Γιατί είδαμε ξαφνικά το Βόρειο Σέλας στην Ελλάδα (και ο λόγος που ήταν κόκκινο)
- 6 ΝΟΕ 2023
Το βράδυ της Κυριακής (5/11) στη Βόρεια Ελλάδα έγινε ορατό το Βόρειο Σέλας, όχι με τη μορφή που έχουμε συνηθίσει, αλλά με ένα απόκοσμο κόκκινο χρώμα. Έμοιαζε σαν ένα τεράστιο πύρινο μέτωπο, με αποτέλεσμα όσοι το είδαν αρχικά να τρομάξουν, ωστόσο στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα εξαιρετικά σπάνιο φυσικό φαινόμενο. Ας δούμε πώς προέκυψε.
Στατιστικά, είναι πρακτικά και επιστημονικά ελάχιστες οι πιθανότητες για το Βόρειο Σέλας να καταλήξει μέχρι τα νοτιότερα γεωγραφικά πλάτη του Βορείου Ημισφαιρίου, καθώς είναι κατά κανόνα ένας γεγονός που γίνεται ορατό μόνο στις Σκανδιναβικές χώρες, οι οποίες βρίσκονται και πολύ πιο κοντά στο Βόρειο Πόλο.
Γιατί εθεάθη το Βόρειο Σέλας με κόκκινο χρώμα στους ουρανούς;
Το κόκκινο χρώμα του Βορείου Σέλαος οφείλεται στις συγκρούσεις σωματιδίων μικρότερης ενέργειας με άτομα οξυγόνου σε μεγάλα υψόμετρα (240 χιλιόμετρα), ύστερα από έντονη ηλιακή δραστηριότητα που προκαλεί μία τεράστια εκτόξευση ηλιακού πλάσματος από την επιφάνεια του Ήλιου η οποία κατευθύνεται προς τη Γη.
Τι διαφορά έχει με το κλασικό πράσινο χρώμα του;
Όταν το χρώμα του Βορείου Σέλαος είναι πράσινο, δηλαδή στις εντυπωσιακές φωτογραφίες που βλέπουμε από τις χώρες του Βορρά, οφείλεται στη σύγκρουση σωματιδίων μεγαλύτερης ενέργειας με άτομα οξυγόνου σε χαμηλότερα υψόμετρα, με αποτέλεσμα να παράγονται φωτόνια τα οποία εκπέμπουν πράσινο χρώμα.
Πού έγινε ορατό το Βόρειο Σέλας;
Το Βόρειο Σέλας έγινε για πρώτη φορά ορατό μέχρι τις περισσότερες Βαλκανικές χώρες και κατέληξε να φαίνεται μέχρι την Κεντρική Μακεδονία και τις Σέρρες. Εμφανίστηκαν εντυπωσιακές φωτογραφίες από τη Θεσσαλονίκη, τις Σέρρες, τη Θράκη, ενώ υπήρξαν αναφορές ότι το φαινόμενο επηρέασε μέχρι και τον ουρανό στην Ιταλία και τη Βουλγαρία. Φυσικά εμφανίστηκε και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Αυστρία, η Ρουμανία και η Ουγγαρία.
Η τελευταία φορά που το Βόρειο Σέλας είχε γίνει ορατό στην Ελλάδα
Το φαινόμενο είχε επαναληφθεί πριν από 20 χρόνια, πάλι το Νοέμβριο. Στις 20 Νοεμβρίου του 2003 το Βόρειο Σέλας εμφανίστηκε πάνω από τη Σλοβενία και την Αθήνα και ήταν μία από τις 13 (πλέον) καταγεγραμμένες περιπτώσεις που έφτασε πάνω από τον ελληνικό χώρο.
Ο αστροφωτογράφος Anthony Ayiomamitis είχε τραβήξει τότε ορισμένες εντυπωσιακές φωτογραφίες κι είχε αναφέρει σχετικά στη σελίδα spaceweather.com: «Όπως συνέβη τον περασμένο μήνα, το αδύνατο συνέβη και τώρα, επειδή είχαμε την τύχη να παρατηρήσουμε Aurora Borealis χάρη στη δραστηριότητα του AR10484 και παρά το γεγονός ότι η Μεσόγειος βρίσκεται τόσο μακριά από τον γεωμαγνητικό πόλο. Αυτό έγινε αφού ακολουθήσαμε τα δελτία στο SpaceWeather, έβλεπα σκόπιμα τον βόρειο ορίζοντα και η προσπάθειά μου ανταμείφθηκε περίπου 1 ώρα πριν τα μεσάνυχτα. Αφού χρησιμοποίησα τη δραστηριότητα του auroral τον περασμένο μήνα ως εμπειρία εκμάθησης, ελήφθησαν πολύ καλύτερες φωτογραφίες αυτή τη φορά γύρω από τις οποίες αναδεικνύονται όμορφα η Aurora με ρύθμιση Draco και ανερχόμενη Ursa Major».
Το Βόρειο Σέλας έχει παρατηρηθεί και κατά την αρχαιότητα
Ο Αριστοτέλης φαίνεται ότι υπήρξε ο πρώτος παρατηρητής του Βόρειου Σέλαος, καθώς στα «Μετεωρολογικά» του (Α’,5) φαίνεται να παρουσιάζει ένα φαινόμενο με πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Εμφανίζεται να παρακολούθησε το φαινόμενο κατά τη διάρκεια μιας αίθριας νύχτας, ενώ και τότε πιθανότατα αυτό εμφανιζόταν με κόκκινο και όχι με πράσινο χρώμα («αιματώδη χρώματα» ανέφερε ο ίδιος στα Μετεωρολογικά).
Στην Αρχαία Ελλάδα πάντως αναφορές για την ύπαρξη σέλαος υπάρχουν για τα έτη 479 και 466 στην Αθήνα, το 372 και το 348 σε όλη την Ελλάδα, το 343 κοντά στην Κόρινθο και στη συνέχεια ακολουθεί η αρκετά πλήρης περιγραφή του ίδιου του Αριστοτέλη. Η λέξη «Σέλας» αναφέρθηκε πρώτη φορά από τον Όμηρο.
