«Δεν φοβάμαι να μιλήσω. Είμαι εδώ» – 30 καλλιτέχνες φωτογραφίζονται για την ψυχική υγεία

Η ορατότητα και ο ανοιχτός διάλογος είναι πάντα το πρώτο βήμα. Αυτό ισχύει και όταν μιλάμε για την ψυχική υγεία.

Τι κι αν οι κοινωνίες είχαν μάθει να κρύβουν τα προβλήματα ψυχικής υγείας κάτω από το χαλάκι, τι κι αν έννοιες όπως η κατάθλιψη ακούγονταν σπάνια και από πολλούς δεν θεωρούνταν καν πραγματικές νόσοι; Τώρα όμως ήρθε η ώρα να μιλήσουμε επιτέλους ανοιχτά.

Αυτή την ανάγκη για ανοιχτό διάλογο υπογραμμίζει και η νέα καμπάνια της Εταιρείας Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας, όπου 30 καταξιωμένοι καλλιτέχνες στέλνουν ένα ηχηρό μήνυμα για την ορατότητα στην ψυχική υγεία, συναισθανόμενοι την καταλυτική δύναμη της τέχνης τόσο πάνω στον κοινωνικό στιγματισμό όσο και πάνω στην ψυχική νόσο.

«Μιλάω εδώ και 13 χρόνια και για αυτό είμαι ακόμη εδώ», λέει ο Pan Pan, ενώ η Νατάσσα Μποφίλιου σημεινώνει πως, «Η σιωπή είναι πόνος. Όλοι χρειαζόμαστε να μιλάμε. Γι αυτό είμαστε εδώ».

Για τον Novel729, «Ψυχή που δεν λυγίζει δεν βαστάει» και ο Μικρός Κλέφτης λέει περήφανα, «Πες τα κι ας ντραπείς».

Η συζήτηση για την ψυχική υγεία όμως δεν πρέπει να περικλύεται από την ντροπή, με τον ίδιο τρόπο που δεν θα πρέπει να ντρεπόμαστε για καμία νόσο. «Η ζωή θέλει μοίρασμα.  Μοιράσου ότι σε προβληματίζει, σε ζωντανεύει, σε ξυπνά, σε ισορροπεί», λέει η Ελεονώρα Ζουγανέλη.

Η μεγάλη Χαρούλα Αλεξίου εκμυστηρεύεται πως, «Όποτε μίλησα, όποτε μοιράστηκα, άνοιγε ο δρόμος για να μπει μέσα μου η δύναμη.  Μιλάω και είμαι δυνατή όχι μόνο για μένα αλλά και για αυτούς με χρειάζονται δίπλα τους».

«ΜΙΛΑ… It’s OK!» παροτρύνει η ΕΠΑΨΥ και τα ασπρόμαυρα πορτραίτα των καλλιτεχνών από τον φακό του Δημήτρη Μουγκού, γίνονται ο κινητήριος μοχλός για να σπάσουν τα ταμπού και τα στερεότυπα.

«Απ’ τις ρωγμές μας σκάει το φως. Όχι στον στιγματισμό των ατόμων με ψυχικές ρωγμές». Με αυτή τη φράση συνοδεύει το πορτρέτο της η Μάρθα Φριντζήλα, ενώ ο Φοίβος Δεληβοριάς λέει πως «ένας γιατρός της ψυχής είναι καμιά φορά πολυτιμότερος κι από ένα φίλο. Μίλα και μη φοβάσαι. Πολλοί, μιλώντας, σωθήκαμε».

Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο, μέσα από μελέτες, πως η φωνή ενός καλλιτέχνη μπορεί να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο από την παρέμβαση ενός ειδικού πάνω στο πλήθος και να πυροδοτήσει, κατ’ επέκταση, μεγαλύτερες ψυχικές μετατοπίσεις.

Σύμφωνα με τη μεγαλύτερη έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την ψυχική υγεία, που συντάχθηκε το 2022, το στίγμα, οι διακρίσεις και οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας είναι ευρέως διαδεδομένα στις κοινότητες και στα συστήματα φροντίδας παντού στον κόσμο.

Το 2019, σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι –συμπεριλαμβανομένου του 14% των εφήβων στον κόσμο– ζούσαν με πρόβλημα ψυχικής υγείας.

Τα 194 κράτη-μέλη του Π.Ο.Υ. έχουν υπογράψει το ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για την ψυχική υγεία 2013–2030, το οποίο τα δεσμεύει σε παγκόσμιους στόχους για τον μετασχηματισμό της ψυχικής υγείας, έτσι ώστε να εξαλειφθεί το στίγμα που συνδέεται με τις ψυχικές ασθένειες, υπογραμμίζοντας ότι σε 20 χώρες ακόμη θεωρείται ποινικό αδίκημα η απόπειρα αυτοκτονίας.

«ΜΙΛΑ… It’s OK!» λοιπόν.