Γιατί καθυστερεί τόσο η δικαίωση του Ζακ Κωστόπουλου

Αμέσως μετά τη δολοφονία, μεγάλο μέρος του δημόσιου χώρου προέβη σε ένα αδιανόητο και ντροπιαστικό για την ελληνική κοινωνία victim blaming εναντίον του Ζακ με κατά φαντασίαν ληστείες, απειλές, ψευδο-οπλοφορίες ή ακόμα και δήθεν αυτοτραυματισμούς. Ποια ήταν η πρώτη ανακοίνωση της ΕΛ.ΑΣ;  «Άνδρας αποπειράθηκε να ληστέψει κοσμηματοπωλείο στο κέντρο της Αθήνας το μεσημέρι της Παρασκευής κρατώντας μαχαίρι ο οποίος υπέκυψε στα τραύματά του».

Αυτή η αφήγηση πασπαλίστηκε με διάφορες προσπάθειες περαιτέρω ενοχοποίησης του Ζακ. Καθόλου τυχαία. Η προσπάθεια απόδοσης στο θύμα των ιδιοτήτων του τοξικοεξαρτημένου και του κλέφτη αυτόματα σήμαινε, για όσους την έκαναν, μια υποτίμηση του συμβάντος. Σήμερα, βέβαια, όλες αυτές οι θεωρίες έχουν ούτως ή άλλως καταρριφθεί ανοίγοντας τον δρόμο για την αλήθεια, παρότι κάποιοι επιμένουν πεισματικά να κλείνουν τα μάτια τους σε αυτή.

Οι τοξικολογικές εξετάσεις ήταν καθαρές. Στο μαχαίρι που υπήρχε δίπλα του δεν βρέθηκαν ποτέ δαχτυλικά αποτυπώματα. Το βίντεο και οι μαρτυρίες μιλούν για έναν άνθρωπο που παραπατούσε και σίγουρα δεν αποτελούσε απειλή για κανέναν. Δαχτυλικά αποτυπώματα όμως δεν υπήρχαν ούτε στην ταμειακή μηχανή ούτε στα χρήματα. Ενώ ένα άλλο βίντεο και νέες μαρτυρίες δείχνουν ότι στην ουσία και η εκδοχή της ληστείας ή έστω της κλοπής αποτελούν ένα βολικό μύθευμα.

Πού βρισκόμαστε τώρα;

Πλέον έχουν περάσει 3 χρόνια από εκείνη την ημέρα. Η οικογένεια και οι φίλοι και φίλες του Ζακ Κωστόπουλου περιμένουν καρτερικά τη δικαίωσή του. Οι καθυστερήσεις όμως είναι ακόμα πολύ μεγάλες. Ρώτησα την  Άννυ Παπαρούσου, που είναι μία εκ των συνηγόρων της πολιτικής αγωγής του Ζακ μαζί με τις Κλειώ Παπαπαντολέων και Χρύσα Πετσιμέρη, για το πού βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή.

«Στις 20 Οκτωβρίου γίνεται η δίκη μετά από αναβολή, που σημαίνει ότι έχουν περάσει περισσότερα από 3 ολόκληρα χρόνια μετά την άγρια θανάτωση του Ζαχαρία Κωστόπουλου» μου τονίζει η κ.Παπαρούσου. Είναι αυτή η συνήθης πρακτική στα ελληνικά δικαστικά δρώμενα; «Όχι, σε καμία περίπτωση δεν συνηθίζεται και μάλιστα σε τέτοιες τόσο σοβαρές δίκες που μία ολόκληρη κοινωνία απαιτεί δικαίωση. Οι δράστες κυκλοφορούν ελεύθεροι χωρίς κυρώσεις συνεχίζοντας κανονικά τη ζωή τους. Το γεγονός ότι διαρκεί τόσο πολύ η διαδικασία είναι ένα πλήγμα στο κοινό περί δικαίου αίσθημα».

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; «Είναι προφανές ότι ο δικαστικός μηχανισμός δεν επιθυμεί να επιλύσει το ζήτημα αυτό αποτελεσματικά και γι’αυτό επιλέγει να επιμηκύνει τον χρόνο της δίκης. Η δίκη αυτή θα έπρεπε να έχει γίνει πολύ πιο σύντομα και να έχουμε ήδη απόφαση. Ακόμα και η κατηγορία που αποδίδεται στους κατηγορούμενους δεν είναι η ορθή νομικά. Είναι κακουργηματική κατηγορία, είναι θανατηφόρος σωματική βλάβη. Παρόλα αυτά, η ορθή κατηγορία είναι ανθρωποκτονία».

Αναμένουμε με μεγάλη αγωνία τις ακροάσεις. Φαίνεται πάντως ότι η υπεράσπιση θα φέρει στην αίθουσα το αρχικό αφήγημα. «Επιφυλάσσομαι γιατί πρέπει να δούμε την ακροαματική διαδικασία. Υποψιάζομαι όμως ότι η γραμμή θα είναι ότι δεν επρόκειτο ούτε για ανθρωποκτονία ούτε για σωματική βλάβη, ότι αμύνθηκαν και είχαν να κάνουν με έναν επικίνδυνο ληστή, πράγματα που έχουν ήδη καταρριφθεί».

Κάνω μία τελευταία ερώτηση στην κ. Παπαρούσου σχετικά με το χρονοδιάγραμμα της δίκης και πότε να περιμένουμε την απόφαση. Είναι κάτι που μπορεί να γίνει άμεσα; «Υπάρχουν αρκετοί μάρτυρες που πρέπει να εξεταστούν, οπότε λογικά θα πάμε σε αρκετές δικασίμους. Οι δικάσιμοι αυτές δεν είναι η μία μέρα μετά την άλλη αλλά δίνονται σε χρονικό διάστημα μίας βδομάδας ή και ενός μήνα κάποιες φορές. Αν πάντως υπάρχει βούληση να γίνει αυτή η δίκη, θα γίνει».

Μία πολύ σημαντική απόφαση

Η δικαστική διαδικασία είχε αναβληθεί επειδή ο επιβαλλόμενος περιορισμός της παρουσίας μέχρι 15 ατόμων εντός αίθουσας κρίθηκε ότι δεν επέτρεπε την ομαλή διεξαγωγή της δίκης. Η σύνδεση των τραυμάτων με τον θάνατο του Ζακ και η ύπαρξη ή μη δόλου φαίνεται ότι θα είναι από τα κύρια σημεία που θα απασχολήσουν τις δικαστικές αίθουσες.

Σύμφωνα πάντως με το πόρισμα των ιατροδικαστών Ν. Καλογρηά και Σ. Μαριαννού, «οι ισχαιμικού τύπου αλλοιώσεις του μυοκαρδίου συνδέονται αιτιωδώς με τα πολλαπλά τραύματα που έφερε ο θανών σε διάφορα σημεία του σώματος. Μέσω μηχανισμού “στρες” – ο όρος “στρες” με την ιατρική έννοια του όρου, δηλαδή την αντίδραση του οργανισμού προκειμένου να αντιμετωπίσει εξωτερικά ερεθίσματα, όπως τραύματα που τείνουν να μεταβάλουν τη σωματική του ισορροπία».

Σε κάθε περίπτωση, η δίκη του Ζακ είναι μία από τις σημαντικότερες της σύχρονης ιστορίας της Ελλάδας. Οι ίδιες οι εικόνες της πρωταφανούς βίας και του λιντσαρίσματός του ήταν το πρώτο σημείο. Το δεύτερο όμως ήταν η αδιανόητη προσπάθεια ενοχοποίησης του θύματος που ξεκίνησε από ψεύδη και συνεχίστηκε με γκάλοπ για το αν το κοινό συμφωνούσε (!) με την κίνηση του κοσμηματοπώλη.

Η ίδια η δικαίωση της Ζάκι και της οικογένειάς της είναι προφανώς το πρώτο και κύριο μέλημα. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη. Με βάση όσα έχουν συμβεί μέχρι τώρα, η απόφαση του δικαστηρίου θα σηματοδοτήσει τελικά το πόση αξία δίνει η ελληνική κοινωνία συνολικά στην ανθρώπινη ζωή. Ας ελπίσουμε να σταθούν όλοι στο ύψος των περιστάσεων.