Γάζα: 15 μήνες πολέμου σε αριθμούς και φωτογραφίες

Την Κυριακή (19/1), αν όλα κυλήσουν ομαλά, θα μπει σε εφαρμογή η συμφωνία για την κατάπαυση πυρός στη Γάζα μετά από 15 ολόκληρους μήνες πολέμου. Το Ισραήλ άρχισε να βομβαρδίζει τη Γάζα στις 7 Οκτωβρίου 2023, αφού η Χαμάς πέρασε τα σύνορα, σκότωσε περίπου 1.200 ανθρώπους και πήρε άλλους 251 ομήρους.

Οι χερσαίες επιχειρήσεις ξεκίνησαν μια εβδομάδα αργότερα, με τους αρχηγούς κρατών που λειτουργούσαν ως παρατηρητές, να πιστεύουν λανθασμένα ότι οι μάχες θα διαρκούσαν λίγες εβδομάδες. Τελικά, οι λίγες εβδομάδες έγιναν 15 μήνες κι έτσι συνέβη ο μακροβιότερος πόλεμος του Ισραήλ από τη σύγκρουση του 1948 που οδήγησε στη δημιουργία της χώρας.

Μετά από μια σύντομη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων τον Νοέμβριο του 2023, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu υποσχέθηκε «ολοκληρωτική νίκη» επί της Χαμάς. Για να φτάσει σε αυτό το σημείο, ξεπέρασε την κόκκινη γραμμή της γενοκτονίας. Το Γραφείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ δήλωσε τον Νοέμβριο ότι τα στοιχεία για τους επαληθευμένους θανάτους δείχνουν «μια προφανή αδιαφορία για τον θάνατο αμάχων και τις επιπτώσεις των μέσων και μεθόδων πολέμου».

Μάλιστα, ο Omer Bartov, πρώην στρατιώτης των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων και ιστορικός, έγραψε ότι μέχρι τον Μάιο του 2024 «δεν είναι πλέον δυνατόν να αρνηθεί κανείς ότι το Ισραήλ εμπλέκεται συστηματικά σε εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονικές ενέργειες».

Για τον Benjamin Netanyahu και τον πρώην υπουργό Άμυνας Yoav Gallant έχουν εκδοθεί εντάλματα σύλληψης από το διεθνές ποινικό δικαστήριο για φερόμενα εγκλήματα πολέμου ενώ ένταλμα σύλληψης έχει εκδοθεί και για τον στρατιωτικό ηγέτη της Χαμάς, Mohammed Deif.

Οι νεκροί και οι τραυματίες στη Γάζα

Περισσότεροι από 46.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί στη Γάζα από τις ισραηλινές επιθέσεις, σύμφωνα με αξιωματούχους υγείας στην περιοχή. Οι περισσότεροι από τους νεκρούς είναι άμαχοι και το σύνολο αντιπροσωπεύει περίπου το 2% του πληθυσμού της Γάζας, δηλαδή έναν στους πενήντα.

Η ισραηλινή απάντηση στις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 σκότωσε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, άφησε τα περισσότερα σχολεία και νοσοκομεία ερείπια και προκάλεσε μακροχρόνιες ζημιές στη γεωργική γη της περιοχής.

Από τους 46.000 έχουν ταυτοποιηθεί οι 40.000 και ανάμεσά τους βρίσκουμε 13.319 παιδιά, τα νεότερα μόλις λίγων ωρών. Άλλοι 110.000 έχουν τραυματιστεί, πάνω από το ένα τέταρτο των οποίων ζουν τώρα με τραύματα που έχουν αλλάξει τη ζωή τους (ακρωτηριασμοί, σοβαρά εγκαύματα και τραύματα στο κεφάλι).

Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά δεν αποτυπώνουν πλήρως τις απώλειες των Παλαιστινίων. Η επίσημη καταμέτρηση των νεκρών του πολέμου περιλαμβάνει μόνο εκείνους που σκοτώθηκαν από βόμβες και σφαίρες, των οποίων τα σώματα έχουν ανασυρθεί και θαφτεί.

Περίπου 10.000 άνθρωποι που σκοτώθηκαν από αεροπορικές επιδρομές πιστεύεται ότι είναι θαμμένοι σε κτίρια που κατέρρευσαν, λόγω της έλλειψης βαρέως εξοπλισμού ή καυσίμων για να σκάψουν κάτω από τα ερείπια.

Η πείνα, η έλλειψη στέγης και φαρμάκων, η ταχεία εξάπλωση των ασθενειών και η κατάρρευση του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης έχουν σκοτώσει πολλούς άλλους Παλαιστίνιους κατά τη διάρκεια του πολέμου. Φυσικά, οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι αμφισβητούν τον αριθμό των νεκρών που δίνουν οι αρχές στη Γάζα.

Νοσοκομεία και υγειονομική περίθαλψη

Οι ισραηλινές δυνάμεις βομβάρδιζαν, πολιορκούσαν και επιτίθονταν επανειλημμένα σε νοσοκομεία στη Γάζα καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου. Γιατροί σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν, φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν.

Από την έναρξη του πολέμου καταγράφηκαν 654 επιθέσεις σε εγκαταστάσεις υγείας, ανέφερε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) τον Ιανουάριο του 2025.

Πάνω από 1.050 εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας, συμπεριλαμβανομένων νοσηλευτών, γιατρών και άλλου ιατρικού προσωπικού σκοτώθηκαν, πολλοί στον τόπο εργασίας τους. Στο τέλος του 2024, μόλις 17 από τα 36 νοσοκομεία της Γάζας λειτουργούσαν έστω και μερικώς.

Μια επιτροπή του ΟΗΕ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι «ανελέητες και σκόπιμες επιθέσεις του Ισραήλ κατά του ιατρικού προσωπικού και των εγκαταστάσεων» συνιστούσαν εγκλήματα πολέμου κι ότι αποτελούσαν «μια συντονισμένη πολιτική για την καταστροφή του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης της Γάζας ως μέρος μιας ευρύτερης επίθεσης στη Γάζα». Το 2024 καταγράφηκαν περισσότερες από 1,2 εκατομμύρια αναπνευστικές λοιμώξεις, καθώς και 570.000 περιπτώσεις οξείας διάρροιας, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ.

Πείνα και έλλειψη βοήθειας

Οι ισραηλινοί έλεγχοι στην είσοδο βοήθειας στη Γάζα και η καταστροφή της γεωργικής παραγωγής στο εσωτερικό της περιοχής οδήγησαν σε εκτεταμένη πείνα και υποσιτισμό.

Τον Νοέμβριο του 2024, τα Ηνωμένα Έθνη δήλωσαν ότι οι αποστολές βοήθειας και οι εμπορικές αποστολές στη Γάζα ήταν στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Οκτώβριο του 2023.

Το Ισραήλ δήλωσε ότι δεν περιόρισε τις αποστολές βοήθειας και επέρριψε την ευθύνη για τυχόν ελλείψεις σε αποτυχίες της υλικοτεχνικής υποδομής των οργανισμών βοήθειας ή σε κλοπές επισιτιστικής βοήθειας από τη Χαμάς.

Ο πόλεμος σε αριθμούς

Παλαιστίνιοι που σκοτώθηκαν στη Γάζα: 46.707

Παιδιά που επιβεβαιώθηκε ότι σκοτώθηκαν στη Γάζα: 13.319

Παλαιστίνιοι που αναφέρθηκαν θαμμένοι κάτω από ερείπια στη Γάζα: 11.000

Παλαιστίνιοι τραυματίες στη Γάζα: 110.265

Εκτοπισμένοι Παλαιστίνιοι στη Γάζα: 1,9 εκατομμύρια (90% του πληθυσμού)

Επιθέσεις σε εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης κατά τη διάρκεια του πολέμου: 654

Εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας που έχασαν τη ζωή τους: 1,060

Σχολεία που υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν: 534 (95% των σχολείων)

Παιδιά εκτός εκπαίδευσης: 660.000 (όλα τα παιδιά σχολικής ηλικίας)

Σπίτια που υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν: 436.000 (92% του συνόλου)

Ερείπια και εκτοπισμός

Το Ισραήλ, με τους έντονους αεροπορικούς βομβαρδισμούς και τις μαζικές κατεδαφίσεις έχει ισοπεδώσει μεγάλες εκτάσεις της Γάζας και έχει αφήσει ολόκληρες γειτονιές μόλις και μετά βίας κατοικήσιμες.

Εννέα στα δέκα σπίτια στην περιοχή έχουν καταστραφεί ή υποστεί ζημιές, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΟΗΕ. Σχολεία, νοσοκομεία, τζαμιά, νεκροταφεία, καταστήματα και γραφεία έχουν επίσης καταστραφεί. Ακόμα και εκεί που τα σπίτια στέκονται ακόμα, πολλοί κάτοικοι αναγκάστηκαν να φύγουν. Το 80% της επικράτειας της Γάζας τέθηκε υπό εντολή εκκένωσης η οποία ήταν ακόμη ενεργή στα τέλη Δεκεμβρίου.

Περίπου 1,9 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί, το 90% του πληθυσμού, με πολλούς από αυτούς να αναγκάζονται να μετακινούνται επανειλημμένα.Εκατοντάδες χιλιάδες ζουν τώρα σε πόλεις με σκηνές και σε σοβαρά υπερπλήρη καταφύγια με κακές συνθήκες υγιεινής και πρόσβαση σε ελάχιστο καθαρό νερό. Τα καταφύγια έχουν επίσης δεχθεί επιθέσεις.

Για να ξεκινήσει η ανοικοδόμηση, η Γάζα θα χρειαστεί μια συγκλονιστική επιχείρηση καθαρισμού καθώς ο πόλεμος έχει αφήσει πάνω από 40 εκατ. τόνους συντριμμιών.

Σχολεία και εκπαίδευση

Σχεδόν όλα τα σχολικά κτίρια στη Γάζα έχουν υποστεί ζημιές ή έχουν καταστραφεί με αποτέλεσμα να μην λειτουργεί κανένα. Τα 660.000 παιδιά σχολικής ηλικίας της Γάζας δεν έχουν καμία πρόσβαση σε επίσημη εκπαίδευση για περισσότερο από ένα χρόνο.

Ο πόλεμος θα καθυστερήσει την εκπαίδευση εκεί έως και πέντε χρόνια και κινδυνεύει να δημιουργήσει μια χαμένη γενιά νέων, σύμφωνα με μελέτη ακαδημαϊκών του Κέιμπριτζ και του ΟΗΕ. Στις 7 Οκτωβρίου 2023 υπήρχαν 564 σχολικά κτίρια στη Γάζα. Από αυτά, 534 έχουν υποστεί ζημιές ενώ η κατάσταση των υπόλοιπων είναι «προς το παρόν άγνωστη», ανέφερε η Unicef σε έκθεσή της τον Οκτώβριο.

Τα σχολεία που διαχειρίζεται ο οργανισμός Unrwa για τα παλαιστινιακά σχολεία έχουν μετατραπεί σε καταφύγια έκτακτης ανάγκης. Φιλοξενούν μεγάλο αριθμό εκτοπισμένων ανθρώπων και είναι σαφώς σημειωμένα στους χάρτες, αλλά πολλά έχουν βομβαρδιστεί, με ορισμένα να έχουν στοχοποιηθεί πολλές φορές.

Το Ισραήλ, βέβαια, υποστηρίζει ότι οι επιθέσεις στόχευαν μαχητές της Χαμάς, ισχυριζόμενο ότι καταφεύγουν στα κτίρια και χρησιμοποιούν τους άμαχους κατοίκους ως ανθρώπινες ασπίδες.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ