Δεν έχει μόνο η Γη το δικό της χειμερινό ηλιοστάσιο
Πώς η μοναδική κλίση της Γης και ένα αρχαίο κοσμικό γεγονός διαμόρφωσαν τις εποχές μας.
- 24 ΔΕΚ 2024
Η Γη είναι μοναδική ανάμεσα στους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος για πολλούς λόγους, αλλά κυρίως χάρη στη βιώσιμη ατμόσφαιρά της. Ωστόσο, όσον αφορά τα ηλιοστάσια, η Γη είναι απλώς ένας πλανήτης ανάμεσα στους πολλούς. Όπως ίσως γνωρίζεις, τα χειμερινά και θερινά ηλιοστάσια αντιπροσωπεύουν τις μικρότερες και μεγαλύτερες ημέρες του έτους, αντίστοιχα και το Σάββατο 21 Δεκεμβρίου είδαμε διάφορα events για την μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου και στην Αθήνα.
Λόγω της κλίσης του άξονα της Γης κατά 23,5 μοίρες, ορισμένα μέρη του πλανήτη γέρνουν προς ή μακριά από τον ήλιο, δημιουργώντας έτσι τις εποχές. Κατά τη διάρκεια των ηλιοστασίων (21-22 Δεκεμβρίου και 20-22 Ιουνίου), ο πλανήτης φτάνει στη μέγιστη κλίση του μακριά ή προς τον ήλιο, ανάλογα με το ημισφαίριο στο οποίο ζούμε.
Γιατί δεν είναι μοναδικό φαινόμενο το ηλιοστάσιο
Michael Me / Unsplash
Ηλιοστάσια παρατηρούμε ωστόσο και σε άλλους πλανήτες, αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο. Ο Ερμής και η Αφροδίτη έχουν μικρή κλίση στον άξονά τους, επομένως δεν βιώνουν εποχές όπως η Γη. Ο Άρης, ωστόσο, έχει κλίση παρόμοια με της Γης, στις 25 μοίρες, και οι παγοκαλύψεις του μεγαλώνουν και συρρικνώνονται ανάλογα με τις εποχές.
Παρόλο που ο Δίας έχει ελάχιστη κλίση, η κλίση του Κρόνου στις 26,7 μοίρες κάνει τα ηλιοστάσια του εντυπωσιακά. Κατά τη διάρκεια των θερινών ηλιοστασίων του Κρόνου, οι δακτύλιοι του φωτίζονται έντονα καθώς αντανακλούν το φως του ήλιου.
Επιπλέον, ο Ουρανός παρουσιάζει επίσης πραγματική ιδιαιτερότητα. Με κλίση άξονα 98 μοιρών, οι πόλοι του πλανήτη δείχνουν κατευθείαν προς τον ήλιο κατά τη διάρκεια των ηλιοστασίων του. Όταν το Voyager 2 φωτογράφισε τον πλανήτη το 1986, ο Ουρανός βρισκόταν στο θερινό ηλιοστάσιο του νότιου ημισφαιρίου του, με το νότιο ημισφαίριο να λούζεται σε συνεχή φως, ενώ το βόρειο ημισφαίριο βρισκόταν βυθισμένο στο παγωμένο σκοτάδι. Βλέπουμε λοιπόν, ότι παρόλο που όλοι οι πλανήτες έχουν ηλιοστάσια, κανένα δεν είναι ακριβώς το ίδιο.
Η προϊστορία των ηλιοστασίων
AP Photo/Kin Cheung
Όταν οι πλανήτες σχηματίζονταν στο πρώιμο ηλιακό σύστημα, περίπου 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, τα πράγματα ήταν αρκετά χαοτικά. Συνεχείς συγκρούσεις με αστεροειδείς και πρωτοπλανήτες κρατούσαν τους βραχώδεις κόσμους του εσωτερικού ηλιακού συστήματος σε διαρκή κατάσταση τήξης.
Μία θεωρία αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ένας πρωτοπλανήτης στο μέγεθος του Άρη (με το όνομα Θεια) συγκρούστηκε με τη Γη. Αυτό το καταστροφικό γεγονός πιθανότατα δημιούργησε τη Σελήνη και επίσης προκάλεσε την τρέχουσα κλίση του άξονα της Γης.
Παρόλο που αυτό συνέβη τόσο παλιά, πιθανές αποδείξεις για τη σύγκρουση πιθανότατα βρίσκονται στη γεωλογία της Γης. Το 2021, επιστήμονες κατέγραψαν δύο στρώματα βράχων, σε μέγεθος ηπείρων, στον μανδύα της Γης που φαίνονταν διαφορετικά από τους γύρω βράχους. Οι ερευνητές πίστεψαν ότι αυτοί οι βράχοι θα μπορούσαν να είναι τα αρχαία απομεινάρια του πρωτοπλανήτη Θεία.
Έτσι, την επόμενη φορά που θα απολαμβάνεις μια όμορφη καλοκαιρινή ημέρα ή μια μαγευτική νύχτα με φεγγάρι, θυμήσου ότι τίποτε δεν θα υπήρχε χωρίς τον πρωτοπλανήτη 4,6 δισεκατομμυρίων ετών που θυσιάστηκε για να δημιουργήσει τη Γη όπως την ξέρουμε και την αγαπάμε σήμερα.
