Γιατί η NASA προκάλεσε σύγκρουση με έναν μακρινό αστεροειδή
Δεν ήταν κίνηση έκτακτης ανάγκης, αλλά μια δοκιμή για να εξεταστεί πόσο αποτελεσματική είναι η τεχνική της απόκρουσης στο πάντοτε ανοιχτό σενάριο του κινδύνου από μετεωρίτη. Τα πράγματα απέχουν αρκετά απ’ τις ταινίες.
- 27 ΣΕΠ 2022
Καμία άλλη καταστροφική σύγκρουση δεν θα αιτιολογούσε τόση χαρά και χειροκρότημα: «Τι στιγμή! Δεν υπάρχουν λέξεις, τόσο όμορφο να το βλέπεις», αναφωνούν ανάμεσα σε χειροκροτήματα οι επιστήμονες στο κέντρο ελέγχου αποστολής της NASA, όταν ολοκληρώνεται η αντίστροφη μέτρηση και το μη επανδρωμένο σκάφος DART, ύστερα από δέκα μήνες «πλεύσης» στο διάστημα, φτάνει και συγκρούεται πλαγιομετωπικά με έναν αστεροειδή, με ταχύτητα άνω των 20.000 χλμ/ώρα.
Ψηφιακό υλικό δείχνει τόνους στερεάς ύλης να εκτοξεύονται στον αέρα, προκαλώντας ένα σύννεφο καπνού. Οι εικόνες που μεταδόθηκαν στα διεθνή Μέσα ίσως μοιάζουν γνώριμες από ταινίες καταστροφής, όπως ο Αρμαγεδδών κι η Ολέθρια Καταστροφή, αλλά για την ιστορία των διαστημικών αποστολών τώρα συνέβη η πρωτιά: η αποστολή δεν ήταν εξερευνητική (π.χ. για συλλογή δείγματος, όπως εκείνη από την οποία προέκυψε πρόσφατα το εύρημα της σταγόνας νερού), αλλά καθαρά επιθετική – στόχος ήταν να αλλάξει πορεία στο ουράνιο σώμα.
Δεν ήταν μία κίνηση έκτακτης ανάγκης, όπως στα σενάρια του σινεμά, αλλά μια δοκιμή: το ουράνιο σώμα που μπήκε στο στόχαστρο απέχει 11.000 χλμ από τη Γη (περίπου τριακοσιαπλασια από την απόσταση της Σελήνης), χωρίς να συντρέχει κανένας λόγος ανησυχίας. Πρόκειται για τον μικροσκοπικό δορυφόρο Δίμορφο του αστεροειδή Δίδυμου, τα οποία σώματα (αμφότερα) περιστρέφονται γύρω από τον Ήλιο, όπως και η Γη.
«Εισερχόμαστε σε νέα εποχή, στην οποία δυνητικά έχουμε τη δυνατότητα να προστατευτούμε από τη σύγκρουση με επικίνδυνους αστεροειδείς», συνόψισε η Lori Glaze, διευθύντρια πλανητικών επιστημών στη NASA. Κάπως έτσι το ανθρώπινο είδος κάνει ένα βήμα προόδου στο πάντοτε ανοιχτό ενδεχόμενο της απρόσμενης έκπληξης από το διάστημα.
Τι θα μάθουμε από την αποστολή DART
© AP/NASA/Bill Ingalls
Το σκάφος της αποστολής DART είχε μέγεθος όσο περίπου ένας αυτόματος πωλητής και βάρος 570 κιλών, κόντρα στον δορυφόρο των 160-170 μέτρων. Το αποτέλεσμα της σύγκρουσης εξαφάνισε το πρώτο αλλά μένει να φανεί κατά πόσο επηρέασε το δεύτερο: οι υπολογισμοί της NASA θέλουν μετατόπιση τόση ώστε η τροχιά του γύρω από τον Δίδυμο να μειωθεί κατά 10 λεπτά.
Αλλά η απάντηση που θα επιστεγάσει την αποστολή, όσο και αυτήν την τεχνική πλανητικής άμυνας, πρόκειται να δοθεί τις επόμενες μέρες από τους εικόνες των τηλεσκοπίων, όπως το εμβληματικό James Webb).
Διότι η σύγκρουση είναι αναντίρρητα επιτυχής (η τελευταία φάση της πτήσης, μάλιστα, ήταν πλήρως αυτοματοποιημένη, δεδομένου ότι ο αστεροειδής ήταν πολύ μικρός και έπρεπε να εκμηδενίσουν τις πιθανότητες αστοχίας), αλλά δεν είναι σίγουρος ο βαθμός της μετατόπισης, κυρίως λόγω άγνωστης σύστασης του εδάφους στον αστεροειδή.
Σημειωτέον, ο Δίμορφος αποτελεί ένα πολύ τυπικό παράδειγμα αστεροειδούς, οπότε θα δώσει τη γενικότερη εικόνα: ίσως το πλάνο απόκρουσης μετεωρίτη να μην είναι το αποδοτικότερο, εάν δε μιλάμε για box office ταινίες.
«Εάν ο αστεροειδής αντιδράσει στην πρόσκρουση με τρόπο εντελώς απρόβλεπτο, αυτό μπορεί να μας οδηγήσει να εξετάσουμε την κινητική πρόσκρουση εκ νέου για να δούμε κατά πόσο έχει γενική εφαρμογή», επισήμανε χαρακτηριστικά ο Thomas S. Statler, επικεφαλής της αποστολής.
Πόσο κινδυνεύει η Γη από αστεροειδείς
Κοντά στον Πλανήτη Γη έχουν καταμετρηθεί από τη NASA πάνω από 27.000 ουράνια σώματα, διαμέτρου 150 μέτρων και άνω, αλλά κανένα από αυτά δε φαίνεται να αποτελεί πραγματική απειλή προς το παρόν και τουλάχιστον για τα επόμενα 100 χρόνια, σύμφωνα με την αμερικανική διαστημική υπηρεσία.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι με την τρομερή πρόοδο που καταγράφηκε από τη δεκαετία του ’90, έχουν καταγράψει ίσως και όλα τα μεγάλα σώματα (διάμετρο άνω του 1 χλμ.), που πρακτικά είναι και τα πιο επικίνδυνα σε ένα μελλοντικό σενάριο.
Διότι οι μικροί-μικροί αστεροειδείς πράγματι εισέρχονται με σταθερή συχνότητα στην ατμόσφαιρα της Γης, αλλά εξαϋλώνονται πριν φτάσουν την επιφάνεια (εξαίρεση, ο αστεροειδής που εξερράγη το 2013 πάνω από τη Ρωσία, προκαλώντας τραυματισμούς σε εκατοντάδες ανθρώπους).
Αλλά αυτή η διαδικασία της παρατήρησης είναι συνεχής και αποτελεί το πρώτο και κύριο μέτρο της πλανητικής άμυνας: «Το να παρακολουθείς το στίγμα των αστεροειδών, να τους αναγνωρίζεις και να τους ανακαλύπτεις είναι πάρα πολύ κρίσιμα βήματα», σχολίασε η Nancy Chabot από το Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς. Εξού και η δέσμευση από πλευράς NASA: «Το σημαντικότερο καθήκον μας είναι να βρούμε όσους δεν έχουν εντοπιστεί», τόνισε η Lindley Johnson.
Γι’ αυτό εκφράζεται όλο και πιο έντονος προβληματισμός εκ μέρους των αστρονόμων για την αυξητική τάση των δορυφόρων που αιωρούνται γύρω από τον πλανήτη Γη. Υπάρχουν πολλές μέθοδοι εκτροχιασμού –βαρυτικές έλξεις με μαγνήτες, εκρήξεις, όπως και η μετωπική σύγκρουση που ελέγχει το DART–, αρκεί να εντοπιστεί έγκαιρα.
