Αμερικανικές Προεδρικές Εκλογές: Ένας πολύ βασικός οδηγός

Κερδίζει αυτός που έχει τις περισσότερες ψήφους;

Παραδόξως όχι. Οι ΗΠΑ έχουν ένα πολύ πιο σύνθετο -μάλλον απαρχαιωμένο- εκλογικό σύστημα. Οι υποψήφιοι Πρόεδροι αγωνίζονται για να έχουν όσο το δυνατόν περισσότερες ψήφους στο εκλεκτορικό σώμα. Τι θα πει αυτό; Κάθε Πολιτεία των ΗΠΑ έχει συγκεκριμένο αριθμό εκλεκτόρων εν μέρει ανάλογα με τον πληθυσμό της αλλά όχι αποκλειστικά σε σχέση με αυτόν. Για παράδειγμα, η California εκλέγει 55 εκλέκτορες ενώ το Delaware μόλις 3 (πρβλ. η California έχει 39,5 εκατομμύρια κατοίκους, ενώ το Delaware λίγο λιγότερους από 1 εκατομμύριο).

Ο νικητής σε κάθε Πολιτεία -με την εξαίρεση δύο Πολιτειών- παίρνει όλους του εκλέκτορες ανεξαρτήτως της διαφοράς με την οποία κέρδισε. Αν λοιπόν ο Biden πάρει 50,1% στo Τexas και ο Trump πάρει 49,9% τότε ο πρώτος θα πάρει και τους 38 εκλέκτορες. Ο δεύτερος δεν θα πάρει ούτε έναν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα κάποιες φορές ένας υποψήφιος να έχει περισσότερες ψήφους στις εκλογές αλλά τελικά να έχει λιγότερους εκλέκτορες και τελικά να χάνει την Προεδρία. Αυτό συνέβη και το 2016 με τη Hillary Clinton που μάζεψε περισσότερες ψήφους αλλά έχασε τις εκλογές.

Ποιοι/-ες έχουν δικαίωμα ψήφου στις Εκλογές;

Οι ψηφοφόροι στις ΗΠΑ υπολογίζονται σε πάνω από 224 εκατομμύρια. Αυτό που αλλάζει ουσιαστικά σε αυτές τις εκλογές είναι ότι οι ψηφοφόροι είναι νεότεροι από ποτέ. Σύμφωνα με μια έρευνα του Pew Research Center, ένας στους 10 ψηφοφόρους ανήκει στη Generation Z (είναι δηλαδή μεταξύ 18 και 23 ετών). Ταυτόχρονα, 1 στους 3 ψηφοφόρους δεν είναι λευκός. Το μεγαλύτερο ποσοστό όλων των εποχών. Η συμμετοχή που βλέπουμε μέχρι αυτή τη στιγμή δείχνει ότι θα σπάσει κάθε ρεκόρ και πιθανότατα θα ξεπεράσει κατά πολύ τη συμμετοχή στις εκλογές του 2016.

Ποιοι είναι οι υποψήφιοι;

Οι βασικότεροι υποψήφιοι σε αυτές τις εκλογές είναι ο τωρινός Πρόεδρος Donald Trump που έχει το χρίσμα του κόμματος των Ρεπουμπλικανών. Αντίπαλός του θα είναι ο Joe Biden, βετεράνος πολιτικός με θητεία στον Λευκό Οίκο ως αντιπρόεδρος του Barrack Obama με το χρίσμα του κόμματος των Δημοκρατικών. Υπάρχουν και άλλοι/-ες υποψήφιοι/ιες που κατεβαίνουν είτε ανεξάρτητοι είτε με τρίτα κόμματα αλλά χωρίς καμία ουσιαστική ελπίδα να εκλεγούν.

Πότε θα μάθουμε τον νικητή σε αυτές τις Εκλογές;

Yπάρχει πάντα το κλισέ που λέει ότι “η νύχτα θα είναι μακρά”. Αυτό συμβαίνει σε όλες τις Αμερικανικές Προεδρικές Εκλογές. Οι ψήφοι είναι πάρα πολλές και υπάρχουν διαφορετικές ζώνες ώρες σε αυτή τη χαώδη χώρα. Συγκεκριμένα για τις εκλογές του 2020 τα πράγματα μπορεί να μην ξεκαθαρίσουν ακόμα και για μέρες μετά την Τρίτη. Οι επιστολικές ψήφοι που επιτρέπονται λόγω πανδημίας θα φέρουν νέες προκλήσεις στις αρχές ως προς την καταμέτρηση των ψήφων. Αυτό σημαίνει ότι αν κάποιος από τους υποψηφίους δεν πάρει καθαρό προβάδισμα είναι πολύ πιθανόν να χρειαστεί να περιμένουμε.

Ποιες Πολιτείες θα κρίνουν τον νικητή;

Πρόκειται για τις λεγόμενες ‘swing states’. Τι θα πει αυτό; Σε γενικές γραμμές υπάρχουν Πολιτείες στις ΗΠΑ όπου το κάθε κόμμα έχει ισχυρή βάση, ώστε θεωρεί σχεδόν δεδομένο ότι θα τις κερδίσει. Ανεξαρτήτως του ποιος έχει το χρίσμα. Έτσι, η Νέα Υόρκη για παράδειγμα θεωρείται safe state για τους Δημοκρατικούς. To Τexas από την άλλη ψηφίζει Ρεπουμπλικάνους. Χοντρικά, υπάρχει μια τάση που λέει ότι στις ακτές οι Δημοκρατικοί έχουν τα δικά τους προπύργια, ενώ στον Νότο και στις Μεσοδυτικές Πολιτείες πλεονέκτημα έχουν οι Ρεπουμπλικάνοι.

Swing states είναι οι Πολιτείες που αλλάζουν χέρια. Αυτές είναι που τελικά εκλέγουν και τον εκάστοτε Πρόεδρο. Κλειδί για τις εκλογές αυτές θεωρούνται κυρίως 6 Πολιτείες. Η Florida που έχει 29 εκλέκτορες, η Pennsylvania (20), το Michigan (16), η North Carolina (15), η Arizona (11) και το Wisconsin (10). Iδίως η Florida είναι η Πολιτεία που έχει “δείξει” τον Πρόεδρο των ΗΠΑ στις 13 από τις 14 τελευταίες εκλογικές διαδικασίες.