Γιατί οι τράπεζες των ΗΠΑ κηρύσσουν ξαφνικά πτώχευση
- 13 ΜΑΡ 2023
«Δεσμευόμαστε σθεναρά να κρατήσουμε τις ευθύνες σε εκείνους που προκάλεσαν αυτό το χάος, ώστε να μη βρεθούμε ξανά σε αυτή τη θέση», δήλωσε ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Joe Biden, θέλοντας να ξορκίσει τις ανησυχίες που απλώθηκαν ταχύτατα σε επιχειρηματίες και πολίτες μετά τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, με κύριο ερώτημα το εξής: μήπως είμαι μπροστά σε μια δεύτερη τραπεζική κρίση, όπως εκείνη του 2008 με την κατάρρευση της Lehman Brothers που κλόνισε συθέμελα το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ και ακολούθως όλης της Δύσης;
Η ανησυχία πηγάζει από ένα ντόμινο τραπεζικών πτωχεύσεων, που τρομάζει στη σκέψη ότι θα επεκταθεί: Πρώτα εμφανίστηκε ο «μαύρος καπνός» από την ανακοίνωση της Silvergate Capital –ενός ακρογωνιαίου λίθου στην αγορά των κρυπτονομισμάτων– ότι σταματάει την τραπεζική της δραστηριότητα (άρα, κλείνει την Silvergate Bank) και την ίδια ημέρα έπεσε σαν βόμβα η είδηση ότι κατέρρευσε η Silicon Valley Bank (SVB), μια τράπεζα με ρόλο πρωταγωνιστή στον τεχνολογικό τομέα της Αμερικής και 16η σε θέση ισχύος στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Προτού προλάβει να γίνει αντιληπτό ποιες είναι οι επιπτώσεις αυτής της κατάρρευσης και πού μπορεί να οδηγηθεί το οικονομικό ντόμινο, οι εποπτικοί φορείς των Νέας Υόρκης ανακοίνωσαν το κλείσιμο και δεύτερης (και πάλι συνδεδεμένης με την ψηφιακή βιομηχανία) τράπεζας, της Signature Bank, που είχε κατευθύνει το πελατολόγιό της προς εταιρείες κρυπτονομισμάτων.
Όπως ανακοινώθηκε, ο λόγος του συγκεκριμένου κλεισίματος ήταν να «προστατευτούν οι επενδυτές μετά την κατάρρευση της Silicon Valley Bank».
Είναι, με άλλα λόγια, μια προσπάθεια απόσβεσης των κραδασμών που εκείνη προκάλεσε, οπότε ας πιάσουμε το νήμα από εκεί.
Γιατί πτώχευσε η Silicon Valley Bank, παρασύροντας και την Signature Bank;
Πριν την ανακοίνωση της πτώχευσης είχε προηγηθεί μαζική απόσυρση καταθέσεων (bank run). Συγκεκριμένα, λόγος για την πανικοβλημένη αυτή αντίδραση ήταν η ανακοίνωση από την ίδια την τράπεζα στις 8 Μαρτίου πως έχει δεχθεί πλήγμα 1.8 δισ.δολαρίων από την πώληση κρατικών ομολόγων και αδυνατεί πλέον να αντισταθμίσει τη ζημιά, οπότε η μετοχή της αρχίζει να πέφτει. Επομένως, μια προφανής απάντηση θα ήταν ότι πτώχευσε επειδή έπαψε να έχει ρευστότητα, αλλά αυτό ήταν σύμπτωμα μιας ιστορίας που ξεκίνησε στην πανδημία.
Τι συνέβη κατά τη διάρκεια της πανδημίας και φτάσαμε σήμερα στην πτώχευση;
Το πελατολόγιο της Silicon Valley Bank βασιζόταν σε νεοφυείς επιχειρήσεις και τεχνολογικές εταιρείες. Στην αρχή της πανδημίας, λοιπόν, είδε μια τρομερή αύξηση στις εισροές των κεφαλαίων της, με αποτέλεσμα να αυξήσει ακολούθως την επενδυτική της δύναμη, την οποία αποφάσισε να κατευθύνει στα κρατικά ομόλογα. Εκείνη τη χρονική στιγμή, τα επιτόκια της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ παρουσίαζαν ιστορικό χαμηλό.
Ωστόσο, αυτό ανατράπηκε απόλυτα από τις αρχές της περασμένης χρονιάς. Με τον πληθωρισμό, το χαρτοφυλάκιο ομολόγων της SVB άρχισε να χάνει αξία με γεωμετρική πρόοδο, καθώς –όπως υπαγορεύει ο νόμος της χρηματοπιστωτικής αγοράς– όσο ανεβαίνουν τα επιτόκια, τόσο πέφτουν οι αγοραίες αξίες των ομολόγων.
Επομένως, η τράπεζα ήταν θύμα του πληθωρισμού;
Πολλοί αναλυτές αναγνωρίζουν ότι η κατάρρευση της Silicon Valley Bank αποτελεί την πρώτη ηχηρή τραπεζική συνέπεια του πληθωρισμού. Ενώ θα μπορούσε μακροχρόνια να κάνει απόσβεση του κεφαλαίου της από τα ομόλογα, η επιτακτική ανάγκη για ρευστότητα μόλις ξεκίνησαν οι μαζικές αναλήψεις κεφαλαίων (ας θυμηθούμε ότι πρόκειται για tech εταιρείες κατά βάση, άρα ήταν μεγάλες οι κινήσεις κεφαλαίου) οδήγησε στην πτώχευση. Ωστόσο, θα ήταν λάθος να μείνουμε στον πληθωρισμό, παραγνωρίζοντας τον ελέφαντα στο δωμάτιο: το στοιχείο που ενώνει και τις τρεις τράπεζες.
Ποιο είναι το κοινό στοιχείο που ενώνει Silicon Valley Bank, Silvergate Bank και Signature Bank;
Μα, φυσικά, τα κρυπτονομίσματα. Πρόκειται για τρεις τραπεζικούς οργανισμούς που ήταν απόλυτα crypto-friendly και εξυπηρετούσαν τη μερίδα του λέοντος του τομέα, καθώς συγκεκριμένα η Signature και η Silvergate Bank όχι μόνο αποθήκευαν κεφάλαια εταιρειών από τη σφαίρα των κρυπτονομισμάτων, αλλά επίσης παρείχαν τη δυνατότητα γρήγορης πληρωμής μεταξύ πελατών. «Πλέον υπάρχουν πολύ λίγες επιλογές για τις εταιρείες κρυπτονομισμάτων, οπότε η βιομηχανία θα δυσκολευτεί με τη ρευστότητα μέχρι νέες τράπεζες να κάνουν το βήμα προς τα εκεί», όπως δήλωσε ο πολύπειρος επί των επενδυτικών Nic Carter στο CNBC.
Κατά τα άλλα, θα υπάρξουν συνέπειες από την πτώχευση;
Όπως αναφέραμε, η Silicon Valley Bank εξυπηρετούσε κατά βάση επενδυτικούς κύκλους του τεχνολογικού τομέα στις ΗΠΑ, οπότε οι συνέπειες δεν προβλέπονται άμεσες για τους υπόλοιπους τομείς. Και μπορεί το γεγονός ότι η περιουσία της ανερχόταν σε 209 δισ. δολάρια (στο τέλος του 2022) να ακούγεται αστρονομικό, ωστόσο αποτελεί λιγότερο από το 0.91% του συνόλου της περιουσιακής αξίας του τραπεζικού συστήματος στην Αμερική.
Σύμφωνα με την εκτίμηση του The Conversation, «είναι μικρό το ρίσκο της πτώχευσης της SVB να διοχετευθεί σε άλλες τράπεζες. Συν το γεγονός, ότι η αμερικανική κυβέρνηση προχώρησε σε ένα γενναία παρεμβατικό μέτρο, καθώς όσο ανεβαίνουν τα επιτόκια τόσο σε κίνδυνο θα βρίσκονται τράπεζες με εξαγορασμένα ομόλογα: ένα εκτεταμένο πρόγραμμα επείγουσας δανειοδότησης.
Τι περιλαμβάνει ακριβώς το εκτεταμένο πρόγραμμα από την αμερικανική FED;
Πρόκειται πρακτικά για ένα δίχτυ ασφαλείας ενάντια στο ενδεχόμενο ντόμινο τραπεζικών πτωχεύσεων. Όπως ανακοινώθηκε μέσα στο σαββατοκύριακο, η υπηρεσία αυτή θα δίνει τη δυνατότητα στις τράπεζες για δανειοληπτική διευκόλυνση: όταν αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας, αντί να πουλούν ομόλογα και τίτλους σε χαμηλότερες τιμές (όπως συνέβη με τη Silicon Valley Bank), θα μπορούν να θέσουν ως εγγύηση τους συγκεκριμένους τίτλους ώστε να δανειστούν κεφάλαια από τη FED.
