Γιατί φιμώνουν τα παρατηρητήρια δικών όπως της Χρυσής Αυγής;
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης, με ένα αστείο πρόσχημα, προχώρησε σε τροπολογία και ουσιαστικά «ρίχνει μαύρο» στην κάλυψη των δικών.
- 9 ΙΟΥΛ 2024
Η δυνατότητα που έχουν εκατοντάδες πολίτες να ενημερώνονται απευθείας από τις δικαστικές αίθουσες για το τι ακριβώς συμβαίνει στη δίκη της Χρυσής Αυγής (και σε άλλες δίκες μεγάλου ενδιαφέροντος), φαίνεται πως δεν αρέσει σε πολλούς. Έτσι, «βρίσκεται σε εξέλιξη απόπειρα γενικής απαγόρευσης κάθε προσπάθειας ενημέρωσης του κοινού για μείζονος σημασίας δίκες».
Όσα διαβάσατε στα εισαγωγικά, τα βρίσκουμε στην ανακοίνωση από το παρατηρητήριο Golden Dawn Watch, το οποίο εδώ και 9 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας και κάλυψης στον πρώτο και δεύτερο βαθμό της δίκης, έπεσε -αναγκαστικά- σε τοίχο. «Ως Παρατηρητήριο στη δίκη της Χρυσής Αυγής», διαβάζουμε σε άλλο σημείο, «καταγγέλλουμε με τον πιο έντονο τρόπο την απόπειρα φίμωσης, η οποία οδηγεί στην απουσία ελέγχου και λογοδοσίας. Καλούμε όλους τους φορείς και τα αρμόδια θεσμικά όργανα να ενεργήσουν για την προστασία του δημόσιου χαρακτήρα της δίκης».
Την Παρασκευή (5/7) αντικαταστάθηκε το 1ο εδάφιο του άρθρου 8 του νόμου 3090/2002 περί της τηλεοπτικής ή ραδιοφωνικής μετάδοσης και κινηματογράφησης ή μαγνητοσκόπησης της δίκης.
Αυτό σημαίνει πως απαγορεύεται η ολική ή μερική μετάδοση με οποιοδήποτε τρόπο, ιδίως μέσω της τηλεόρασης, ραδιοφώνου, διαδικτύου και γενικά οποιουδήποτε τεχνολογικού μέσου, καθώς και η κινηματογράφηση, μαγνητοσκόπηση, ηχογράφηση και αποτύπωση της δίκης μέσω ειδικού λογισμικού που μετατρέπει τον προφορικό λόγο σε γραπτό, ενώπιον ποινικού, αστικού ή διοικητικού δικαστηρίου.
Κατ’ εξαίρεση, το δικαστήριο μπορεί να επιτρέψει τις ενέργειες αυτές, εφόσον συναινούν ο εισαγγελέας και οι διάδικοι και συντρέχει ουσιώδες δημόσιο συμφέρον.
Ποιος είναι ο λόγος που φτάσαμε σε αυτή την κατάσταση φίμωσης, από τη στιγμή που οι δημοσιογράφοι απλώς καταγράφουν με σημειώσεις όσα συμβαίνουν και δεν ηχογραφούν; Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση «Με την εν λόγω σύγχρονη μεθοδολογία, λαμβάνει γνώση σε άμεσο χρόνο, μέσω απευθείας αναμετάδοσης (μετατροπής σε γραπτό λόγο με τη χρήση ειδικού λογισμικού), σε ιστοσελίδες και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αόριστος αριθμός ατόμων ευρισκόμενων εκτός της δικαστικής αίθουσας».
Βέβαια, αυτός είναι ο σκοπός των παρατηρητηρίων στις δίκες, να ενημερώνεται ο κόσμος που δεν κατάφερε να παρευρεθεί στις δικαστικές αίθουσες για την εξέλιξή τους. Με λίγα λόγια, δεν βγάζει κανένα νόημα η τροπολογία και το μόνο που κάνει, είναι να γεννάει ερωτήματα.
Πάντως, η έδρα του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Μυτιλήνης όπου εκδικάζεται η υπόθεση του ρατσιστικού πογκρόμ σε βάρος προσφύγων στην πλατεία Σαπφούς το ‘18, εκμεταλλεύτηκε τη διάταξη, με την πρόεδρο να λέει στους δημοσιογράφους πως δεν επιτρέπεται η αναμετάδοση της δίκης. Μόλις οι δημοσιογράφοι τόνισαν πως καταγράφουν χωρίς λογισμικό, η απάντηση της προέδρου ήταν η εξής: «Και πάλι, είναι θέμα ερμηνείας. Πώς θα ερμηνευθεί η διάταξη από τον εισαγγελέα».
Η ανάρτηση του Ξενοφών Κοντιάδη
Ο καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και Κοινωνικής Διοίκησης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Ξενοφών Κοντιάδης, με ανάρτησή του εξηγεί την τροποποίηση της νομοθεσίας και διερωτάται ποιον ενοχλεί η δημοσιότητα σημαντικών δικών και γιατί επιβλήθηκε τώρα αυτή η απαγόρευση.
«Την περασμένη Παρασκευή τροποποιήθηκε το σημαντικό άρθρο 8 του Ν. 3090/2002 προβλέποντας ότι απαγορεύεται η ολική ή μερική μετάδοση με οποιοδήποτε τρόπο, ιδίως μέσω τηλεόρασης, ραδιοφώνου, διαδικτύου και γενικά οποιουδήποτε τεχνολογικού μέσου, καθώς και η κινηματογράφηση, μαγνητοσκόπηση, ηχογράφηση και αποτύπωση της δίκης μέσω ειδικού λογισμικού που μετατρέπει τον προφορικό λόγο σε γραπτό, ενώπιον ποινικού, αστικού ή διοικητικού δικαστηρίου. Κατ’ εξαίρεση, το δικαστήριο μπορεί να επιτρέψει τις ενέργειες αυτές, εφόσον συναινούν ο εισαγγελέας και οι διάδικοι και συντρέχει ουσιώδες δημόσιο συμφέρον.
Θυμίζω ότι σύμφωνα με το άρθρο 93 του Συντάγματος οι συνεδριάσεις κάθε δικαστηρίου είναι δημόσιες, εκτός αν το δικαστήριο κρίνει με απόφασή του ότι η δημοσιότητα πρόκειται να είναι επιβλαβής για τα χρηστά ήθη ή ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι προστασίας της ιδιωτικής ή οικογενειακής ζωής των διαδίκων.
Τι επέλεξε να κάνει προχθές ο νομοθέτης; Αντιστρέφει τον συνταγματικό κανόνα της δημοσιότητας των δικών μετατρέποντάς τον σε εξαίρεση και την εξαίρεση την καθιστά κανόνα.
Διερωτώμαι ποιον ενοχλεί η δημοσιότητα σημαντικών δικών και γιατί επιβλήθηκε τώρα αυτή η απαγόρευση. Γιατί θέλει η Κυβέρνηση να περιορίσει Παρατηρητήρια σημαντικών δικών όπως το Golden Dawn Watch που μας επέτρεψε να παρακολουθούμε σχεδόν ζωντανά τη διεξαγωγή της δίκης της Χρυσής Αυγής τα τελευταία 9 χρόνια; Ποιος φοβάται τη δημοσιότητα τέτοιων ιστορικών δικών, που επιτρέπουν σε κάθε ενδιαφερόμενο να διαμορφώσει αδιαμεσολάβητα άποψη για συγκεκριμένα γεγονότα;
ΥΓ. Το θέμα δεν είναι ασφαλώς νέο ούτε νομικά αδιαμφισβήτητο, αφού παρεμφερείς (όχι όμως τόσο αυστηρές) απαγορεύσεις επιβλήθηκαν πρώτη φορά το 1991 και υπάρχουν σχετικές αποφάσεις του Αρείου Πάγου και του Συμβουλίου της Επικρατείας».
Η απάντηση του Υπουργείου Δικαιοσύνης
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης, σε μια προσπάθεια να απαντήσει στο ΣΥΡΙΖΑ που αντέδρασε στην τροπολογία, στην ουσία επιβεβαιώνει πως η πρόσφατη ρύθμιση ρίχνει «μαύρο».
«Το ότι στον ΣΥΡΙΖΑ εδώ και καιρό έχουν χάσει την επαφή με την πραγματικότητα είναι γνωστό. Το να μην μπορούν, όμως, να διαβάσουν τις απλές διατυπώσεις μια ισχύουσας από το 2002 ρύθμισης (άρθρο 8 του νόμου 3090/2002), καταντά γελοίο.
Επειδή λοιπόν αναφέρονται σε «μαύρο» που ρίχνει η κυβέρνηση στη δημοσιογραφική ενημέρωση για σοβαρές δίκες, παραπέμπουμε στη διάταξη του παραπάνω άρθρου που ισχύει εδώ και 22 χρόνια και η οποία απαγορεύει την «ολική ή μερική μετάδοση από την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο, καθώς και την κινηματογράφηση και μαγνητοσκόπηση της δίκης ενώπιον ποινικού, πολιτικού ή διοικητικού δικαστηρίου, εκτός αν το ίδιο το δικαστήριο παράσχει τη σχετική άδεια. Στους παραπάνω τρόπους μετάδοσης με την πρόσφατη ρύθμιση, προστέθηκε και η μετάδοση μέσω Ίντερνετ».
