Γιατί ο κόσμος φοβάται την Τεχνητή Νοημοσύνη
Μήπως οι μηχανές αντικαταστήσουν το ανθρώπινο είδος; Μήπως το αφανίσουν κιόλας; Οι λόγοι και οι ανησυχίες που ευθύνονται για την αμηχανία μας απέναντι στα επαναστατικά εργαλεία της Τεχνητής Νοημοσύνης.
- 20 ΙΟΥΛ 2023
Με διάφορους και συχνά ανεπαίσθητους τρόπους, η Τεχνητή Νοημοσύνη χτυπάει την πόρτα της οθόνης μας – ένας pop up βοηθός με το όνομα Merlin έχει εμφανιστεί δίπλα από τις αναζητήσεις της Google, δηλώνοντας έτοιμος «να απαντήσει στα πιο περίπλοκα ερωτήματα», κουμπιά αυτόματης βελτίωσης έχουν προστεθεί σε προγράμματα επεξεργασίας εικόνων, όπως το Pixlr και το Photoshop, τα εργαλεία γραπτού λόγου τύπου Docs δίνουν πια από μόνα τους ιδέες και bullet points, και βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή αυτής της νέας AI επανάστασης.
Προς το παρόν, βέβαια, η συντριπτική πλειοψηφία κρατάει τα αυτιά της κλειστά στον απρόσμενο AI επισκέπτη. Ειδικά στην Ελλάδα, όπως είχε δείξει μια διεθνής έρευνα της Focus Bari παλαιότερα, επικρατεί περισσότερος σκεπτικισμός και καχυποψία σε σχέση με άλλες χώρες, ενώ τα πιο πρόσφατα δεδομένα για τη στάση του κοινού προς τα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης έρχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την έρευνα που διεξήχθη από το The Verge μαζί με το Vox Media, περιλαμβάνοντας ένα δείγμα 2.000 ενήλικων ατόμων:
Ενώ σχεδόν όλοι (περίπου τα 2/3) αναγνωρίζουν πως η Τεχνητή Νοημοσύνη θα έχει ισχυρή επίδραση στην κοινωνία, μόλις το 30% έχει χρησιμοποιήσει τα νέα εργαλεία που βγήκαν στην αγορά, τύπου ChatGPT και Midjourney, και οι περισσότεροι δεν είναι εξοικειωμένοι με τις δυνατότητες που προσφέρουν. Τα συναισθήματα, μάλιστα, που φάνηκε να κυριαρχούν στην κοινή γνώμη για το AI είναι ανησυχία (31%), ενθουσιασμός (20%) και ένα μείγμα αυτών των δύο (31%).
Γιατί παραμένει να ισχύει αυτή η αμήχανη απόσταση και ο ενδοιασμός; Ποιοι φόβοι κρύβονται από πίσω;
Ο επαγγελματικός φόβος
Θα μας πάρει το ChatGPT (και τα υπόλοιπα εργαλεία) της δουλειές; Μήπως γίνουν τόσο άρτια και αποτελεσματικά που καταστήσουν το ανθρώπινο χέρι περιττό; Όπως δείχνουν τα διεθνή στοιχεία και οι αλλαγές σε καταστήματα πολυεθνικών, δεν είναι αβάσιμο το άγχος που ξύπνησε αρχές της χρονιάς, απλά αφορά πολύ συγκεκριμένες θέσεις εργασίας (π.χ. ταμίες) και ο μόνος τρόπος να προσαρμοστείς στη νέα πραγματικότητα είναι να εξοικειωθείς με το ΑΙ και τις δυνατότητες που προσφέρει, αλλιώς μένεις ένα βήμα πίσω.
Το υπαρξιακό άγχος
Θα μας αντικαταστήσουν οι μηχανές; Και δεν αναφερόμαστε τώρα στο επαγγελματικό πεδίο, αλλά στο πολύ κοινωνικό και σχεσιακό. Μήπως δηλαδή άμα μάθουμε στην ευκολία ενός chatbox, στη σιγουριά του άβαταρ, σταματήσουμε να κυνηγάμε τις ανθρώπινες σχέσεις; Το 56% των Αμερικανών ερωτηθέντων στην έρευνα απάντησε πως μελλοντικά οι άνθρωποι θα αναπτύσσουν συναισθηματικές σχέσεις με την Τεχνητή Νοημοσύνη, ενώ το εντυπωσιακότερο είναι πως; το 35% άφησε ανοιχτό το σενάριο του να το έκανε για να μη νιώθει μόνο του.
© 2018/AP Photo
Εργαλειοποίηση ενάντια στο κοινό καλό
Χωρίς σαφές και ορισμένο νομικό πλαίσιο, οι δυνατότητες της Τεχνητής Νοημοσύνης ανοίγουν έναν νέο κόσμο απειλών για το δημόσιο καλό: κατασκευή ψευδών ειδήσεων, διαμόρφωση της κοινής γνώμης μέσω bot στα social media και υποκλοπή προσωπικών δεδομένων, είναι μερικοί από τους κινδύνους που έχουν ήδη έρθει στο προσκήνιο με παραδείγματα από τον πόλεμο στην Ουκρανία μέχρι την ισραηλινή ομάδα Χόρχε που φέρεται να έχει παρέμβει στα εκλογικά αποτελέσματα δεκάδων χωρών, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα.
Το τέλος της ιδιωτικότητας
Όσο βολικό είναι το να δώσεις πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα για να κάνει το AI εργαλείο πιο εύκολη τη ζωή σου, άλλο τόσο παρεμβατικό είναι. Διότι, ο αλγόριθμος χρειάζεται να τροφοδοτηθεί με όλα τα στοιχεία σου, τις συνήθειές σου και τα «μοτίβα» σου, ούτως ώστε να κάνει τις ανάλογες προβλέψεις για σένα, αντί για σένα. Ένα απλό παράδειγμα, η αναγνώριση προσώπου στο ξεκλείδωμα του κινητού. Στην έρευνα που περιγράψαμε παραπάνω, η ανησυχία για την παραβίαση των προσωπικών δεδομένων από τα εργαλεία AI ανήλθε στο 68%.
© iStock
Κι αν οι μηχανές στραφούν ενάντια στο ανθρώπινο είδος;
Μήπως μια μέρα αποφασίσουν οι μηχανές να αυτονομηθούν και να πολεμήσουν το ανθρώπινο είδος; Δεν είναι τυχαίο που τα σενάρια επιστημονικής φαντασίας πραγματεύονταν αυτόν ακριβώς τον φόβο. Η ανησυχία αυτή σχετίζεται με το αίσθημα της επιβίωσης, το οποίο είναι το ριζικότερο του ανθρώπου.
Κι οι ενδείξεις δεν αποπνέουν ασφάλεια:
Πρόσφατα, σε ένα υποθετικό στρατιωτικό σενάριο drone ελεγχόμενο από τεχνητή νοημοσύνη αποφάσισε να σκοτώσει τον χειριστή του. Στα αποτελέσματα της έρευνας από The Verge και Vox Media που αναφέραμε, το 38% συμφώνησε πως το AI θα εντοπίσει τον ανθρώπινο πολιτισμό.
