Γιατί κινδυνεύουν οι αδέσποτες γάτες και πώς μπορείς να βοηθήσεις

Αναζητώντας κάποιες επιστημονικές έρευνες προκειμένου να γράψω αυτό το κείμενο, είδα κάτι πραγματικά ενδεικτικό: Οι περισσότεροι ειδικοί επιστήμονες συγκλίνουν στο ότι μία σπιτική γάτα θα έχει μία πιο καλή, πιο ασφαλή και μεγαλύτερης διάρκειας ζωή σε σχέση με μία αδέσποτη. Αυτό μπορεί να είναι κάτι που το γνωρίζατε. Αυτό που ίσως να μη γνωρίζατε είναι η τεράστια διαφορά στο προσδόκιμο ζωής μεταξύ μίας σπιτικής και μία αδέσποτης γάτας. Οι πρώτες κατά μέσα όρο φτάνουν τα 12-13 χρόνια ζωής συχνά δε ακόμα και τα 15 ή 16. Για τις δεύτερες, ο μέσος όρος ζωής πέφτει δραματικά στα 2-5 χρόνια.

Το αστικό περιβάλλον ενέχει μία σειρά τεράστιων κινδύνων για μία γάτα. Ασθένειες, αυτοκίνητα, τσακωμοί με άλλες γάτες ή σκύλους, δηλητηρίαση, κακή διατροφή και φυσικά ο ίδιος ο άνθρωπος συνιστούν μέγιστο κίνδυνο στην καθημερινότητα μίας γάτας. Θέλοντας να αναζητήσουμε τι μπορεί να συμβεί για να βελτιωθούν οι συνθήκες ζωής των αδέσποτων γατών που ζουν σε αποικίες, μιλήσαμε με δύο ειδικούς.

«Μία οικόσιτη γάτα έχει πολύ ευνοϊκότερες συνθήκες διαβίωσης»

«Συγκρινόμενες με τους σκύλους, οι γάτες μοιάζουν να είναι πιο ανεξάρτητα και “εύκολα” ζώα, λόγω της έμφυτης τάσης τους σε αυτονομία και στο ανεπτυγμένο ένστικτο αυτοσυντήρησης που διαθέτουν» μου λέει η Νάνσυ Μπλέτσα που είναι κτηνίατρος όταν τη ρωτάω για μία ακόμα προκατάληψη που έχουμε ως προς την ανεξαρτησία των γατών. «Δεν σημαίνει πως δεν αποζητούν την αγάπη και την προσοχή μας, πως δεν δένονται συναισθηματικά με τους κηδεμόνες τους ή τους φιλόζωους που τις ταΐζουν και πως δεν χρήζουν εντέλει ιατρικής φροντίδας και περιποίησης. Καλό είναι να μη συγχέουμε την ανεξαρτησία των γάτων με την ανθεκτικότητά τους σε ασθένειες και κινδύνους που προκύπτουν, ειδικά αν διαβιούν ως αδέσποτα στο αφιλόξενο αστικό και περιαστικό περιβάλλον».

Πράγματι, οι οικόσιτες γάτες έχουν καλύτερη και ασφαλέστερη ζωή. «Είναι αναμενόμενο μια οικόσιτη γάτα να έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να ζήσει μια ασφαλή, ήρεμη και υγιή ζωή κοντά στους κηδεμόνες της, αφού οι κίνδυνοι για την επιβίωσή της ελαχιστοποιούνται και οι συνθήκες διαβίωσής της είναι πολύ ευνοϊκότερες σε σύγκριση με μια αδέσποτη. Για τον λόγο αυτό, με την υιοθεσία μιας αδέσποτης γάτας σίγουρα θα προσφέρουμε μια καλύτερη ζωή κι εμείς στη γάτα αλλά και η γάτα σε εμάς». Η απόφαση δεν είναι δύσκολη. Τι είναι όμως το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση που επιθυμούμε να υιοθετήσουμε μία αδέσποτη γάτα;

Η σύντομη απάντηση είναι η αναμενόμενη: Να ζητήσουμε βοήθεια από έναν ειδικό. «Πρώτη κίνηση που πρέπει να κάνουμε όταν βρούμε στο δρόμο ένα γατάκι και αποφασίσουμε να το υιοθετήσουμε, είναι να το προσκομίσουμε άμεσα σε κτηνίατρο. Εκεί, θα διαπιστώσουμε εάν το ζώο φέρει microchip ηλεκτρονικής καταχώρησης και αν έχει ήδη νόμιμο ιδιοκτήτη που μπορεί να το αποζητάει. Ο κτηνίατρος, μετά από κλινική εξέταση του ζώου, θα σας ενημερώσει για την υγεία, την ηλικία, το φύλο και θα προτείνει το απαραίτητο πρόγραμμα εσωτερικής και εξωτερικής αποπαρασίτωσης, τον κατάλληλο αιματολογικό έλεγχο για τα λοιμώδη νοσήματα της γάτας καθώς και το σωστό εμβολιακό πρόγραμμα που πρέπει να ακολουθήσετε. Θα σας δώσει συμβουλές για τη διατροφή της γάτας και τη φροντίδα της υγιεινής της, καθώς και για την ομαλή συμβίωσή σας τις πρώτες μέρες στο σπίτι».

Πέραν της υιοθέτησης μίας γάτας, πολλοί άνθρωποι επιθυμώντας να βοηθήσουν όσο το δυνατόν πιο πολύ την κατάσταση επιλέγουν να ταΐσουν τις αδέσποτες γάτες της γειτονιάς τους. Υπάρχουν διατροφές που είναι καταλληλότερες για εκείνες; «Το σωστό είναι η σίτιση των αδέσποτων ζώων να γίνεται όσο πιο οργανωμένα και καθαρά μπορούμε, αφού έχουμε προσεγγίσει τα φιλοζωικά σωματεία και τους εθελοντές της περιοχής μας. Σε πολλές γειτονιές υπάρχουν σημεία ταΐσματος και ποτίστρες του δήμου, ώστε να μη δημιουργούνται εστίες μόλυνσης. Έτσι αποφεύγουμε άσχημες αντιδράσεις από ανθρώπους που δεν συναινούν με αυτό. Τι πρέπει να αποφύγουμε; Τροφές μαγειρεμένες στο σπίτι με λίπη, κόκαλα, σάλτσες, αποφάγια αλλά και γαλακτοκομικά. Ανθεκτικά καθαρά μπολ με καλής ποιότητας ξηρά τροφή και καθαρό νερό είναι το ιδανικότερο».

Οι περισσότεροι θα έχουμε την εικόνα αδέσποτων ζώων που υποφέρουν σε ακραίες μετεωρολογικές συνθήκες. Μπορούμε και σε αυτές τις περιπτώσεις να βοηθήσουμε μία αδέσποτη γάτα. «Η ανάγκη για πόσιμο καθαρό νερό και τροφή σε σκιερά προστατευμένα μέρη γίνεται επιτακτική σε περιόδους ακραίων καιρικών συνθηκών, όπως σε καύσωνες ή σε χιονοπτώσεις. Ειδικά σε τέτοιες περιόδους, μια έστω προσωρινή παροχή φιλοξενίας ενός αδέσποτου σε μια προστατευμένη αυλή, πυλωτή ή αποθήκη είναι ο,τι καλύτερο μπορούμε να κάνουμε για το ζωάκι».

«Μεγάλη αύξηση στις αδέσποτες γάτες λόγω των εγκαταλείψεων»

Το Nine Lives είναι ένα δίκτυο εθελοντών, με σκοπό τη μείωση του υπερπληθυσμού των αδέσποτων γατών μέσα από προγράμματα στείρωσης-σύλληψης-επανατοποθέτησης. Η πρώτη ερώτηση που είχα να κάνω στη Γιώτα, που είναι μέλος της εθελοντικής ομάδας, ήταν αν είναι πραγματικό αυτό που οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουν εμπειρικά. Υπάρχουν περισσότερες αδέσποτες γάτες σε σχέση με παλαιότερα; «Στις αποικίες που φροντίζουν οι Nine Lives Greece ο πληθυσμός είναι σταθερός και ελεγχόμενος, γιατί όλες οι γάτες είναι στειρωμένες. Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί μεγάλη αύξηση τα τελευταία 2 χρόνια των εγκαταλείψεων τόσο μικρών γατιών όσο και ενηλίκων γατών που προέρχονται ξεκάθαρα από σπίτι».

Ο λόγος που προκύπτει κάτι τέτοιο είναι πολύ συγκεκριμένος. «Κύρια αιτία είναι το γεγονός ότι οι κηδεμόνες δεν στειρώνουν τις γάτες τους κι έτσι όταν γεννούν, εγκαταλείπουν τα γατάκια σε μέρη που γνωρίζουν ότι φροντίζονται από εθελοντές. Οι ενήλικες δε γάτες που εγκαταλείπονται σε αποικίες, προέρχονται είτε από σπίτια στα οποία πλέον είναι ανεπιθύμητες, (αυτό εντάθηκε με την άρση του lockdown), αλλά και από περιστατικά κατασχέσεων». Δυστυχώς, πάντως υπάρχουν ακόμα πολλές ενδείξεις κακοποίησης γατών στις γειτονιές. «Έχουν βρεθεί γάτες με κομμένα αυτιά για να μοιάζουν καθαρόαιμα που εγκαταλείφθηκαν στο δρόμο, γάτες με εγκαύματα, γάτες με τραύματα που είναι πιθανό να έχουν προκληθεί από άνθρωπο κλπ». Η ίδια η εγκατάλειψη εξάλλου συνιστά μορφή κακοποίησης.

Στη συνέχεια ρωτάω ποιος είναι ο ευκολότερος και πιο αποτελεσματικός τρόπος να βοηθήσουμε μία αδέσποτη γάτα. «Ο αποτελεσματικότερος τρόπος να βοηθήσουμε μια γάτα, όπως έχει αναγνωριστεί από παγκόσμιους Οργανισμούς, είναι η στείρωση. Η στείρωση προφυλάσσει τις γάτες από πολλές επικίνδυνες ασθένειες, όπως καρκίνους της μήτρας ή των όρχεων, αλλά και από διάφορες σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες, όπως η Ιογενής Ανοσοποιητική Ανεπάρκεια της Γάτας (FIV). Ο τεράστιος αριθμός των ανεπιθύμητων και εγκαταλειμμένων ζώων θα μπορούσε να μειωθεί δραστικά με τη στείρωση. Υπολογίζεται ότι μια αδέσποτη γάτα και οι απόγονοί της θα φέρουν στον κόσμο μέχρι και 420.000 γατάκια σε 7 χρόνια».

«Αν επιθυμούμε να υιοθετήσουμε ένα αδεσποτάκι που ανήκει σε αποικία που φροντίζεται από εθελοντές, ΠΑΝΤΑ επικοινωνούμε μαζί τους και προχωράμε μαζί την υιοθεσία. Διαφορετικά, είναι πολύ πιθανό ο εθελοντής που πασχίζει καθημερινά για το ζώο να ανησυχήσει πως κάτι του έτυχε. Άλλωστε είναι χρήσιμο να μάθουμε περισσότερα για τον χαρακτήρα του ζώου από τον άνθρωπο που τον φροντίζει καθημερινά» τονίζει όταν ρωτώ για τη διαδικασία μία γάτας από οποιονδήποτε από εμάς. «Αν και οι περισσότερες γάτες μπορούν να προσαρμοστούν εξαιρετικά σε μια ζωή εντός σπιτιού, υπάρχουν και κάποιες που παραμένουν αδάμαστες και προτιμούν τη ζωή στην αποικία τους».

Αφήνοντας στην άκρη ανόητες προκαταλήψεις περί πονηριάς και αδυναμίας συναισθηματικής σύνδεσης μαζί τους, οι γάτες είναι υπέροχα ζώα τα οποία μπορούμε πάντα να βοηθήσουμε, να αγαπήσουμε και να μας αγαπήσουν.