© George Vitsaras / SOOC
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Γιατί έχουμε τόσο ξαφνικές και έντονες καταιγίδες

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στην Ελλάδα και όχι μόνο μία τάση για πρωτόγνωρες σε ένταση και ταχύτητα βροχοπτώσεις. Τι προκαλούν και πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν;

Οι περισσότεροι κάτοικοι της Ελλάδας θα έχουν παρατηρήσει ένα χαρακτηριστικό που έχουν οι καταιγίδες τα τελευταία ιδίως χρόνια. Μπορεί να βρέχει σπανιότερα από ό,τι συνηθιζόταν αλλά οι βροχές και καταιγίδες είναι πλέον πολύ μεγάλης έντασης και πολύ απότομες. Αυτή η τάση, που έχει παρατηρηθεί και σε πολλές άλλες χώρες, έχει την εξήγησή της. Είναι απαραίτητο να προετοιμαστούμε για τη συνέχεια.

Μπορεί, λοιπόν, οι ποσότητες βροχής να μην τρομάζουν κοιτώντας βιαστικά τη μεγάλη εικόνα. Ωστόσο, έχει σημασία και η χρονική διάρκεια που χρειάζεται για να φτάσουμε -για παράδειγμα- σε έναν συγκεκριμένο αριθμό χιλιοστών. Είναι προφανώς πολύ διαφορετικό να συγκεντρώνεται μία ποσότητα βροχής σε 2 μέρες και άλλο η ίδια ποσότητα να πέφτει μέσα σε καταιγίδες της μισής ή μίας ώρας.

Αυτό το τελευταίο είναι που απασχολεί τους επιστήμονες. Το έδαφος μπορεί να απορροφήσει συγκεκριμένες ποσότητες νερού και όταν τα όρια ξεπεραστούν υπάρχει μεγάλες κίνδυνος για καταστροφές.

Σε πόλεις όπως είναι η Αθήνα, που η άσφαλτος είναι σίγουρα περισσότερη από το έδαφος, το βάρος της απορρόφησης των μεγάλων ποσοτήτων βροχής πέφτει φυσικά στους υπονόμους. Τα προβλήματα όμως ως προς αυτό είναι γνωστά.

Πολύ συχνά, δυστυχώς, τα φρεάτια μένουν φραγμένα λόγω ελλιπούς συντήρησης από δήμους και περιφέρειες. Ακόμα όμως και να μην ήταν και με το πρόβλημα του μπαζωμένου Κηφισού να υπάρχει πάντα στο background της Αθήνας τα συστήματα απορρόφησης των νερών της βροχής είναι φτιαγμένα με συγκεκριμένες προδιαγραφές και έχοντας όρια στο πόσο νερό μπορούν να απορροφήσουν.

Υπάρχει λύση για τις απότομες καταιγίδες;

Οι πολύ ισχυρές βροχές. 2010, Alonzo Adams/ Associated Press

Προφανώς, βέβαια οι ξαφνικές καταιγίδες δεν είναι ένα καινούργιο φαινόμενο. Η κλιματική κρίση ωστόσο έχει καταστήσει όμως αυτές τις καταιγίδες πολύ συχνότερες και επομένως πιο απειλητικές για ανθρώπινες ζωές και περιουσίες.

«Ακόμα και αν έχει τις ίδιες ποσότητες βροχής σε έναν χρόνο, το μεγαλύτερο κομμάτι τους έρχεται από πολύ ισχυρές καταιγίδες» λέει o Art Gateano, επιστήμονας του Κλιματικού Κέντρο των ΗΠΑ, στο Atlantic. «Επομένως αντί να έχουμε 100 βροχές όπου πέφτουν μικρές ποσότητες βροχής, μπορούμε να έχουμε ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα όπου πέφτει η ίδια ποσότητα βροχής αλλά μόνο σε 10 (αντί για 100) καταιγίδες. Στο τέλος έχουμε την ίδια ποσότητα βροχής που έρχεται όμως με έναν διαφορετικό τρόπο».

Η Νέα Υόρκη αντιμετωπίζει το ίδιο περίπου πρόβλημα και τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να το αντιμετωπίζει βελτιώνοντας το σύστημα των υπονόμων της. Για παράδειγμα, οι τοπικές αρχές προσπαθούν να τοποθετήσουν τους νέους σωλήνες πιο κοντά στην επιφάνεια με απώτερο σκοπό να αυξηθεί η δυνατότητα απορρόφησής του κατά τη διάρκεια ακραίων φαινομένων.

Την ίδια στιγμή, η πόλη επενδύει σε εναλλακτικούς τρόπους που θα μπορέσουν να συγκρατήσουν μεγαλύτερες ποσότητες βροχής μετατρέποντας αυλές σχολείων και άλλα ανοιχτά μέρη με τέτοιον τρόπο ώστε να μπορούν να απορροφήσουν περισσότερο νερό. Παρόμοια προετοιμασία είναι απαραίτητη και στην Ελλάδα.

Ούτως ή άλλως αυτά τα ακραία φαινόμενα βροχόπτωσης δεν πρόκειται να μας εγκαταλείψουν. Το πιθανότερο είναι ότι μάλλον θα γίνουν ακόμα χειρότερα. Το ζήτημα είναι ότι για να προχωρήσεις σε αναβαθμίσεις χρειάζονται πολλά χρήματα τα οποία σπάνια δαπανώνται ακριβώς γιατί «μέχρι να χτυπηθείς δεν γνωρίζεις πόσο μεγάλο ζήτημα είναι το συγκεκριμένο».

Οι φονικές πλημμύρες των τελευταίων χρόνων έβαλαν την επιτακτικότητα του προβλήματος στο κεφάλι μας αλλά δυστυχώς έχουμε την τάση να την ξεχνάμε πόσο σοβαρή είναι η κλιματική κρίση και τα άμεσα αποτελέσματά της.