Γιατί αλλάζει η ώρα

Πότε ξεκίνησε;

Ο αστρονόμος George Hudson πρότεινε την ιδέα να βρεθούν τρόποι ώστε να προσαρμοστούν οι ανθρώπινες δραστηριότητες στο φως της ημέρας. Σε αυτή τη βάση ο William Willett προτείνει σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε το 1907 την αλλαγή της ώρας. Κάτι τέτοιο θα γλύτωνε μεγάλες ποσότητες ενέργειας, καθώς θα κερδίζαμε μία ώρα δραστηριοτήτων κάτω από το φως του ήλιου. Η Γερμανία και η Αυστροουγγαρία ήταν οι πρώτες που αποφάσισαν να εγκαθιδρύσουν την αλλαγή ώρας με αφετηρία την 30ή Απριλίου του 1916. Το γεγονός ότι βρισκόμασταν σε κρίσιμη καμπή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν είναι καθόλου άσχετο με την επιλογή.

Η Ελλάδα εφάρμοσε την αλλαγή ώρας πρώτα το 1932 κάτι που όμως απέτυχε και εγκαταλείφθηκε. Επανήλθε αρκετές δεκαετίες μετά, το 1975, όταν η Ευρώπη στο σύνολό της αποφάσισε να καθιερώσει την αλλαγή ώρας λίγο καιρό μετά τη μεγάλη ενεργειακή κρίση του 1973.

Τι προσφέρει;

Το πέρασμα στις βιομηχανικές κοινωνίες έφερε μαζί του και ριζικές αλλαγές στη ζωή του ανθρώπου. Μία από αυτές ήταν και ο τρόπος που κατανέμονταν οι ώρες για τις καθημερινές δραστηριότητες. Ενώ, λοιπόν, στις προβιομηχανικές κοινωνίες, οι άνθρωποι προσάρμοζαν η ζωή τους ανάλογα με τον ήλιο και το φως της ημέρας, στις βιομηχανικές το κέντρο ήταν πια το ρολόι.

Με το να πηγαίνει κάθε άνοιξη το ρολόι μία ώρα μπροστά επιτυγχάνεται κάτι πολύ βασικό. Όσοι ακολουθούν ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα ζωής σε όλη τη διάρκεια του έτους, θα ξεκινούν και θα τελειώνουν τις δουλειές τους μία ώρα νωρίτερα και θα κερδίζουν έτσι περισσότερο φως του ηλίου για τις υπόλοιπες δραστηριότητές τους. Κάτι τέτοιο θα έχει προφανώς επίδραση τόσο στην ψυχολογία τους όσο και στην παραγωγικότητά τους. Μόνο αρνητικό θα είναι ότι χάνεται μία ώρα ύπνου.

Ταυτόχρονα, η λεγόμενη και DST (Daylight Saving Hour) προσφέρει εξοικονόμηση ενέργειας, καθώς με αυτόν τον τρόπο μειώνεται η ανάγκη για φωτισμό (κυρίως) και θέρμανση. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα, το γεγονός ότι το καλοκαίρι νυχτώνει στις 21:00 αντί για τις 20:00 προσφέρει μία ώρα λιγότερης χρήσης ρεύματος για τον φωτισμό σε δρόμους και σπίτια. Αυτό το τελευταίο επιχείρημα πάντως αμφισβητείται εντόνως τα τελευταία χρόνια.

Ποιες χώρες επιβάλλουν αυτή τη στιγμή αλλαγή ώρας;

Όσο παράξενο και αν σας φανεί, αυτή τη στιγμή οι χώρες που επιλέγουν να αλλάζουν την ώρα είναι οι λιγότερες. Βέβαια είναι ταυτόχρονα και οι πιο κοντινές μας. Πιο συγκεκριμένα, η Ελλάδα και όλες οι ευρωπαϊκές χώρες επιλέγουν να αλλάζουν την ώρα. Εξαίρεση αποτελεί μόνο η Ρωσία, η Λευκορωσία και η Ισλανδία.

Aλλαγή ώρας επιβάλλεται και στις ΗΠΑ εκτός της Πολιτείας της Arizona και εκείνης της Hawaii. Το ίδιο ισχύει και για τον Καναδά, το Μεξικό (πλην μίας επαρχίας), το Ιράν, τη Χιλή,  την Παραγουάη, Κύπρο, Ισραήλ, Λίβανο, Συρία, Ιορδανία και Νέα Ζηλανδία. Στην Αυστραλία μόνο σε 7 περιοχές που βρίσκονται στις νότιες ακτές της χώρας. Όλες οι υπόλοιπες είτε είχαν και εγκατέλειψαν είτε δεν είχαν και ποτέ αυτή την αλλαγή ώρας.

Θα αλλάξει αυτό στην Ευρώπη;

Yπάρχει μία γενική εντύπωση ότι έχει ψηφιστεί και αποφασιστεί ότι οι χώρες της Ευρωπαϊκές Ένωσης θα καταργήσουν από 28 Μαρτίου 2021 την αλλαγή της ώρας. Πράγματι, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε το 2019 υπέρ της κατάργησης. Αυτό ωστόσο λειτουργεί ως ψήφισμα και σίγουρα όχι ως απόφαση. Με άλλα λόγια, πρόκειται για προπαρασκευαστική αφετηρία προκειμένου να προχωρήσουν οι υπόλοιποι μηχανισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε συγκεκριμένη απόφαση και εφαρμογή της.

Λόγω της πανδημίας και πολλών ακόμα γραφειοκρατικών ζητημάτων φαίνεται ότι η προώθηση αυτού του ψηφίσματος έχει μείνει στη μέση με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή να φαίνεται πολύ πιθανό τον ερχόμενο Οκτώβριο να γυρίσουμε και πάλι μία ώρα πίσω τα ρολόγια μας.