Γιατί πονάει εξωφρενικά το κόψιμο από χαρτί στα δάχτυλα
Οι θεωρίες για αυτή την επίπονη αίσθηση ήταν πολλές, η αλήθεια όμως είναι τελικά μία.
- 28 ΑΥΓ 2023
Τα δάχτυλα του χεριού μου έχουν τα θέματά τους, αφού έχω καταστρέψει τον προστατευτικό φλοιό με διάφορες απροσεξίες μου (όπως να βάφω κάτι με μπογιά που είχε νέφτι χωρίς γάντια). Στις κλασικές μου εμπειρίες είναι να κόβομαι εύκολα.
Τα φαβορί είναι το καπάκι της κονσέρβας του σκύλου μου (ναι, αμφισβητώ συχνά το IQ μου, αφού είναι συνθήκη που ζω τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα). Παλαιότερα ήταν το χαρτί. Το τσούξιμο αυτού του κοψίματος, ειδικά σε κρύα χέρια (το κρύο τα κάνει πιο άκαμπτα και άρα πιο εύκολα θύματα για την άκρη του χαρτιού) ακόμα το νιώθω στην ψυχή μου.
Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί ένα σκίσιμο σε δάχτυλο πονάει λιγότερο από ό,τι ένα βαθύ κόψιμο. Αποφάσισα να βρω μια υπεύθυνη απάντηση.
Οι θεωρίες ήταν πολλές, η αλήθεια μία
Το 2008 οι ερευνητές ομολογούσαν πως υπήρχαν πάρα πολλές θεωρίες για το λόγο που πονά τόσο το κόψιμο με την άκρη του χαρτιού, αλλά όχι σαφής απάντηση.
Το φταίξιμο είχε «πέσει» από τη μικροσκοπική δομή του χαρτιού και τις χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του, έως τα βακτήρια που υπάρχουν στους χώρους όπου ακουμπάμε τα χαρτιά και στους υποδοχείς πόνου των δαχτύλων μας. Η τελευταία θεωρία ήταν αυτή που προωθήθηκε από τους δερματολόγους, οι οποίοι με το πέρασμα των χρόνων δικαιώθηκαν.
Στο πρόσωπο, τις παλάμες και τα ακροδάχτυλα έχουμε τους περισσότερους υποδοχείς πόνου που υπάρχουν στο όποιο σημείο του σώματος μας (πόδια, μπράτσα, στομάχι). Ο λόγος της ύπαρξης τους είναι η προστασία μας.
Οι νευρικές απολήξεις λαμβάνουν αισθητηριακές πληροφορίες από την αφή κι έτσι μπορούμε να εκτελούμε τις κινητικές λειτουργίες με ασφάλεια. Κάθε μια από αυτές τις νευρικές ίνες (βλ. μικροσκοπικά νεύρα) είναι σαν ηλεκτροφόρο καλώδιο, που έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρει διαφορετικού τύπου πληροφορίες μεταξύ του εγκεφάλου και του υπόλοιπου σώματος.
Κατά συνέπεια, ένα κόψιμο με χαρτί στο δάχτυλο, τα χείλη ή τη γλώσσα πιάνει περισσότερες νευρικές απολήξεις και θέτει σε λειτουργία περισσότερους υποδοχείς πόνου, από ό,τι άλλα σημεία. Όπως η πλάτη μας. Οι συγκεκριμένες περιοχές με τα πυκνά νεύρα τροφοδοτούνται και με πολύ αίμα. Πολλά μικροσκοπικά τριχοειδή αγγεία «τεντώνονται» κάτω από το δέρμα του προσώπου, των χεριών και των δακτύλων κι έτσι εξηγείται η μεγάλη αιμορραγία που ακολουθεί του κοψίματος.
Ο εξωφρενικός πόνος που νιώθουμε που έχει ως στόχο να μας προστατέψει. Μερικοί άνθρωποι με νευρική βλάβη μπορεί να μην αισθάνονται καθόλου κόψιμο χαρτιού, κάτι που θα μπορούσε στην πραγματικότητα να οδηγήσει σε μεγαλύτερη ζημιά.
Πού οφείλεται η «σουβλιά» που νιώθουμε
Οι υποδοχείς πόνου εξηγούν το ένα από τα «κομμάτια» όσων νιώθουμε, μόλις κοπούμε με χαρτί στο χέρι. Δεν δικαιολογούν τη «σουβλιά» που μας ρίχνει η πληγή από χαρτί, τη στιγμή που άλλες γρατζουνιές ή κοψίματα δεν προσφέρουν την ίδια συγκίνηση.
Για αυτήν φταίει το χαρτί: είναι αιχμηρό στις άκρες, λιγότερο βέβαια από ό,τι είναι τα μαχαίρια και τα ξυράφια. Είναι και πιο λεπτό από τις βελόνες. Ο συνδυασμός δίνει το βασανισμό μας.
Η εύκαμπτη, σχετικά αμβλεία άκρη του χαρτιού σημαίνει ότι το κόψιμο δεν πηγαίνει πολύ βαθιά. Δεν υπάρχει εγκοπή. Παρ’ ότι θα πιστεύαμε πως εφόσον το βάθος δεν είναι μεγάλο, δεν θα έπρεπε να είναι μεγάλος ο πόνος, οι δερματολόγοι λένε πως τα επιφανειακά κοψίματα είναι τα χειρότερα. Η άκρη του χαρτιού σχίζει το δέρμα. Δεν το κόβει.
Έτσι προκαλείται μεγαλύτερη μικροσκοπική βλάβη που χτυπά και τα πιο ευαίσθητα νεύρα. Επειδή δεν είναι εγκοπή, δε φτάνει στα μεγαλύτερα νεύρα που είναι κρυμμένα πιο βαθιά στη σάρκα. Έτσι, δεν ενεργοποιείται ο φυσικός αμυντικός μηχανισμός του σώματος, ώστε να πήξει το αίμα.
Ναι, το γεγονός ότι το κόψιμο με την άκρη του χαρτιού είναι ρηχό, είναι και ο λόγος που αιμορραγούμε αμέσως και είναι δύσκολο να σταματήσουμε τη ροή.
Αυτό σημαίνει ότι τα ακατέργαστα νεύρα είναι ανοιχτά και συνεχίζουν να στέλνουν νέα μηνύματα πόνου στον εγκέφαλο. Ξανανοίγουν κάθε φορά που χρησιμοποιούμε το δέρμα μας (και τεντώνεται ή κάμπτεται), οπότε γίνεται πιο δύσκολη η επούλωση.
Πώς σταματάμε τον πόνο και το αίμα
Τι πρέπει να κάνουμε άπαξ και κοπούμε; Μάλλον όχι ό,τι κάνουμε οι περισσότεροι. Οι ειδικοί συστήνουν να ‘κλείσουμε’ αμέσως την πληγή, ώστε να διεγερθούν λιγότεροι υποδοχείς πόνου και να βοηθήσουμε ώστε να επουλωθεί πιο γρήγορα το κόψιμο. Βάλτε λίγο βαζελίνη ή έναν υγρό επίδεσμο ή λίγη αντιβιοτική αλοιφή και μετά έναν επίδεσμο, ώστε να ενωθεί το δέρμα και να αποφύγετε τη μόλυνση.
Εάν δεν έχει βελτιωθεί η πληγή σε 2-3 ημέρες, πρέπει να επισκεφτούμε γιατρό.
Οι πληροφορίες ανήκουν στον Kiran Rajneesh, νευρολόγο και παθολόγο στο Ιατρικό Κέντρο Wexner του Πανεπιστημίου του Οχάιο.
