Ένα απόγευμα στο μεγαλύτερο τεχνολογικό μουσείο της Ιταλίας
- 8 ΦΕΒ 2020
Η Μαρία Ξανθουδάκη μας περιμένει στην πόρτα. Δίπλα της μία ευγενική ηλικιωμένη φιγούρα με το χαρακτηριστικό κίτρινο γιλέκο του εθελοντή. “Το Μουσείο έχει τη δική του ομάδα συνταξιούχων εθελοντών, οι οποίοι αγαπούν το Μουσείο και αποφάσισαν να ξοδεύουν λίγο από τον ελεύθερο τους χρόνο εντός του. Έτσι, έρχονται 2 με 3 φορές την εβδομάδα και δίνουν πληροφορίες, βοηθούν στο αρχείο, προσφέρουν σε πολλούς τομείς. Είναι από τα πιο ενεργά κύτταρά μας”, εξηγεί η Ελληνίδα Διευθύντρια Εκπαίδευσης του Μουσείου και προσωπική μας ξεναγός στον επιβλητικό χώρο που ήταν κατά το παρελθόν καθολικό μοναστήρι.
Όλα γύρω μας κινούνται γύρω από τον ρυθμό των εγκαινίων. “Είναι σημαντική μέρα για το Μουσείο μας. Η μόνιμη Έκθεση του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, η Έκθεση που εγκαινιάστηκε μαζί με την Ίδρυση του Μουσείου το 1953, ανανεώθηκε ριζικά και υποδέχεται τους λάτρεις του Ντα Βίντσι από κάθε γωνιά του πλανήτη”, τονίζει. Μισή χιλιετία μετά τον θάνατο της ευρυμαθούς προσωπικότητας της Αναγέννησης, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να τη γνωρίσει μέσα από μία Έκθεση που συνδυάζει με εντυπωσιακό τρόπο την ιστορικότητα και τη σπουδαιότητα των έργων της με τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα.
“Από τα πρώτα κιόλας βήματα ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να πληροφορηθεί – με ολογράμματα ανθρώπων που συμβολίζουν εκείνους που έζησαν τον Ντα Βίντσι – τα βιώματα της παιδικής του ηλικίας, τον τρόπο σκέψης του που τον ξεχώρισε από το σχολείο, το πάθος του για τη ζωγραφική, την τεράστια εξέλιξη της σκέψης του, αλλά και την αντίληψή του για την ανατομία, την αρχιτεκτονική κτλ. Σκέψη και αντίληψη που είναι ορατή σε κάθε τετραγωνικό μέτρο μίας Έκθεσης που περιλαμβάνει τρισδιάστατα μοντέλα που ερμηνεύουν τα σχέδια των διάσημων εφευρέσεών του, έργα που έχουν χαραχτεί στην παγκόσμια ιστορία της τέχνης, αλλά και κλεφτές ματιές στο μεγαλείο του εγκεφάλου του”, τονίζει.
Εγκέφαλο που προσπάθησαν να αποκρυπτογραφήσουν ο επιμελητής της Έκθεσης Claudio Giorgione μαζί με τον Pietro Marani, Καθηγητή Ιστορίας της Μοντέρνας Τέχνης στο Πολυτεχνείο της πόλης. “Μία μεγάλη προσπάθεια που περιλαμβάνει περισσότερα από 170 έργα, 39 πολυμεσικές εφαρμογές, δεκάδες ιστορικά μοντέλα, αντίκες, αρχαία αντικείμενα, πίνακες ζωγραφικής, τοιχογραφίες και τόσα άλλα έργα και κατασκευές που συνθέτουν κομμάτι κομμάτι την εποχή στην οποία έζησε, τις επιρροές που τον ενέπνευσαν, αλλά και την τεράστια προσωπικότητά του”, προσθέτει η κυρία Ξανθουδάκη.
Η ίδια συμπληρώνει 21 χρόνια στο Μιλάνο και μαζί με την ομάδα της έχουν να επιδείξουν αξιόλογο εκπαιδευτικό έργο στο Μουσείο, με τα 14 διαδραστικά εργαστήρια για εκπαιδευτικά προγράμματα που έχουν υλοποιήσει να συγκεντρώνουν μαθητές, εκπαιδευτικούς, οικογένειες και ενήλικο κοινό από όλη την Ιταλία. Το 2018, μάλιστα, επισκέφτηκαν το Μουσείο περισσότεροι από 500 χιλιάδες άνθρωποι, μεταξύ των οποίων και 4500 σχολικά γκρουπ.
“Προσπαθούμε να ενισχύουμε τις δεξιότητες και τη δημιουργικότητα των επισκεπτών, καλλιεργώντας μία ‘επιστημονική συμπεριφορά’. Έτσι, για παράδειγμα, έχουμε δημιουργήσει ένα εργαστήριο βασισμένο στη μέθοδο Tinkering, που επιτρέπει σε παιδιά και ενηλίκους να υλοποιήσουν ένα δικό τους πρότζεκτ συνδυάζοντας φαντασία και γνώσεις. Δεν υπάρχει αξιολόγηση και deadlines, ούτε προκαθορισμένο αποτέλεσμα, παρά μόνο ενδυνάμωση. Πολύ σημαντικό. Εμείς απλά θέτουμε τις βάσεις για να δημιουργήσουν και τους εμψυχώνουμε προς την κατεύθυνση αυτή. Και τα αποτελέσματα είναι ορατά.
Το εργαστήριο Tinkering έχει προσελκύσει από επισκέπτες και εκπαιδευτικούς από όλο τον κόσμο, μέχρι και εταιρείες που έρχονται για Team Building. Για να αφήσουν τους υπαλλήλους τους να δημιουργήσουν με φαντασία, αυτό που πραγματικά λείπει από την καθημερινότητά τους”, εξηγεί.
Ένα από τα διπλανά εργαστήρια είναι αφιερωμένο στη διατροφή. “Όλα γίνονται μέσα από πειράματα. Θέλουμε να δείξουμε στα παιδιά ότι η κουζίνα είναι ένα επιστημονικό εργαστήριο και το αντίστροφο. Θα ανακατέψεις, θα μοιράσεις, θα ζυγίσεις. Τα παιδιά το λατρεύουν, πειραματίζονται και μαθαίνουν για τις βιταμίνες, τα λιπαρά, αντιλαμβάνονται τη σημασία της διατροφής και βλέπουν τις απορίες τους να πολλαπλασιάζονται. Αυτό ακριβώς θέλουμε, να τα κάνουμε να ψάξουν, να διερευνήσουν, να ξανάρθουν. Όχι, όμως, μόνο αυτά. Αλλά και τους γονείς τους. Το δυσκολότερο σημείο, άλλωστε, είναι να εμπλέξεις τους ενήλικες στα εργαστήρια. Για πολλά χρόνια βλέπαμε ότι συνόδευαν απλά τα παιδιά τους. Δεν μας άρεσε αυτό. Έτσι, δημιουργήσαμε οικογενειακά προγράμματα όπου ενήλικες και παιδιά συμμετέχουν εξίσου στις δραστηριότητες. Προγράμματα που είναι ανάρπαστα. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που το εργαστήριο της διατροφής είναι ένα από τα πιο δημοφιλή του Μουσείου”, προσθέτει και συνεχίζει την ξενάγηση στις εξωτερικές αίθουσες του.
Στην πρώτη μας περιμένει μία μεγάλη συλλογή αυθεντικών τρένων, ένα κομμάτι της τεχνολογικής ιστορίας της Ιταλίας το οποίο συντηρείται από συνταξιούχους εθελοντές σιδηροδρομικούς υπαλλήλους, καθώς κι ένα πιστό αντίγραφο διαστημικού ρίπτη (μοντέλο 1 προς 1) που δώρισε πρόσφατα o Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος στο Μουσείο. ‘Δίπλα’ τους φιγουράρει και ένα κομμάτι αυθεντικού ιταλικού καραβιού που έκανε υπερατλαντικά ταξίδια πριν από αρκετές δεκαετίες.
“Πρόκειται για θρυλικό καράβι, το ‘Conte Biancamano’. Μέχρι και σήμερα υπάρχει κόσμος που στέλνει γράμματα και e-mails στο Μουσείο εξιστορώντας ιστορίες για το καράβι αυτό. Για το πώς γεννήθηκε μέσα σε αυτό, πώς ταξίδεψε μαζί του, μοιράζονται οικογενειακές φωτογραφίες εντός του κτλ. Απίστευτες ιστορίες”, αναλύει η Ελληνίδα Μουσειολόγος.
Η ξενάγησή μας φτάνει στο τέλος και κατευθυνόμαστε σε μία από τις εισόδους για να μπούμε μέσα στο κτίριο. Ένα τεράστιο υποβρύχιο κλέβει την προσοχή μας. “Πρόκειται για υποβρύχιο που έκανε το τελευταίο του ταξίδι το 1997 και βρίσκεται στο Μουσείο από το 2005, δωρεά από το Ιταλικό Ναυτικό. Μία τεράστια κατασκευή που επίβλεπε την περιοχή ανάμεσα στη Σικελία και τη Βόρεια Αφρική στην εποχή του ψυχρού πολέμου. Μπορούσε να φιλοξενήσει μέχρι 36 άτομα, ενώ είχε τη δυνατότητα να μείνει κάτω από τη θάλασσα μέχρι και 14 συνεχόμενες μέρες. Η μεταφορά του στο Μουσείο σχεδιάστηκε σε συνδυασμό με μία τεράστια καμπάνια που θα ενίσχυε και την προβολή του. Ο στρατός έκλεισε τους δρόμους,
πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις και το υποβρύχιο με ταχύτητα 15 χιλιόμετρα την ώρα άρχισε να ταξιδεύει πάνω σε ρόδες από τον χώρο που είχε αφεθεί προς το Μουσείο, κινούμενο μόνο τη νύχτα. Μία τεράστια ατραξιόν που έβγαλε στους δρόμους 100 χιλιάδες κόσμου και άλλαξε μία για πάντα και την ιστορία του ίδιου του Μουσείου. Μετά την έλευση του υποβρυχίου ο αριθμός των επισκεπτών το σαββατοκύριακο έφτασε τις 2 με 3 χιλιάδες. Ο κόσμος είχε αποκτήσει ακόμα έναν βασικό λόγο να μας επισκεφτεί. Και μετά τη νέα Έκθεση του Ντα Βίντσι έχει έναν ακόμα σημαντικότερο”, καταλήγει.
Φωτογραφίες: Ευθύμιος Σαββάκης, Ελβίρα Φόρτε, Δημήτρης Ρίζογλου