12 λόγοι για να βρεθείς στη Λέρο φέτος το καλοκαίρι
Ανάμεικτη αρχιτεκτονική γεμάτη εκπλήξεις, φρέσκα θαλασσινά πιασμένα πριν λίγο στα δίχτυα και χαλαρή ατμόσφαιρα σε κάθε εκατοστό του νησιού.
- 22 ΙΟΥΛ 2024
Υπάρχουν δύο τρόποι για να φτάσεις μέχρι τη Λέρο: ένα πολύωρο ταξίδι με το καράβι ή μία πολύ σύντομη πτήση με το αεροπλάνο (σ.σ: είναι σχεδόν απίθανο να βρεις εισιτήριο τους μήνες αιχμής αν δεν έχεις κλείσει θέση πολύ καιρό πριν).
Ό,τι όμως και αν επιλέξεις από τα δύο, η πραγματικότητα με το που πατάς το πόδι σου στο νησί είναι μία: είναι σαν να περνάς μέσα από μία πύλη σε κάτι διαφορετικό· είναι ο αέρας, η ατμόσφαιρα, το τοπίο, η ανακατεμένη αρχιτεκτονική, η μπερδεμένη ιστορία, είναι κάτι αδιευκρίνιστο και την ίδια στιγμή τρομερά γοητευτικό.
Η Λέρος δεν είναι το πιο μικρό ούτε το πιο μεγάλο νησί των Δωδεκανήσων. Αντίστοιχα, δεν είναι το πιο απομονωμένο, ούτε καν το πιο όμορφο, ούτε μπορεί να καυχηθεί πως τα δικά του νερά δεν τα συναντάς πουθενά αλλού.
Κι όμως, ελάχιστο ρόλο παίζουν αυτά, αφού στο τέλος η εμπειρία ενός νησιού δε μετράται μόνο από τη μοναδικότητα και τις πρωτιές αλλά και από τη σύνθεση.
Και, ναι, η Λέρος είναι αναμφισβήτητα ένα πολυσύνθετο νησί – ένας μέρος που ο χρόνος δε σταματά όπως για παράδειγμα στην Ανάφη, αλλά επιβραδύνεται σημαντικά, σαν να κάνεις χαλαρό road trip με κάμπριο στις υπέροχες διαδρομές του νησιού.
Δεν υπάρχει, λοιπόν, ένας μοναδικός λόγος για να την επισκεφτείς αλλά τουλάχιστον 12 αφορμές πολύ διαφορετικές μεταξύ τους.
Το Λακκί αποτελεί ίσως την καλύτερη εξήγηση στον όμορφο γρίφο της Λέρου. Πρόκειται για ένα χωριό (;) μοναδικό σε ολόκληρο το Αιγαίο, σε ένα νησί που δε διαθέτει την κλασική «πόλη». Πανέμορφες πλατείες, κτίρια με art deco ή και bauhaus στοιχεία, καμπύλες, καμάρες, παραλιακοί δρόμοι και γενικά μία αρχοντιά σε κάθε του εκατοστό. Προφανώς, το γεγονός ότι η Ιταλική παρουσία στο νησί και το καθεστώς Μουσολίνι το είχαν αναγάγει σε κομβικό σημείο για τις βλέψεις τους στην Ανατολική Μεσόγειο έπαιξε βασικό ρόλο. Κάπως έτσι, το αρχιτεκτονικό -και κατά κύριο λόγο ιταλικό- κίνημα του ρασιοναλισμού άφησε το ανεξίτηλο και πολύ ενδιαφέρον στίγμα του στο νησί.
Επειδή ταξίδι στο νησί χωρίς εκδρομή σε πιο μικρό νησί δε γίνεται, ιδού: λίγα λεπτά στον βορά της Λέρου, συναντάς τη νησίδα Αρχάγγελο· ένα καταφύγιο της άγριας φύσης με δεκάδες αγριοκάτσικα και μία μοναδική ταβέρνα.
Στον αντίποδα των εντυπώσεων που αφήνει το Λακκί (αν το παρατηρήσεις προσεκτικά), υπάρχει στην ανατολική πλευρά του νησιού ένα ψαροχώρι που έχει όλα όσα θα περίμενες από ένα ψαροχώρι: ένας απλός, λιτός και απέριττος οικισμός, καθαρά νερά, θέα στο Αιγαίο από τη μία και ανεμόμυλους από την άλλη, και ολόφρεσκα θαλασσινά. Αυτά θα βρεις στο Παντέλι.
Δεν είναι ιδανικά για τις πιο ήσυχες διακοπές, δεν ενδείκνυται αν θες να χαθείς από προσώπου γης, αν όμως θες να κάνεις γνωρίσεις κόσμο, τότε πήγαινε στα Άλιντα: εκεί αράζουν οι περισσότεροι νεαροί τουρίστες και τουρίστριες όπως και γενικά ο περισσότερος νεαρόκοσμος του νησιού – μη χάσεις την ευκαιρία να γνωρίσεις τα Δύο Λισγάρια, την παραλία με τους ευκάλυπτους, το beach bar και το αινιγματικό όνομα.
Για τους λάτρεις της παράδοσης και τους κυνηγούς των γεύσεων το νησί, έχει πολλά να προσφέρει. Τα τοπικά προϊόντα είναι απλά εξαιρετικά: παστός κολιός, κρασότυρο και λαδοτύρι Λέρου, σβίγκοι (τυρόπιτες με μυζήθρα), πουγκάκια με γέμιση πικραμύγδαλου και γκαβάφες – ναι, πρόκειται για είδους γκουάβα που φύεται στο νησί.
«Κάπου υπάρχει η κόλαση, το όνομα της είναι Λέρος» τραγουδούσαν στα 80s οι Stress, ένα ιστορικό όνομα του ελληνικού punk. Σίγουρα τέτοιες περιγραφές, καθώς και οι ανατριχιαστικές ιστορίες που έχουν κυκλοφορήσει για τις συνθήκες που επικρατούσαν παλιότερες δεκαετίες στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Λέρου, δε βοήθησαν στο τουριστικό promotion του νησιού. Σε κάθε περίπτωση, όμως, είναι ένας τόπος μνήμης που καλό θα ήταν να διαβάσεις για αυτόν όσο βρίσκεσαι στο νησί – θα μάθεις πράγματα που φωτίζουν τις σκοτεινές κρατικές τακτικές που επικρατούσαν για χρόνια στο θέμα της ψυχικής υγείας.
Αν αναρωτιέσαι πού θα ευχαριστηθείς το μπάνιο σου, τότε κοίτα να βουτήξεις στον κόλπο της Αγιάς Κιουράς, εκεί που τα βοτσαλάκια και τα αρμυρίκια συναντούν νερά που φλερτάρουν με το πράσινο και το γαλάζιο. Μάλιστα, αν βρεθείς εκεί, μη χάσει την ευκαιρία να ρίξεις μία ματιά και στην ομώνυμη εκκλησία – ένα διατηρητέο μνημείο που φιλοτέχνησαν εσωτερικά οι Αριστεροί εξόριστοι στα χρόνια της Χούντας, μία ζωντανή απόδειξη της πολύπλοκης ιστορίας του νησιού.
Μιλώντας για την Αγία Μαρίνα, λοιπόν, να ξέρεις ότι εδώ βρίσκεται το πραγματικό κέντρο του νησιού: καφέ, καφενεία, εστιατόρια, σουβλατζίδικα, μπαρ με δυνατή μουσική, μπαρ με πιο χαλαρή διάθεση, τουρίστες που βγάζουν φωτογραφίες, ντόπιοι μεγάλης ηλικίας που πίνουν τον καφέ τους, νεοκλασικά, βουκαμβίλιες, στενάκια, σπίτια χτισμένα σχεδόν πάνω στο κύμα και, γενικά, μία ευχάριστη και χαλαρή διάθεση (τουλάχιστον του μήνες της τουριστικής αιχμής) που δεν ξεπερνά το μέτρο και δεν αγκαλιάζει τις υπερβολές.
Στην καρδιά της Λέρου συναντάμε και τον Μύλο, μία σύγχρονη ψαροταβέρνα-εστιατόριο που χρωστά το όνομά της στον χαρακτηριστικό μύλο που βρίσκεται μέσα στη θάλασσα, εκεί δηλαδή που δένουν και τα σκάφη τα οποία έρχονται πολύ συχνά μόνο και μόνο για αυτό. Πού χρωστά τη φήμη του ως ένα από τα καλύτερα μαγαζιά για ψαρικά του Αιγαίου; Στις εξαιρετικές πρώτες ύλες που επιλέγονται προσεκτικά από τους υπεύθυνους του μαγαζιού, στις νέες τεχνικές που μπαίνουν χωρίς να προσβάλουν τις παραδόσεις, στην απίστευτη κάβα που διαθέτει, στη λογική to share που πρεσβεύει αλλά και σε κάτι πιο σημαντικό: την αγάπη και το μεράκι για αυτή τη δουλειά.
Σε κάτι τελείως διαφορετικό τώρα, αν είσαι από εκείνους τους τολμηρούς που διψούν για περιπέτεια και καταδύσεις, τότε βρίσκεσαι στο καταλληλότερο μέρος: στο λιμανάκι της Αγίας Μαρίνας, το καταδυτικό κέντρο Υδρόβιος διοργανώνει υποβρύχιες ξεναγήσεις στον βυθό του νησιού. Τι θα αντικρίσεις; Το πιο πλούσιο νησί του Αιγαίου όσον αφορά τα ναυάγια και τα κρυμμένα θαύματα μερικές λεύγες κάτω από τη θάλασσα.
Ένα καλά (;) κρυμμένο μυστικό του νησιού βρίσκεται λίγο πιο πέρα από τη Μερικιά και ακούσει στο όνομα Κόκκινα: παραλία με χοντρό βότσαλο, βαθιά και πεντακάθαρα νερά, καταπράσινο τοπίο, ένα ησυχαστήριο που δεν έχει καμία σχέση με τις ξερές ακτές των Κυκλάδων όπου η σκιά είναι άγνωστη λέξη.
Επειδή όπως γράψαμε στην αρχή, το νησί αναβλύζει ιστορία σε κάθε του εκατοστό, ιδού: στο Πολεμικό Μουσείο στη Μερικιά θα βρεθείς μέσα σε ένα προσεκτικά αναστηλωμένο τούνελ από τη Μάχη της Λέρου· ενός, δηλαδή, από τα πιο σημαντικά γεγονότα στην Ανατολική Μεσόγειο κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
