Ένα φωτογραφικό πρότζεκτ απαλύνει το τραύμα της Ισπανίας
Φοιτητές από το πανεπιστήμιο της Βαλένθια εργάζονται για την αποκατάσταση των αναλογικών φωτογραφιών που περισυνέλεξαν μετά τις καταστροφικές πλημμύρες στην Ισπανία. Το πρότζεκτ βοηθά τους επιζώντες να ανακτήσουν το παρελθόν τους.
- 16 ΦΕΒ 2025
Έχουν συμπληρωθεί τρεισήμισι μήνες από όταν θερμές και υγρές αέριες μάζες πύκνωσαν πάνω από τη Βαλένθια, απελευθερώνοντας μια πρωτοφανής έντασης καταιγίδα που βύθισε την πόλη στον όλεθρο – 224 νεκροί καταγράφηκαν στον τελικό απολογισμό, ενώ μέχρι σήμερα οι κάτοικοι μαζεύουν κυριολεκτικά και μεταφορικά τα κομμάτια τους από μια τραγωδία που πληρεί όλες τις προδιαγραφές του συλλογικού τραύματος.
Επιζώντες έχουν περιγράψει ότι οι μνήμες συνεχίζουν να επιστρέφουν σαν εφιάλτης από τις στιγμές πανικού που επικράτησαν, όταν τα ορμητικά νερά κατέκλυσαν την πόλη.
Κόσμος βρέθηκε εγκλωβισμένος μέσα στο αυτοκίνητό του προσευχόμενος για τη ζωή του. Οι σκύλοι αλυχτούσαν. Μέσα σε δύο-τρία λεπτά, προτού προλάβουν να σκεφτούν και να αντιδράσουν, τα ισόγεια είχαν αρχίσει να πλημμυρίζουν. Ακούγονταν κραυγές, κλάματα. Κόπηκε το ρεύμα.
Κανείς δεν γνώριζε εάν θα μείνει ζωντανός και ποια ήταν η τύχη των συγγενών του, ενώ ακόμη και σήμερα δυσκολεύονται να περιγράψουν τι ακριβώς συνέβη εκείνη τη νύχτα. Άγχος, μετατραυματικό στρες, κατάθλιψη, αϋπνίες και άλλες ψυχολογικές διαταραχές είχαν μεταφέρει ότι βιώνουν σε ρεπορτάζ της Le Monde.
Τα σημάδια της καταστροφής παραμένουν εμφανή στα προάστια της πόλης – αυτοκίνητα παρατημένα, συντρίμμια. Η ισπανική κυβέρνηση έχει εγκρίνει ένα γενναίο πακέτο βοήθειας στους πληγέντες ύψους 10,6 δισ. ευρώ, αλλά οι κάτοικοι συνεχίζουν να διαμαρτύρονται με διαδηλώσεις επειδή ακόμη δεν έχουν λάβει οικονομική βοήθεια.
Ρίχνουν ευθέως ευθύνες στον πρωθυπουργό Carlos Mazón, τόσο για την κωλυσιεργία στη διαδικασία αναδόμησης των περιοχών τους, όσο και στον τρόπο που διαχειρίστηκε εξ αρχής τη δική τους ανάγκη. Όπως καταγγέλλουν, πέρασαν ολόκληρες μέρες μέχρι να κινητοποιηθεί ο κρατικός μηχανισμός στα προάστια, ενώ η μόνη βοήθεια που έλαβαν αμέσως μετά τις πλημμύρες, τις κρίσιμες ώρες της διάσωσης, προήλθε από εθελοντές.
Ανάμεσα στους χιλιάδες εθελοντές που έσπευσαν για βοήθεια σε περιοχές εκτός του αστικού κέντρου, περιλαμβάνονταν και φοιτητές από το Πολυτεχνείο της Βαλένθια, που είχαν καταφτάσει με έναν επιπλέον και φαινομενικά ασήμαντο τότε σκοπό: να περισώσουν φωτογραφίες οικογενειών που είχαν επιζήσει από την καταστροφή. Κολλούσαν αφίσες, ζητώντας από τους πολίτες να τους παραδώσουν ό,τι έχει διασωθεί από τα αναλογικά τους λευκώματα.
Μήνες μετά, η πράξη αυτή βγάζει νόημα, δίνοντας μορφή σε ένα πρότζεκτ το οποίο απαλύνει το τραύμα της καταστροφής.
Το υλικό το οποίο περισυνέλεξαν μετά τις πλημμύρες (περί τις 230.000 φωτογραφίες), βρίσκεται σήμερα στο στάδιο της αποκατάστασης.
Η ομάδα φοιτητών από το τμήμα Συντήρησης και Αποκατάστασης του πανεπιστημίου της Βαλένθια εργάζεται προσεκτικά στην κάθε εικόνα ξεχωριστά, όπως καταγράφει το ρεπορτάζ του Associated Press. Η διαδικασία ξεκινά πρώτα με τη φωτογράφιση και την καταγραφή του αρχείου με αριθμητική σειρά ανά άλμπουμ. Δύσκολα καταλαβαίνεις τι απεικονίζουν. Στη συνέχεια, προκειμένου να αφαιρεθούν τα στρώματα λάσπης, οι φωτογραφίες μπαίνουν σε δοχεία με νερό και αμέσως μετά κρεμιούνται από σκοινιά για να στεγνώσουν και να τοποθετηθούν σε ειδικό χαρτί.
Από το μούλιασμα, στις περισσότερες φωτογραφίες τα χρώματα έχουν απλώσει και τα σχήματα έχουν μπλεχτεί. Νέον χρώματα έχουν αντικαταστήσει τους ξεθωριασμένους τόνους που συναντάμε στις αναλογικές φωτογραφίες προηγούμενων δεκαετιών. Είναι σαν να έχουν υποστεί ψηφιακή επεξεργασία, αλλά όχι.
Στόχος της ομάδας είναι να παρουσιάσει τις αποκατεστημένες φωτογραφίες του πρότζεκτ με τη συμπλήρωση ενός έτους από την τραγωδία, αλλά δεν πρόκειται να αρνηθούν σε όποιον τις ζητήσει νωρίτερα. Για εκείνους είναι πολύ πιο σημαντικές. Μέσα σε αυτές, αναγνωρίζουν τον εαυτό τους, αλλά και κατά κάποιον τρόπο ανακτούν μία σπιθαμή ελπίδας ότι δεν χάθηκαν τελικά τα πάντα. Οι φωτογραφίες είναι ζωντανές, οι ίδιοι είναι ζωντανοί.
Όπως είναι λογικό, σε συνθήκες πανικού, σκέφτεσαι αυτόματα να περισώσεις αντικείμενα μεγάλης αξίας, τα οχήματα, τις ηλεκτρικές συσκευές, το σπίτι σου. Αργότερα, θα συνειδητοποιήσεις πόσα δεν πρόλαβες. «Όταν καταλαβαίνεις πόσα πολλά πράγματα έχεις χάσει, βλέπεις ότι έχασες και κάτι θεμελιώδες, όπως οι φωτογραφικές αναμνήσεις», μεταφέρει σήμερα στο πρακτορείο Associated Press η Isabel Cordero, μία ηλικιωμένη κάτοικος της πόλης Αλντάια η οποία είδε σχεδόν όλη την περιουσία της να καταστρέφεται. Ακόμη θυμάται τους διασώστες που της έφεραν νερό και γάλα μέσα στη νύχτα.
