AstraZeneca: Η πολιτική πίσω από την καχυποψία για το εμβόλιο
Πίσω από τις πραγματικές ανησυχίες για το εμβόλιο της AstraZeneca υπάρχει και μία προϊστορία σύγκρουσης της εταιρείας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
- 16 ΜΑΡ 2021
Η Γερμανία, η Κύπρος, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία είναι οι τελευταίες από τις χώρες που αποφάσισαν να αναστείλουν τη διαδικασία εμβολιασμών με το εμβόλιο της AstraZeneca. Είχαν προηγηθεί οι Δανία, Νορβηγία, Ολλανδία, Ιρλανδία και Ταϊλάνδη. Οι λόγοι αυτής της επιλογής είναι, σύμφωνα με τις ίδιες, πρώτα από όλα προληπτικοί. Λόγω εμφανίσεων θρομβώσεων σε κάποιους από τους εμβολιασμένους. Είχε προηγηθεί το μπέρδεμα με τους εμβολιασμούς των ηλικιών άνω των 65 με το συγκεκριμένο εμβόλιο αλλά και μία σύγκρουση μεταξύ των αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την εταιρεία. Πάντα στο πλαίσιο των τεταμένων σχέσεων Μεγάλης Βρετανίας και Ένωσης.
Οι περιπτώσεις εμφάνισης θρομβώσεων αφορά 37 εμβολιασμένους σε έναν αριθμό περίπου 17 εκατομμυρίων που έχουν εμβολιαστεί με το εμβόλιο της AstraZeneca σε Ευρώπη και Μεγάλη Βρετανία. Προς το παρόν, δεν υπάρχει ακόμα καμία αιτιακή σχέση που να συνδέει τα περιστατικά με το εμβόλιο. Ωστόσο, μπαίνουν, όπως είναι λογικό, στο μικροσκόπιο υγειονομικών αρχών σε όλη την Ευρώπη. Αξίζει να σημειωθεί όμως ότι η καχυποψία προς το συγκεκριμένο εμβόλιο είναι πολύ παλαιότερη και σίγουρα δεν έχει να κάνει αποκλειστικά με ζητήματα υγείας.
Τα πρώτα προβλήματα
Όταν μπαίναμε στην κούρσα των εμβολιασμών, το εμβόλιο της AstraZeneca έμοιαζε να είναι ο ισχυρότερος παίκτης. Εκτός από το γεγονός ότι ήταν πολύ εύκολο στη μεταφορά και στην αποθήκευση, ήταν το με διαφορά φτηνότερο όλων. Σημαντικό είναι επίσης ότι μπορεί να παραχθεί γρήγορα σε τεράστιο αριθμό δόσεων. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας το ονόμασε «το εμβόλιο του κόσμου». Αυτό δηλαδή που θα έσωζε και τις φτωχότερες χώρες του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου. Τι είναι, λοιπόν, αυτό που γέννησε όλη αυτή την καχυποψία;
Τα προβλήματα ξεκίνησαν τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν διακόπηκαν οι δοκιμές του εμβολίου της AstraZeneca, λόγω του γεγονότος ότι ένας εκ των εμβολιασθέντων αρρώστησε βαριά. Σύντομα, οι διαδικασίες συνεχίστηκαν στη Μεγάλη Βρετανία σε συνεργασία πάντα με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ένα λάθος κατά το οποίο συμμετέχοντες στις δοκιμές έπαιρναν μισή δόση εμβολίων κλόνισε περαιτέρω την εμπιστοσύνη προς το εμβόλιο. Ιδίως στις ΗΠΑ που δεν έχει πάρει ακόμα έγκριση (κάτι που αναμένεται να γίνει βέβαια τον Απρίλιο).
Οι έρευνες όμως συνεχίστηκαν παρά τα προβλήματα. Σύμφωνα με τις δοκιμές, το εμβόλιο της AstraZeneca έχει 82% αποτελεσματικότητα ως προς την προστασία από τον ιό (χαμηλότερο ποσοστό από το αντίστοιχο των άλλων εμβολίων). Αυτό που είναι εντυπωσιακό όμως είναι πως είναι κατά 100% αποτελεσματικό ως προς την πρόληψη θανάτων ή ακόμα και εισαγωγών στο νοσοκομείο. Αυτό ήταν κυρίως που έκανε τους ειδικούς να μιλάνε για έναν καλό εμβόλιο.
Η καχυποψία ενάντια στο εμβόλιο της AstraZeneca
Η πολύ χαμηλή τιμή του εμβολίου σε σχέση με τα υπόλοιπα δημιούργησε έναν μύθο γύρω από την αποτελεσματικότητά του. Στο Βέλγιο υπάρχουν αναφορές ότι αναφέρεται ειρωνικά ως το «εμβόλιο Aldi», παίρνοντας δηλαδή το όνομα μίας αλυσίδας super-market. Η τιμή του αλλά και το γεγονός ότι οι εμβολιασμοί γίνονται κατά βάση σε Ευρώπη και Ηνωμένο Βασίλειο αλλά όχι ακόμα στις ΗΠΑ αύξησε την καχυποψία. Το ίδιο φυσικά και το ζήτημα των εμβολιασμών για τους άνω των 65.
Ταυτόχρονα όμως την καχυποψία γεννά και η σύγκρουση της εταιρείας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πριν λίγους μήνες, η AstraZeneca ενημέρωνε πως υπήρχαν θέματα με την αλυσίδα τροφοδοσίας και ότι θα αναγκαζόταν να κόψει τις προμήθειες κατά 60%. Αυτό εξόργισε την Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία κατηγόρησε την εταιρεία ότι δρα προνομιακά και προς όφελος της βρετανικής αγοράς. Η σύγκρουση ήταν τόσο έντονη που οι εκπρόσωποι της εταιρείας αποχώρησαν από τις συνομιλίες με την Κομισιόν. Οι κατηγορίες δεν ήταν ακριβώς άδικες.
Η επιλογή της Ένωσης να περιμένει για περισσότερο αξιόπιστα δεδομένα αλλά και για χαμηλότερες τιμές από τους προμηθευτές οδήγησε ούτως ή άλλως στις καθυστερήσεις που υπάρχουν αυτή τη στιγμή. Την ίδια ώρα η Μεγάλη Βρετανία είχε συμφωνήσει ήδη από τον Μάιο με την AstraZeneca και ξεκινούσε τους εμβολιασμούς από τον Ιανουάριο. Το deal με την Ευρωπαϊκή Ένωση έκλεισε τον Αύγουστο. Οι εμβολιασμοί πολύ αργότερο. Προφανώς, λοιπόν, η AstraZeneca κινήθηκε προς όφελός της και έδωσε προτεραιότητα στη βρετανική κυβέρνηση. Οι προκρατήσεις και το ζήτημα της κοστολόγησης εξηγεί εξάλλου και την επιτυχία του Ισραήλ.
Πρώτα πολιτική μετά επιστήμη
Στις αρχές του μήνα, μία εκ των μεγαλύτερων επενδυτικών, η Barclays ασχολήθηκε σε ένα report της με το εμβόλιο της AstraZeneca. Σε αυτό τόνισε ότι «το μεγαλύτερο κομμάτι της σύγκρουσης είναι πολιτικό παρά επιστημονικό». Η επιλογή να αναβληθούν οι εμβολιασμοί σε μία τέτοια περίοδο μοιάζει με έναν πολύ ριζοσπαστικό και ριψοκίνδυνο βήμα. Ιδίως από τη στιγμή που η ρυθμιστική αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EMA) πρότεινε οι εμβολιασμοί να συνεχίσουν, με δεδομένο ότι κανένα από τα περιστατικά εμφάνισης θρομβώσεων δεν έχουν άμεση σύνδεση με το εμβόλιο.
Είτε αντιμετωπιστεί ως ένα προληπτικό μέτρο είτε ως μέρος πολιτικής επιλογής, η σύγκρουση μεταξύ AstraZeneca και Ευρωπαϊκής Ένωσης, δημιουργεί ένα μεγάλο κενό. Μέσα σε αυτό μπορεί να αναπτυχθεί παραφιλολογία και σκεπτικισμός. Θα αφορά όχι μόνο το συγκεκριμένο εμβόλιο αλλά γενικά τη διαδικασία εμβολιασμού. Είναι, λοιπόν, απαραίτητο οι απαντήσεις για τα εμβόλια να είναι ξεκάθαρες και να έρχονται αποκλειστικά από τους ειδικούς.
