Γάζα: Ένας χρόνος πολέμου μέσα από 15 ημερομηνίες-σταθμούς
Τη στιγμή που κλιμακώνεται η ένταση στη Μέση Ανατολή και το Ισραήλ τεντώνει το σχοινί, συμπληρώνεται ένα έτος της επιχείρησης στη Γάζα – ενός σχεδίου που ξεκίνησε για την απελευθέρωση ομήρων, αλλά έφτασε να έχει κοστίσει τη ζωή σε 42.000 ανθρώπους.
- 7 ΟΚΤ 2024
Η Μέση Ανατολή έχει πλέον ξεπεράσει το σημείο βρασμού.
Αφότου απάντησε το Ιράν στις επιθέσεις του Ισραήλ με το ίδιο νόμισμα, εξαπολύοντας μια βροχή από βαλλιστικούς πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη με στόχο το Τελ Αβίβ, σε μία χρονική συγκυρία μάλιστα ευρύτερων ανακατατάξεων (λίγο πριν τις κρίσιμες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, παράλληλα με τον πόλεμο στην Ουκρανία και ενώ οι συνεχείς ταραχές στη Μέση Ανατολή βάλουν τα συμφέροντα δυνάμεων όπως η Κίνα και η Ασία), ο πλανήτης κρατά την ανάσα του μπροστά στο καθόλου απίθανο σενάριο πλέον για Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μέσα σε αυτό το γεωπολιτικό παιχνίδι που ισορροπεί πάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί και όλοι περιμένουμε την επόμενη κίνηση (στην προκειμένη, τη «σκληρή απάντηση» για την οποία έχει προειδοποιήσει ο Benjamin Netanyahu το Ιράν), έχει σταματήσει να απασχολεί η φρίκη της Γάζας.
Έπαψε να σοκάρει, έπαψε να αποτελεί είδηση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έπαψαν οι βομβαρδισμοί, οι χερσαίες εισβολές, τα μηνύματα για εκκενώσεις και οι εκτοπισμοί, οι αρρώστιες από την έλλειψη φαρμάκων, οι επιπλοκές από τον υποσιτισμό.
Αντίθετα, με πρόσχημα το κυνήγι της Χαμάς και παρά τη διεθνή κατακραυγή, η επιχείρηση συνεχίζεται και η κατάσταση στην αποκλεισμένη, βομβαρδισμένη, εξοντωμένη Γάζα χειροτερεύει με την κάθε μέρα που περνάει. Κάπως έτσι, φτάσαμε στη συμπλήρωση ενός έτους.
«Ήταν ένας χρόνος ανελέητης φρίκης και βίας κατά των αμάχων, χωρίς να διαφαίνεται φως στο τούνελ», μετέφερε ο Avril Benoît, επικεφαλής στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα και από την πρώτη στιγμή παρών στο μέτωπο, ανάμεσα σε χιλιάδες ακόμη άτομα οργανώσεων που παρέχουν ως σήμερα ανθρωπιστική βοήθεια με κίνδυνο τη ζωή τους.
«Καθώς η σύγκρουση επεκτείνεται στην περιοχή, εμείς επαναλαμβάνουμε την έκκληση να γίνει επειγόντως κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να σταματήσει η κλιμακούμενη βία και να προσφέρουμε σωτηρία στους ανθρώπους που αγωνίζονται να επιβιώσουν».
Οι αριθμοί είναι σήμερα πρωτοφανείς:
- Τον τελευταίο χρόνο, από την επιχείρηση του Ισραήλ περίπου 1,9 εκατ. Παλαιστινίων έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Περισσότερες από 40 εντολές έχουν εκδοθεί το τρέχον έτος.
- Οι συνεχείς ισραηλινές επιδρομές και χερσαίες επιχειρήσεις έχουν σκοτώσει περισσότερους από 41.000 Παλαιστίνιους, ανάμεσα στους οποίους 16.750 παιδιά.
- Περισσότερο από 95.500 άνθρωποι είχαν τραυματιστεί, με τον ΠΟΥ να εκτιμά ότι τουλάχιστον 22.500 άνθρωποι από αυτούς έχουν υποστεί «τραυματισμούς που αλλάζουν τη ζωή τους».
- Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας του θύλακα, περισσότεροι από 10.000 ενήλικες και παιδιά αγνοούνταν κάτω από τα ερείπια των κατεστραμμένων κτιρίων.
- Περίπου 500.000 άνθρωποι στη Γάζα είναι αντιμέτωποι με ακραία επισιτιστική κρίση.
- Πάνω από 645.000 μαθητές στη Λωρίδα της Γάζας έχουν χάσει ένα πλήρες ακαδημαϊκό έτος.
Αυτός είναι ο τραγικός απολογισμός του τελευταίου έτους πολέμου στη Γάζα – ένα έτος συνεχούς αποκλεισμού και εξόντωσης που αναγνωρίζεται από διεθνείς οργανώσεις ως σχέδιο γενοκτονίας. Το οδυνηρό αυτό έτος αποπειρόμαστε να μεταφέρουμε παρακάτω μέσα από 15 σταθμούς.
7 Οκτωβρίου 2023: Η επίθεση της Χαμάς
Αντιδρώντας στις εχθροπραξίες που συνέβαιναν επί δεκαετίες στη Λωρίδα της Γάζας, η παλαιστινιακή πολιτική-μαχητική οργάνωση Χαμάς (που κυβερνάει τη Γάζα από το 2006) εξαπέλυσε μια άνευ προηγουμένου τρομοκρατική επίθεση στο Ισραήλ, σκοτώνοντας περίπου 1.200 ανθρώπους (ανάμεσα στους οποίους και πολλοί άμαχοι) και παίρνοντας περίπου 250 ομήρους. Το αναπάντεχο χτύπημα έπληξε το αίσθημα ασφάλειας στο Ισραήλ και άφησε έκθετη την κυβέρνηση του Benjamin Netanyahu.
9 Οκτωβρίου 2023: Το Ισραήλ διατάσσει την «πλήρη πολιορκία» της Γάζας
Την επομένη του τρομοκρατικού χτυπήματος από τη Χαμάς, το Ισραήλ κηρύσσει έναρξη πολέμου και σχηματίζει έκτακτη κυβέρνηση ειδικά για την οργάνωση της επιχείρησης, δίνοντας υπόσχεση για «τίμημα άνευ προηγουμένου». Σφραγίζονται οι είσοδοι και εμποδίζονται όλες οι αναγκαίες προμήθειες (φαγητό, νερό, καύσιμα, ηλεκτρικό, ρεύμα, φάρμακα) και μέσα στην πρώτη εβδομάδα το Ισραήλ έχει εξαπολύσει 6.000 βόμβες, όσες δηλαδή είχαν ρίξει σε βάθος ενός έτους οι Ηνωμένες Πολιτείες στο Αφγανιστάν.
Εντολές εκκενώσεων οδηγούν τους αμάχους από τα βόρειες στις νότιες περιοχές της Λωρίδας, με τα Ηνωμένα Έθνη να υπολογίζουν ότι έχουν ξαφνικά βρεθεί σε εκτοπισμό περισσότεροι από 2,4 εκατ. κόσμου.
21 Οκτωβρίου 2023: Εισέρχονται τα πρώτα φορτηγά ανθρωπιστικής βοήθειας
Μέσα στις πρώτες εβδομάδες, οι προμήθειες οι οποίες υπήρχαν στη Λωρίδα (όπου η κατάσταση ήταν από πριν οριακή, με τις συνθήκες αποκλεισμού που ήταν σε ισχύ από το 2007) έχουν πλέον εξαντληθεί, εξωθώντας τον άμαχο πληθυσμό στην εξάντληση – χωρίς τα καύσιμα δεν μπορούν να λειτουργήσουν οι αντλίες νερού, οι βασικές εγκαταστάσεις των πόλεων, τα νοσοκομεία.
Κατόπιν πιέσεων από ανθρωπιστικές οργανώσεις, το Ισραήλ επιτρέπει να εισέλθουν στη Γάζα τα πρώτα φορτηγά ανθρωπιστικής βοήθειας, αλλά με ρυθμό πολύ χαμηλότερο από εκείνον που ίσχυε πριν την κλιμάκωση του πολέμου. Και πάλι, οι προμήθειες δεν επαρκούν.
27 Οκτωβρίου: Αρχίζει η χερσαία εισβολή
Το Ισραήλ προχωρά σε συνολική χερσαία επίθεση στις βόρειες περιοχές της Γάζας. «Αυτό είναι το δεύτερο στάδιο του πολέμου», ανακοινώνει ο Netanyahu, δίνοντας την υπόσχεση να απελευθερώσει τους ομήρους και να εξαλείψει τη Χαμάς. Τις επόμενες μέρες, επιβεβαιώνεται η δολοφονία του διοικητή της Χαμάς, Ibrahim Biari (η πρώτη από την κλιμάκωση του πολέμου). Η επίθεση έλαβε χώρα σε αστική κατοικημένη περιοχή, τις απογευματινές ώρες και χωρίς να προηγηθεί προειδοποίηση, σκοτώνοντας τουλάχιστον 126 πολίτες, όπως ανέφερε η Wall Street Journal.
24 Νοεμβρίου 2023: Εγκρίνεται συμφωνία για σύντομη εκεχειρία
Καθώς ξετυλίγεται ο Νοέμβριος, οι νεκροί έχουν ξεπεράσει τους 10.000, με τις αλλεπάλληλες βομβιστικές επιθέσεις να έχουν ισοπεδώσει και σημεία υπεράνω «υποψίας» όπως το αραβικό νοσοκομείο Αλ-Αχλί (ένα «καταφύγιο ειρήνης») και τον προσφυγικό καταυλισμό Τζαμπάλια, χωρίς εντωμεταξύ να έχει επιτευχθεί κάποιος από τους στόχους που είχε δώσει στον λαό του ο Netanyahu: Να τελειώσει τη Χαμάς και να φέρει πίσω τους ομήρους.
Έτσι, συμφωνεί σε μία σύντομη εκεχειρία (που τελικά διαρκεί μεταξύ 24 και 30 Νοεμβρίου) για την ανταλλαγή ομήρων. Η Χαμάς απελευθερώνει 80 άτομα σε αντάλλαγμα 240 Παλαιστινίων που παρέμεναν στις ισραηλινές φυλακές.
5 Δεκεμβρίου 2023: Πρώτη επίθεση στις «ασφαλείς» πόλεις στα νότια
Μερικές μέρες μετά τη λήξη της εκεχειρίας, οι ισραηλινές δυνάμεις εξαπολύουν την πρώτη μεγάλη χερσαία επίθεση στη νότια Γάζα, στα περίχωρα της νότιας πόλης Χαν Γιουνίς στα νότια της Γάζας, που ως τότε θεωρούνταν ασφαλείς περιοχές από βομβαρδισμούς.
Στα νότια είχε οδηγηθεί εκείνη τη στιγμή περίπου το 50% του άμαχου πληθυσμού, ακολουθώντας τις εντολές εκκένωσης από τον ισραηλινό στρατό. Διεθνείς οργανώσεις κάνουν λόγο για την «επόμενη φάση» του πολέμου, με το δεδομένο ότι πλέον έχει επεκταθεί σε όλο το μήκος της Λωρίδας και ότι πάνω απ’ το 85% του πληθυσμού είναι πλέον στον δρόμο. Αυτά τα δύο επιδεινώνουν δραστικά την ανθρωπιστική κατάσταση.
24 Ιανουαρίου 2024: Απόφαση από το δικαστήριο του ΟΗΕ για τη γενοκτονία
Κατόπιν πιέσεων από τη διεθνή κοινότητα για τις εχθροπραξίες που συνεχίζονται αμείωτα μέχρι και την ημέρα της Πρωτοχρονιάς (100 νεκροί, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας στη Γάζα), το Ισραήλ αναγκάζεται να αποσύρει στρατεύματα από τις κατοικημένες περιοχές για πρώτη φορά.
Εντωμεταξύ, οι νεκροί έχουν ξεπεράσει τους 20.000 και κανένα μέρος δεν θεωρείται ασφαλές. Η κατάσταση επισφραγίζεται από την ιστορική απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου, το οποίο (ανταποκρινόμενο σε αίτημα της Νότιας Αφρικής) διατάσσει το Ισραήλ να λάβει όλα τα δυνατά μέτρα για να αποτρέψει πράξεις γενοκτονίας στη Γάζα.
14 Φεβρουαρίου 2024: Η «σφαγή των αλεύρων»
Έπειτα από ακόμη έναν πλήρη αποκλεισμό των συνόρων (που διήρκησε δύο εβδομάδες), συμβαίνει μια αδιανόητη μαζική εκτέλεση: ο ισραηλινός στρατός, για άγνωστη αιτία, ανοίγει πυρ ενάντια σε άμαχο πληθυσμό στη Λωρίδα της Γάζας που περιμένει στην ουρά για τη διανομή τροφίμων.
Τουλάχιστον 118 άνθρωποι σκοτώνονται και άλλοι 760 τραυματίζονται, προκαλώντας διεθνή κατακραυγή. Ο ισραηλινός στρατός απαντά ότι προέβη σε «περιορισμένους πυροβολισμούς» εναντίον «ατόμων που λεηλατούσαν» και «αποτελούσαν απειλή», ενώ τα πιο πολλά θύματα σκοτώθηκαν «κατά τη συντριβή».
18 Μαρτίου 2024: Επίθεση στο νοσοκομείο Αλ Σίφα
Tο Ισραήλ ξεκινά επίθεση δύο εβδομάδων στη μεγαλύτερη ιατρική δομή της Γάζας, το νοσοκομείο Αλ Σίφα, αφήνωντας πίσω 300 ακόμη νεκρούς. Λίγες μέρες αργότερα, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών εκδίδει ψήφισμα με το οποίο ζητά άμεση κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα. Το κείμενο παραμένει κενό γράμμα.
7 Μαΐου 2024: Η διάλυση της Ράφα
Το Ισραήλ ανακοινώνει πως επιστρατεύει χερσαία επίθεση στη Ράφα – την πόλη στα νότια όπου είχαν καταφύγει οι εκτοπισμένοι από όλη τη Λωρίδα και είχαν επίσης στηθεί πολλές από τις εγκαταστάσεις βοήθειας των ανθρωπιστικών οργανώσεων. Σφραγίζεται το πέρασμα της περιοχής με την Αίγυπτο και πρακτικά κλείνει η μοναδική έξοδος για τους (πλέον απόλυτα) εγκλωβισμένους Παλαιστίνιους.
Παρά την παρέμβαση των ΗΠΑ και των Ηνωμένων Εθνών, το Ισραήλ εξαπολύει βομβαρδισμούς και σκοτώνει άμαχο πληθυσμό, προκαλώντας διεθνή αποτροπιασμό που στη σφαίρα των social media πυροδότησε το «All Eyes on Rafah». Μερικές μέρες μετά, η Ιρλανδία, η Νορβηγία και η Ισπανία αναγνωρίζουν (συμβολικά) το κράτος της Παλαιστίνης.
20 Μαΐου 2024: Ένταλμα σύλληψης κατά του Netanyahu
Για εξέταση ενδεχόμενης εμπλοκής τους σε πιθανά εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, ο γενικός εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου Karim Khan ζήτησε να εκδοθούν εντάλματα σύλληψης τόσο κατά του ισραηλινού πρωθυπουργού Benjamin Netanyahu και του υπουργού Άμυνας Yoav Gallant όσο και κατά τους επικεφαλής της Χαμάς Yahiya Sinwar, Mohammed Deif και Ismail Haniyeh.
11 Ιουνίου 2024: Η Χαμάς ζητά «πλήρη παύση» πολέμου – Το Ισραήλ αρνείται
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Joe Biden παρενέβη ειρηνευτικά, προτείνοντας την κατάπαυση του πυρός με ένα σχέδιο τριών φάσεων: πρώτα εκεχειρία, έπειτα είσοδος ανθρωπιστικής βοήθειας και ανταλλαγή ομήρων-κρατουμένων, και τέλος μόνιμη παύση των εχθροπραξιών με παράλληλη εφαρμογή σχεδίου ανοικοδόμησης της Γάζας.
Ενώ η Χαμάς ανταποκρίνεται θετικά στην πρόταση και ζητά «πλήρη παύση» πολέμου, ο Netanyahu δηλώνει ότι παραμένει σταθερός στην απόφασή του, να καταστρέψει τη Χαμάς και να απελευθερώσει τους ομήρους.
31 Ιουλίου 2024: Η δολοφονία του Ismail Haniyeh
Η δολοφονία του λαοφιλούς για τους Παλαιστίνιους ηγέτη της Χαμάς και κύριου εκπροσώπου στις διαπραγματεύσεις για εκεχειρία, Ismail Haniyeh, έκανε το τέλος του πολέμου να φαντάζει ακόμη πιο μακρινό. Η δολοφονία εκτελέστηκε με τηλεκατευθυνόμενο πύραυλο σε μια υψηλής συμβολικής αξίας στιγμή, κατά τη διάρκεια επίσκεψης του επικεφαλής της Χαμάς στο Ιράν για να παραστεί σε προεδρική ορκωμοσία. Ενώ το Ισραήλ αρνήθηκε την οποιαδήποτε εμπλοκή, το γεγονός πυροδότησε φοβίες για γενίκευση του εμπόλεμης κατάστασης στη Μέση Ανατολή.
15 Αυγούστου 2024: Οι νεκροί στη Γάζα ξεπερνούν τους 40.000
Ο αριθμός των νεκρών στη Γάζα ξεπερνά τις 40.000, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας του θύλακα. Αρκετοί ειδικοί τονίζουν ότι ο αριθμός αυτός είναι μάλλον ενδεικτικός για την πραγματική καταστροφή που έχει συντελεστεί από την εκστρατεία του Ισραήλ, διότι δεν προσμετρούνται οι χιλιάδες άνθρωποι οι οποίοι εξακολουθούν να δηλώνονται ως αγνοούμενοι.
30 Σεπτεμβρίου 2024: Το Ισραήλ εισβάλλει στον Λίβανο
Από τα μέσα Σεπτεμβρίου κλιμακώνεται η σύγκρουση μεταξύ Χεζμπολάχ και Ισραήλ, ώσπου ο Netanyahu ανακοινώνει έναν νέο «πολεμικό στόχο» για την ασφαλή επιστροφή των περίπου 60.000 εσωτερικά εκτοπισμένων Ισραηλινών πολιτών στις εστίες τους στον ισραηλινό βορρά – ένας στόχος που σημαίνει ότι ανοίγει παράλληλο μέτωπο με τον Λίβανο για την εξουδετέρωση της Χεζμπολάχ. Στο στόχαστρο μπαίνει αμέσως η Βηρυτός με βομβαρδισμούς και χερσαίες δυνάμεις, όσον απεσταλμένοι μεταφέρουν ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη στοχευμένη επίθεση που έχει γίνει στη Βηρυτό μέχρι σήμερα.
