Γιατί δεν έχουν όλες οι χώρες τις ίδιες πρίζες
Ο κόσμος μας λειτουργεί με 15 διαφορετικούς τύπους ηλεκτρικών πριζών. Γιατί όμως δεν έχουν όλες οι χώρες τις ίδιες;
- 17 ΦΕΒ 2025
Οι πρίζες, αυτές που δίνουν ή κρατούν στη ζωή τις πολύτιμες συσκευές απ’ όπου διαβάζετε αυτό το κείμενο, διαφέρουν από χώρα σε χώρα, γεγονός που συχνά δημιουργεί προβλήματα στους ταξιδιώτες. Αυτή η ποικιλομορφία δεν είναι τυχαία, αλλά προέρχεται από ιστορικούς, τεχνικούς και πολιτικούς λόγους. Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό;
Για αρχή, να σας μεταφέρουμε την εξής πληροφορία: Ο κόσμος μας λειτουργεί με 15 διαφορετικούς τύπους ηλεκτρικών πριζών, ο καθένας με τη δική του λογική ύπαρξης.
Αυτή η ηλεκτρική ποικιλία αναπτύχθηκε για λόγους τόσο ιστορικούς όσο και πρακτικούς, και γι’ αυτό σχεδόν 150 χρόνια μετά την ενεργοποίηση του πρώτου σταθμού ηλεκτροδότησης στον κόσμο, οι ταξιδιώτες πρέπει να έχουν στην τσάντα τους όταν ταξιδεύουν διάφορους αντάπτορες ώστε το κινητό τους να είναι σε θέση να βγάλει τη φωτογραφία που θα συγκεντρώσει καρδούλες στο Instagram.
Κατά τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, όταν ο ηλεκτρισμός άρχισε να διαδίδεται, κάθε χώρα ανέπτυξε το δικό της ηλεκτρικό δίκτυο χωρίς να υπάρχει καμία παγκόσμια συνεννόηση. Έτσι, δημιουργήθηκαν διαφορετικοί τύποι πριζών ανάλογα με τις ανάγκες και τις τεχνολογικές επιλογές κάθε περιοχής.
Ένας βασικός λόγος για αυτή τη διαφοροποίηση είναι η χρήση διαφορετικών τάσεων και συχνοτήτων. Σε κάποιες χώρες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η τάση του ρεύματος είναι 110-120V με συχνότητα 60Hz, ενώ στην Ευρώπη χρησιμοποιούνται 220-240V με συχνότητα 50Hz. Αυτές οι διαφορές, όπως είναι λογικό, επηρέασαν τον σχεδιασμό των ηλεκτρικών συσκευών και των συνδέσεών τους.
Επιπλέον, οι απαιτήσεις ασφαλείας ποικίλλουν. Ορισμένες χώρες προτίμησαν συστήματα γείωσης που απαιτούν συγκεκριμένους τύπους πριζών, όπως οι βρετανικές πρίζες τύπου G που διαθέτουν ενσωματωμένη ασφάλεια. Αντίστοιχα, οι γερμανικές πρίζες τύπου F έχουν πλάγιες μεταλλικές επαφές για γείωση.
Ένας άλλος παράγοντας είναι οι βιομηχανικές και πολιτικές αποφάσεις. Οι κυβερνήσεις και οι τοπικές βιομηχανίες ηλεκτρολογικού εξοπλισμού ανέπτυξαν πρότυπα που ευνοούσαν την εγχώρια παραγωγή και τις εξαγωγές. Αυτές οι διαφορές οδήγησαν στη δημιουργία περίπου 15 διαφορετικών τύπων πριζών παγκοσμίως.
Παρόλο που υπάρχουν διεθνείς προσπάθειες εναρμόνισης, η μετάβαση σε ένα ενιαίο σύστημα θεωρείται δύσκολη και δαπανηρή. Η αντικατάσταση εκατομμυρίων πριζών και συσκευών θα απαιτούσε τεράστιες επενδύσεις όπως και χρονική προσαρμογή.
Το ιστορικό και κάπως ηλεκτρισμένο πλαίσιο
Στις 3 μ.μ. της 4ης Σεπτεμβρίου 1882, ένας μηχανικός που εργαζόταν στον σταθμό Pearl Street του Thomas Edison γύρισε έναν διακόπτη. Ξαφνικά, έξι δυναμό που λειτουργούσαν με άνθρακα φώτισαν αμέσως περίπου 400 λάμπες που ανήκαν σε 82 πελάτες που ζούσαν στη Νέα Υόρκη.
Το πρωτοποριακό σύστημα του Edison λειτουργούσε στα 110V επειδή ταίριαζε με τους λαμπτήρες πυρακτώσεως που μόλις είχε εισαγάγει. Λειτουργούσε επίσης με συνεχές ρεύμα, που σημαίνει ότι η ισχύς ρέει συνεχώς προς μία κατεύθυνση.
Ωστόσο, το πρωτοποριακό έργο του Nikola Tesla και του George Westinghouse έδειξε σύντομα ότι το εναλλασσόμενο ρεύμα (AC), δηλαδή όταν το ρεύμα αντιστρέφει συχνά την κατεύθυνση, μπορούσε να διανύσει μεγαλύτερες αποστάσεις πιο αποτελεσματικά. Ο επακόλουθος «πόλεμος των ρευμάτων» έληξε τελικά με το εναλλασσόμενο ρεύμα να αναδεικνύεται νικητής.
