηκαν οι ερευνητές, ξεκινώντας την εργασία τους.
Για να το ελέγξουν, οι ερευνητές στράφηκαν στη βρετανική βιοτράπεζα (UK Biobank), η οποία κατέχει γενετικές πληροφορίες, πληροφορίες για την υγεία και τον τρόπο ζωής μισού εκατομμυρίου ανθρώπων. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό: Όχι μόνο πολλοί άνθρωποι έφεραν τις παραλλαγές, αλλά τα γονίδια συνδέονταν σταθερά με το πρωινό ξύπνημα, γράφουν οι επιστήμονες στο Genome Biology and Evolution.
Γίνεται μόνο τα γονίδια να σε κάνουν πρωινό τύπο;
© Tobias Tullius / Unsplash
Ωστόσο για να είσαι πρωινός τύπος δεν μόνο απαιτούνται γονίδια του Νεάντερταλ. Εκατοντάδες διαφορετικά γονίδια επηρεάζουν το πότε οι άνθρωποι κοιμούνται και ξυπνούν, ενώ υπάρχουν και πολλές περιβαλλοντικές και πολιτισμικές επιρροές. Συνολικά, τα γονίδια του Νεάντερταλ έχουν μια μικρή μόνο επίδραση.
Ο Capra υποψιάζεται ότι πολλοί σύγχρονοι άνθρωποι φέρουν τα γονίδια του Νεάντερταλ επειδή βοήθησαν τους προγόνους τους να προσαρμοστούν στη ζωή σε υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη. «Δεν πιστεύουμε ότι το να είσαι πρωινός τύπος είναι στην πραγματικότητα αυτό που θεωρούσαν ωφέλιμο. Αντίθετα, πιστεύουμε ότι είναι ένα μήνυμα πως έχουμε ένα πιο γρήγορο ρολόι που μπορεί να προσαρμοστεί καλύτερα στις εποχιακές διακυμάνσεις των επιπέδων φωτός. Σε υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη είναι ωφέλιμο να έχουμε ένα ρολόι που είναι πιο ευέλικτο και μπορεί καλύτερα να αλλάξει ώστε να ταιριάζει με τα μεταβαλλόμενα εποχικά επίπεδα φωτός» δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας.
