Έλυσε το Frozen ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια θανάτου στην ιστορία;

Ναι, καλά κατάλαβες, του Frozen της Disney. Αλλά ας τα πάρουμε από την αρχή.

Στο γεγονός που στην πορεία ονομάστηκε ως το περιστατικό στο «Πέρασμα του Dyatlov», δέκα μέλη του Πολυτεχνείου του Yekaterinburg – εννέα σπουδαστές και ένας προπονητής που είχε πολεμήσει στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο – ξεκίνησαν μία εξόρμηση στις 23 Ιανουαρίου του 1959.

Ένας από τους σπουδαστές γύρισε πίσω γιατί πονούσαν οι αρθρώσεις του, αλλά οι υπόλοιποι που είχαν ως επικεφαλής τον 23χρονο φοιτητή Igor Dyatlov, συνέχισαν. Σύμφωνα με οπτικό υλικό και προσωπικές σημειώσεις, η παρέα έστησε τη μεγάλη της τέντα στη χιονισμένη πλαγιά του Kholat Syakhl στη Ρωσία – το «Νεκρό Βουνό» στη γλώσσα των ιθαγενών Mansi – την 1η Φεβρουαρίου. Ο φοιτητής που είχε φύγει λίγο νωρίτερα δεν θα έβλεπε τους φίλους του ξανά.

Όταν μία ομάδα διάσωσης έφτασε στο Kholat Syakhl στις εβδομάδες που ακολούθησαν, η σκηνή τους βρέθηκε σχεδόν ολόκληρη θαμμένη στο χιόνι και φαινόταν σκισμένη από το εσωτερικό της μέρος. Την επόμενη μέρα, το πρώτο από τα πτώματα βρέθηκε κοντά σε έναν κέδρο. Μέσα στους επόμενους μήνες και όσο το χιόνι ξεπάγωνε, οι ομάδες διάσωσης έβρισκαν κι άλλα ανατριχιαστικά ευρήματα. Όλα τα πτώματα βρέθηκαν σκορπισμένα στην πλαγιά – κάποια χωρίς ρούχα, κάποια με σπασμένα κρανία και στέρνα, κάποια χωρίς μάτια, κάποια με ίχνη ραδιενέργειας, και ένα χωρίς τη γλώσσα του.

Η αστυνομική έρευνα που έγινε απέδωσε τους θανάτους τους σε κάποια «άγνωστη δύναμη της φύσης» και η σοβιετική γραφειοκρατία κράτησε τα χαρτιά της κλειστά. Το πιο πρόσφορο περιβάλλον για συνωμοσίες δηλαδή.

Είχαν ακουστεί τα πάντα τώρα. Απαγωγές εξωγήινων. Ψυχροπολεμικά πειράματα. Επίθεση από τους Mansi. Ερωτική αντιπαράθεση. Πυρηνικά τεστ. Χιονάνθρωποι των Ιμαλαΐων. Ακόμα και για ανεμοστρόβιλο με χαμηλής συχνότητας ήχους που σου συνθλίβουν τον εγκέφαλο είχε γίνει λόγος ως τώρα.

Όταν η Ρωσία άνοιξε ξανά την υπόθεση το 2019 και συμπέρανε το 2020 πως το περιστατικό προκλήθηκε από χιονοστιβάδα, οι περισσότεροι δεν το πίστεψαν και όχι μόνο λόγω της αναξιόπιστης κυβέρνησης της Ρωσίας. Η πλαγιά φαινόταν πολύ αβαθής για να προκληθεί χιονοστιβάδα, δεν υπήρχε χιονόπτωση που θα μπορούσε να τη δικαιολογήσει, και είχε υπάρξει καθυστέρηση τουλάχιστον εννέα ωρών μεταξύ του στησίματος της σκηνής και της υποθετικής χιονοστιβάδας, και οι ομάδες διάσωσης δεν είδαν ενδείξεις τέτοιας. Κυρίως όμως, κανείς δεν μπορούσε να διανοηθεί πως μία χιονοστιβάδα θα μπορούσε να είχε προκαλέσει τόσο αποτρόπαιους τραυματισμούς.

Σύμφωνα με δημοσίευση του περιοδικού Communications Earth and Environment όπως την αναδημοσίευσε το National Geographic, δύο επιστήμονες και ερευνητές, ο Johan Gaume και ο Alexander Puzrin, φαίνεται πως κατάφεραν να λύσουν το μυστήριο. Καταρχάς το πρόβλημα με την πλαγιά απορρίφθηκε. Η τοπογραφία του σημείου έδινε την ψευδαίσθηση ότι ως πλαγιά ήταν αβαθής, όμως στην πραγματικότητα ήταν απόκρημνη και ένα λεπτό στρώμα χιονιού θα έκανε μία χιονοστιβάδα πολύ πιθανή. Μπορεί εκείνη τη νύχτα να μην είχε χιονίσει, όμως οι δυνατοί άνεμοι που είχαν καταγράψει τα θύματα θα μπορούσαν άνετα να κατεβάσουν χιόνι από ψηλότερα στη σκηνή τους. Κάτι τέτοιο θα χρειαζόταν χρόνο βέβαια, γι’ αυτό και υπήρξε η εννιάωρη καθυστέρηση.

Μπορεί όμως μία χιονοστιβάδα να προκαλέσει τέτοιους τραυματισμούς και τι σχέση έχει με όλα αυτά το Frozen;

Η συμβολή του Frozen

Όταν ο Gaume είχε δει την ταινία το 2013, είχε εντυπωσιαστεί τόσο με την απεικόνιση της κίνησης του χιονιού που αποφάσισε να ρωτήσει τους animators του Frozen για τη διαδικασία του. Κατέληξε, μάλιστα, να ταξιδέψει μέχρι το Hollywood για να τους συναντήσει από κοντά.

Ο ερευνητής χρησιμοποίησε τον κώδικα του Frozen για τα μοντέλα προσομοίωσης χιονοστιβάδας του, με σκοπό να εξετάσει τον αντίκτυπο που θα είχε μία χιονοστιβάδα στο ανθρώπινο σώμα. Έπρεπε όμως να μάθουν επίσης την ισχύ που θα είχε μία παγωμένη μάζα όταν θα κατρακυλούσε πάνω στο σώμα αυτό. Όπως προέκυψε, η General Motors είχε εξαπολύσει τέτοιους όγκους σε νεκρά σώματα κατά τη διάρκεια δοκιμών στα 1970s. Μακάβρια τεστ, αλλά ήθελαν να υπολογίσουν την ασφάλεια της ζώνης. Ο συσχετισμός αποδείχτηκε ιδανικός. Κάποια από τα πτώματα ήταν δύσκαμπτα, κάποια άλλα όχι. Στην περίπτωση του Kholat Syakhl, οι φοιτητές είχαν τοποθετήσει τα στρωσίδια τους πάνω στα χιονοπέδιλά τους και αυτό σημαίνει πως η χιονοστιβάδα που τους χτύπησε όσο κοιμούνταν, θα είχε βρει έναν ασυνήθιστα άκαμπτο στόχο.

Με τη βοήθεια του Frozen, των τεστ της General Motors και τις προσομοιώσεις του Gaume, εκείνος και ο Puzrin βρήκαν πως μία μικρή χιονοστιβάδα με έναν όγκο 5×5 σκληρού πάγου για παράδειγμα, θα είχε τσακίσει τους κοιμισμένους φοιτητές προκαλώντας κάποιους από τους τραυματισμούς που είχαν. Δεν θα τους είχε σκοτώσει άμεσα ωστόσο. Όχι απαραίτητα.

Δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς συνέβη μετά τη χιονοστιβάδα, όμως φαίνεται πως η παρέα έσκισε τη σκηνή από μέσα για να βγουν, έσυραν μακριά τους τραυματισμένους φίλους τους, προσπάθησαν να βρουν καταφύγιο, και πέθαναν από υποθερμία. «Δεν είναι απλώς ένα μυστήριο», είπε ο Gaume στο National Geographic. «Είναι μία ιστορία κουράγιου και φιλίας».

Η υπόθεση δεν έχει κλείσει και κάποιες από τις λεπτομέρειες όπως η ραδιενέργεια παραμένουν αινιγματικές. Αυτή όμως είναι η πρώτη φορά που υπάρχει μία στέρεη επιστημονική έρευνα για την εξήγησή της. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει πως θα είναι αρκετή για τους λάτρεις του ανεξήγητου.

«Ο κόσμος δεν θέλει να είναι χιονοστιβάδα», παραδέχεται ο Gaume. «Παραείναι φυσιολογικό».