Εξομολογήσεις ενός επαγγελματία εξολοθρευτή κατσαρίδων

Το 2000 οι ‘Papa Roach’ κυκλοφόρησαν το ‘Infest’. Αν και μεγάλος φαν της ελληνικής λαϊκής σκηνής, κάτω από συνθήκες που δεν μπορώ να θυμηθώ, έπεσα πάνω στο ‘Last Resort‘, τον κράχτη του συγκεκριμένου άλμπουμ και κόλλησα (16 ήμουν ε!). Αποφάσισα, λοιπόν, να κατέβω στα Metropolis της Πανεπιστημίου για να αγοράσω το cd.

Ένα ηλιόλουστο πρωινό Σαββάτου, ανέβηκα με την τότε κοπέλα μου τους ορόφους του μαγαζιού στην Ομόνοια το οποίο ήταν η ζωή για αρχάριους. Μετά από μια σύντομη αναζήτηση στο ‘P’ εντόπισα τους ‘Papa Roach’. Προσπέρασα το ‘Let ‘Em Know’ (το πρώτο τους άλμπουμ) κι αν και το δεύτερο cd που αντίκρισα ήταν το ‘Infest’, πάγωσα. Cd με τέτοιο εξώφυλλο:

δεν υπήρχε περίπτωση ν’ αγγίξω. Ο τρόμος που μου προκαλούσαν (και συνεχίζουν να μου προκαλούν) οι κατσαρίδες ήταν αδιανόητος. Έβαλα την κοπέλα μου να πάει το cd στο ταμείο κι όταν φτάσαμε στο σπίτι μου να το τοποθετήσει στο cd player από το οποίο δεν βγήκε για τον επόμενο μήνα. Όσο, δηλαδή, χρειάστηκε για να το βαρεθώ. Από ποιον ζήτησα να βάλει το cd πίσω στη θήκη του, ειλικρινά, δεν θυμάμαι.

Το άγγιγμα μιας παχιάς, κατάμαυρης κατσαρίδας είναι το πρώτο πράγμα που μου έρχεται στο μυαλό ότι θα μπορούσε να με κάνει να χάσω την ισορροπία μου πάνω στη λεπτή γραμμή που χωρίζει τη λογική από την τρέλα. Παρανοώ κάθε φορά που βλέπω μια μεγάλη κατσαρίδα στο σπίτι, κάθε φορά που βλέπω κάποια να σουλατσάρει πλάι σε κάδους στο κέντρο, κάθε φορά που ακούω το ‘κρακ’ που προκαλεί το πάτημά της από κάποιον τρίτο. Θάρρος παίρνω μόνο όταν κάποιος άλλος φοβάται μια κατσαρίδα έστω ένα τσικ περισσότερο από μένα.

Σε μια προσπάθεια να απομυθοποιήσω μία από τις μεγαλύτερες φοβίες μου -έστω και στα 34- μίλησα με τον Θανάση Μητσέα, χημικό μηχανικό και απεντομωτή, πρώην πρόεδρο και νυν αντιπρόεδρο του συνδέσμου εταιρειών απεντομώσεων Ελλάδας. Έναν άνθρωπο που εξοντώνει κατσαρίδες καθημερινά εδώ και 30 χρόνια.

Δεν ξέρω πώς θα αντιδράσω την επόμενη φορά που θα δω κατσαρίδα, αλλά μετά την κουβέντα μας, έμαθα γιατί οι κατσαρίδες είναι ωφέλιμες για το περιβάλλον, πότε υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να έχεις πρόβλημα με τις κατσαρίδες στο σπίτι σου και πως είναι μύθος ότι οι κατσαρίδες θα επιβιώσουν σε περίπτωση πυρηνικής καταστροφής.

Ο λόγος στον κύριο Μητσέα:

Τα βασικά είδη κατσαρίδας είναι τρία: η αμερικάνικη, η γερμανική και η ανατολίτισσα.

1) Η αμερικάνικη είναι κοκκινοκαφέ και το μέγεθος της κυμαίνεται από 2.8 μέχρι 4.3 εκ. Πρόκειται για την μεγαλύτερη και την πιο συνηθισμένη κατσαρίδα στην Ελλάδα. Πετάει, όπως και τα περισσότερα έντομα, και ζει σε αποχετευτικά συστήματα, φρεάτια, υγρά υπόγεια, σκοτεινές γωνιές και λεβητοστάσια.

2) Η γερμανική είναι πιο μικρή. Έχει μήκος από 1,3 μέχρι 1,6 εκ. Η θηλυκή είναι ξανθού χρώματος και έχει φτερά, ενώ η αρσενική είναι μαύρη. Ζει μέσα στις κουζίνες σπιτιών, εστιατορίων και ζαχαροπλαστείων. Τρώει κυρίως οργανικές ύλες, έχοντας προτίμηση στις αμυλούχες.

3) Η ανατολίτισσα είναι το λιγότερο συνηθισμένο είδος στη χώρας μας. Είναι σκούρα καστανή προς μαύρη και έχει μήκος 2.5 εκ. Ζει σε εξωτερικούς χώρους, σε κήπους και αποχετεύσεις.

Η γερμανική είναι η πιο δύσκολη στην αντιμετώπιση. Όταν μπαίνουμε στα φρεάτια έχουμε την ελευθερία να ψεκάσουμε όπου θέλουμε και να χρησιμοποιήσουμε όσα χημικά θέλουμε. Δεν μπορούμε, όμως, να κάνουμε το ίδιο σε μια κουζίνα, όπου φυλάσσονται τρόφιμα. Σήμερα, η βιομηχανία προσπαθεί να βγάζει φάρμακα που αντιμετωπίζουν μόνο το έντομο-στόχο. Υπάρχει ένα φάρμακο-τροφή που αρέσει πολύ στις κατσαρίδες και μέσα του περιέχει έναν εντομοκτόνο παράγοντα. Έτσι πεθαίνουν μόνο οι κατσαρίδες και όχι άλλα ωφέλιμα έντομα, χωρίς ταυτόχρονα να ρυπαίνεται ο χώρος.

Η κατσαρίδα είναι παμφάγο έντομο. Τρέφεται με σαπίζοντα οργανικά υλικά, γλυκίσματα, χαρτί, ψωμί και νεκρά έντομα. Ανήκει στην ομάδα των καθαριστών στη φύση. Καθαρίζει τη φύση από την σαπίζουσα οργανική ύλη. Όταν ζούσε στα δάση έτρωγε φύλλα. Τώρα που εγκαταστάθηκε στις πόλεις μαζί με τον άνθρωπο ζει σε αποχετευτικά συστήματα και τρώει περιττώματα.

Η κατσαρίδα αποτελεί μικροβιακή βόμβα. Όσο ζει στην αποχέτευση είναι ωφέλιμη για το περιβάλλον και κατά συνέπεια για τον άνθρωπο. Όταν, όμως, βγει από την εστία της είναι σαν τορπίλη, αφού κουβαλά πάνω από 4.000 παθογόνους οργανισμούς. Παλιά δεν αντιλαμβανόμουν, γιατί οι άνθρωποι τρελαίνονταν μόλις έβλεπαν κατσαρίδα, αλλά μόλις συνειδητοποίησα τι φέρνει στο σπίτι βγαίνοντας από ένα φρεάτιο γεμάτο λύματα, κατάλαβα.

Πολλαπλασιάζεται μέσω μιας ωοθήκης-κάψουλας που έχει πίσω της και κουβαλάει τα αυγά της. Στη συνέχεια, αφήνει κάπου την ωοθήκη π.χ. στη ρωγμή ενός χαρτοκιβωτίου συσκευασίας, οπότε αγοράζεις το κιβώτιο, το πας στο σπίτι σου και γεμίζεις κατσαρίδες.

Είναι μύθος πως η κατσαρίδα θα επιβιώσει σε περίπτωση πυρηνικής καταστροφής. Αν γίνει αυτό, δεν θα οφείλεται στην ανθεκτικότητά της στην ραδιενέργεια, αλλά στο γεγονός πως ζώντας σε προστατευόμενους χώρους, όπως οι υπόνομοι, δεν θα έρθει ποτέ σε άμεση επαφή με την ραδιενέργεια.

Τρία πράγματα είναι σημαντικά για την κατσαρίδα όπως και για τον άνθρωπο: η τροφή, το νερό και το καταφύγιο. Οι κατσαρίδες έχουν ανάγκη από υγρασία. Σπάνια θα βρεις κάποια σε απόλυτα ξηρό χώρο που δεν υπάρχει κοντά κάποια πηγή νερού.

Τα έντομα απωθούνται από υλικά με έντονες οσμές. Το βασικό από τα νεώτερα εντομοκτόνα προέκυψε από εκχύλισμα άγριου χρυσάνθεμου. Επειδή, όμως, διασπόταν γρήγορα, το πήρε η βιομηχανία και το τροποποίησε ώστε να αντέχει περισσότερο το μόριό του. Η ομάδα εντομοκτόνων που προκέκυψε από αυτό ονομάζεται πυρεθρίνες.

Έχουμε περισσότερες κατσαρίδες το καλοκαίρι γιατί οι βέλτιστες θερμοκρασίες διαβίωσης των εντόμων είναι από 20 έως 30 °C. Στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα, οι κατσαρίδες παραπαίουν. Σχεδόν σαν τις αρκούδες. Τρέφονται μεν, αλλά δεν μπορούν να πολλαπλασιαστούν.

Όσο πιο κοντά μένεις στα αποχετευτικά φρεάτια κάτω από τα οποία υπάρχουν δωμάτια για αποφράξεις, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για να έχει κατσαρίδες στο σπίτι σου. Αυτά τα δωμάτια αποτελούν χώρους πολλαπλασιασμού κι αν το διαμέρισμά σου είναι συνδεδεμένο με ένα από αυτά, μπορεί να έχεις κατσαρίδες όλο το χρόνο. Τα υπόλοιπα σπίτια μπορούν να διατηρηθούν καθαρά μ΄ ένα ψεκασμό τον χρόνο. Η καλύτερη περίοδος για ψεκασμό είναι από τον Μάη μέχρι τον Ιούνη, όταν δηλαδή πολλαπλασιάζονται οι κατσαρίδες.

Ο καλύτερος τρόπος ν’ αντιμετωπίσεις τις κατσαρίδες πέρα από την απεντόμωση είναι να ψεκάσεις τα παράθυρα του σπιτιού σου και τον κατακόρυφο τοίχο μπροστά στην πόρτα με εντομοκτόνα τα οποία διαλύονται στο νερό και δεν είναι επιβλαβή για την υγεία, να στεγανοποιήσεις ανοιχτά σημεία από τα οποία μπορεί να περάσει κατσαρίδα και να βάλεις αεροστόπ κάτω από τις πόρτες.

Η πιο πιθανή εξήγηση που μπορώ να δώσω για όσους φοβούνται τις κατσαρίδες είναι πως τους μεταδόθηκε ο φόβος από τις μητέρες τους. Πέρα από το γεγονός ότι κουβαλούν παθογόνους οργανισμούς, δεν μπορώ να βρω κάποια άλλη πιθανή αιτία.

Δεν φοβόμουν ποτέ τις κατσαρίδες, αλλά φοβάμαι τα φίδια. Μεγάλωσα σε ένα χωριό της Μάνης που δεν είχαμε κατσαρίδες και ο μόνος κίνδυνος που είχαμε ήταν τα φίδια. Όταν δω κάποιο ξαφνικά (ακόμα και στην τηλεόραση) τρομάζω.

Ο Θανάσης Μητσέας είναι επιστημονικός υπεύθυνος της εταιρείας ΑΠΕΝΤΟΜΩΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΑΠΕΛ), Τηλ: 210 2819800