Γκίκας Μαγιορκίνης, ο καθηγητής που χτύπησε τον κορονοϊό στη ρίζα του
- 16 ΑΠΡ 2020
“Περιμένουμε να δούμε τι θα μας πουν οι επιστήμονες” και “Το… τάδε θα γίνει, όταν θα το κρίνουν οι επιστήμονες”, απαντούν συνήθως οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης, κάθε φορά που δέχονται εξειδικευμένες ερωτήσεις ή όταν τους ρωτούν για την αποκλιμάκωση των περιοριστικών μέτρων. Στη front line των επιστημόνων βρίσκεται -μεταξύ άλλων- και ο Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Υγιεινής & Επιδημιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Γκίκας Μαγιορκίνης.
Ο 42χρονος ιολόγος -πολυβραβευμένος για τις έρευνές του- με το ‘βαρύ’ 18σέλιδο βιογραφικό είναι πια γνωστός στους περισσότερους Έλληνες. Ξένα μέσα ενημέρωσης, όπως το CNN και το BBC τον είχαν προβάλει νωρίτερα για τις μελέτες του, σε εποχές προ του νέου κορονοϊού. Πλέον, “μπαίνει” και στα σπίτια μας, μας ενημερώνει και μας συμβουλεύει με νηφάλιο, επεξηγηματικό και ρεαλιστικό λόγο. Τα γκάλοπ των τελευταίων ημερών δείχνουν ότι οι Έλληνες ακούν ευλαβικά και εμπιστεύονται κυρίως τους επιστήμονες, γι’ αυτό και κρατούν συνεχώς ενήμερους. Ευτυχώς.
Στο… πόδι από τις 6.30 το πρωί
Το τηλεφωνικό ραντεβού είχε οριστεί για τις 9 το βράδυ. “Δεν έχω ξεμπερδέψει ακόμη και μετά τη συνέντευξη έχω κι άλλη μία δουλειά”, απάντησε. “Συνήθως, τελειώνω κατά τις 10 το βράδυ”. Η μέρα του αρχίζει στις 6.30 π.μ. και στο μεσοδιάστημα βρίσκει χρόνο και μοιράζεται πληροφορίες με όσους τον ακολουθούν στα social media. Δίνει τα νέα στοιχεία που προκύπτουν για την εξέλιξη της πανδημίας και τον COVID-19. Ως επιστήμονας που ζει με γάτες δεν χρειάζεται να ερωτηθεί για τη συμβίωσή μας με τα συμπαθή τετράποδα. Ξέρει ότι το θέμα αφορά πολλούς και εξηγεί μόνος του:
“Σε μία μελέτη στο Science φάνηκε ότι από τα ζώα συντροφιάς τα γατάκια μπορεί να κολλήσουν τον ιό σε συνθήκες εργαστηρίου, ενώ οι σκύλοι πολύ δύσκολα. Αν και τα δεδομένα είναι εξαιρετικά περιορισμένα, απ’ όσα μόλις βγήκαν στο φως της δημοσιότητας είναι σωστό, όπως έχουμε πει, να προστατεύσουμε τα γατάκια μας και να τα περιορίσουμε στο χώρο μας. Να ξεκαθαρίσουμε η μελέτη δείχνει ότι οι άνθρωποι μεταδίδουν τον ιό στις γάτες και όχι το ανάποδο. Όλοι οι ειδικοί λένε ότι η μετάδοση από αυτά τα ζώα στον άνθρωπο είναι εξαιρετικά απίθανη και δεν έχει τεκμηριωθεί κρούσμα μετάδοσης από γάτα σε άνθρωπο. Αν το ζωάκι μας είναι περιορισμένο ο οποιοσδήποτε κίνδυνος είναι ανύπαρκτος”. Εξυπακούεται ότι δεν χρειάζεται να ερωτηθεί και για το τσιγάρο και τους καπνιστές. Ο γιατρός επιμένει: “Να το κόψουν, χθες. Όχι, σήμερα!”.
Στο πρόγραμμά του έχουν -πια- ενταχθεί οι τηλεδιασκέψεις με την επιτροπή των λοιμωξιολόγων. “Πλέον, αυτές γίνονται μία με δύο φορές την εβδομάδα. Όταν κρίνεται αναγκαίο. Μας ενημερώνουν μία ώρα νωρίτερα. Προς της διαδικτυακής φάσης, λόγω των μέτρων, το μαθαίναμε δύο ώρες πριν συναντηθούμε. Και τα Σαββατοκύριακα. Έχει τύχει Σάββατο να πάμε και δύο φορές”. Παράλληλα, συμμετέχει και σε μελέτη που σχετίζεται με τη συλλογή πλάσματος από ασθενείς, οι οποίοι έχουν αναρρώσει για τη δημιουργία βιοτράπεζας. Για την εν λόγω έρευνα -που δεν αφορά την άμεση εφαρμογή της σε ασθενείς στην Ελλάδα, αλλά στη Μ. Βρετανία- συνεργάζεται με τον καθηγητή Ρίτσαρντ Τέντερ του Imperial College. Αντίστοιχη, μελέτη γίνεται από ερευνητές του ΕΚΠΑ.
Τα τεστ στο εργαστήριό του
Επικοινωνεί σε καθημερινή βάση με τους συνεργάτες του στο εξωτερικό, ενημερώνεται και έχει στενή συνεργασία και με τον ΕΟΔΥ : “Η μέρα αρχίζει με την ανταλλαγή e-mail, πολύ διάβασμα και αξιολογήσεις. Λαμβάνουμε report από συνεργάτες μας εκτός και εντός Ελλάδας. Τις τελευταίες ημέρες φτιάχναμε το εργαστήριο μου, καθώς και εμείς έχουμε ξεκινήσει τους μοριακούς ελέγχους των δειγμάτων. Έπρεπε να οργανωθεί το τμήμα για τα τεστ. Για το κλινικό σκέλος είμαστε επαρκείς, αυτό που μας ενδιαφέρει με τα τεστ είναι να προχωρήσουμε πια στην επόμενη ημέρα προκειμένου να μην παραλύσει η οικονομία”.
Αναφερόμενος στα μοριακά τεστ και στον χρόνο που απαιτείται για την πραγματοποίηση ενός ελέγχου τόνισε: “Τα logistics απαιτούν τον περισσότερο χρόνο, κατά τη διαδικασία. Το λογιστικό κομμάτι διαρκεί περίπου δύο με τρεις ώρες. Μαζεύονται αρχικά 100 δείγματα και έπειτα ελέγχονται όλα μαζί στο μηχάνημα. Έτσι πάει, ανά 100”. Ερωτηθείς για το rapid test απάντησε: “Είναι πιο εύκολο. Διαρκεί περίπου 10 με 15 λεπτά και είναι κάτι που εξετάζουμε, όπως και τα τεστ αντισωμάτων. Το δείγμα λαμβάνεται είτε από τη μύτη είτε από το δάχτυλο”.
Η Ελλάδα έχει την πολυτέλεια να μπορεί να σκέπτεται και την επόμενη μέρα, ασχέτως αν δεν ξέρουμε πότε αυτή θα έρθει, ενώ όπως εξηγεί ο καθηγητής θέλει προσοχή η διαδικασία της σταδιακής ‘εξόδου’ από τα μέτρα, καθώς δεν υπάρχουν επαρκή προηγούμενα δεδομένα: “Σίγουρα βρισκόμαστε σε καλό δρόμο. Δεν ανεβαίνει εκθετικά ο αριθμός των κρουσμάτων. Βλέπουμε φως στο τούνελ. Προς τα εκεί πάμε. Τα μέτρα θα αρθούν κλιμακωτά. Όμως, θα είναι λάθος να χαλαρώσουμε. Θα πρέπει να δούμε δραματική μείωση των κρουσμάτων πρώτα ή και το μηδενισμό τους, για να προχωρήσουμε. Η Κίνα έλαβε τρελά μέτρα, για να το περιορίσει. Στην Ευρώπη πιθανότατα θα έχουμε ύφεση Ιούνιο με Ιούλιο”.
Τουρίστες με τεστ αντισωμάτων
Η Δανία ετοιμάζεται άμεσα για την αποκλιμάκωση των μέτρων, ωστόσο οι επιστήμονες είναι επιφυλακτικοί, καθώς γειτνιάζει με την αρκετά χαλαρή Σουηδία. “Δεν αποκλείεται οι Δανοί να αποκτήσουν ”εισαγόμενα” κρούσματα”, απάντησε ο κ. Μαγιορκίνης και σχολίασε ότι: “Δεν θα μπορεί κάποιος να χαρεί τις διακοπές του, όπως πέρυσι και ο τουρισμός μας είναι σημαντικός για την οικονομία μας. Αντιστοιχεί σχεδόν στο 20% του ΑΕΠ. Για παράδειγμα οι Άγγλοι δεν θα πάνε στην Κέρκυρα, όπως άλλες χρονιές. Είναι ένας ιός με υψηλό επιπολασμό. Δεν μπορεί μια χώρα να ανοίξει εύκολα τα σύνορά της. Η τεχνολογία θα δώσει τη λύση που θέλουμε, διότι θα έχουμε απώλεια εκατομμυρίων ευρώ. Πιθανότατα, θα ζητήσουμε τεστ αντισωμάτων από τους τουρίστες. Αυτά τα συζητάμε από τον Ιανουάριο – Φεβρουάριο. Από τότε -που λέγαμε για την καραντίνα και τι θα κάνουμε- φτιάχνουμε δυναμικό πλάνο. Δεν ξέρω ποιος θα αναλάβει το κόστος των τεστ αντισωματών στους τουρίστες. Ενδεχομένως, ένα μέρος να το καλύψουν οι ξενοδόχοι ή οι αεροπορικές εταιρείες προκειμένου να αποφύγουν να χάσουν ολοκληρωτικά τη σεζόν”.
Ο κ. Μαγιορκίνης γνωρίζει πολύ καλά τους κορονοϊούς. “Προσωπικά τους μελετώ χρόνια. Έχουν παρόμοιο τρόπο μετάδοσης. Ο COVID-19 είναι ‘απρόβλεπτος χαρακτήρας’. Κυρίως, επειδή κάνει εκρηκτικές επιδημίες, αλλά και μπορεί να καταρρεύσει γρήγορα. Έχει το χαρακτηριστικό της υπερμετάδοσης. Μόλις το κόψεις αυτό και σπάσεις τις ”αλυσίδες”, μειώνονται δραματικά τα κρούσματα και καταρρέει ο ιός. Υπάρχουν τρία σενάρια. Το ένα είναι η παγκόσμια εκρίζωσή του. Το άλλο να υπάρχει σε κάποιες χώρες και το τρίτο να μη μαζευτεί ποτέ και να περιμένουμε το εμβόλιο. Έχω μια ελπίδα για τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με το καλό σενάριο. Υποψήφια εμβόλια υπάρχουν. Το θέμα είναι ο χρόνος που θα χρειαστεί για να δοκιμαστούν και να αποδειχθεί ότι έχουν αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα. Απαιτείται μεγάλο χρονικό διάστημα για να περάσει σε μαζική παραγωγή και να εμβολιαστούν επτά δισεκατομμύρια άνθρωποι. Σύμφωνα, με τις κλασικές προσεγγίσεις των δοκιμών κάποιοι πρέπει να πάρουν το υποψήφιο εμβόλιο να εκτεθούν κατά λάθος στο μικρόβιο και μάλιστα μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Έπειτα, να πάρουν τη δεύτερη δόση. Βέβαια, μπορεί να εμβολιάσεις κάποιον και να τον εκθέσεις -επί τούτου και όχι τυχαία- στον ιό. Αυτό είναι κάπως ανήθικο, αλλά έχει γίνει κάποιες φορές”.
Η Ελλάδα θα δείξει τον δρόμο
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης με τον επίκουρο καθηγητή τον ρώτησα για κάποια συμπτώματα που είχα εμφανίσει κι έμαθα κάτι επιπλέον για τον νέο κορονοϊό. Αρχικά είχα ξηρό βήχα, έπειτα έντονη δύσπνοια και πόνο στο θώρακα. Αλλά δεν είχα πυρετό. “Ένα 20% με 30% των κρουσμάτων δεν κάνει πυρετό. Δεν αποκλείεται να το πέρασες”, με ενημέρωσε.
Ο καθηγητής Γκίκας Μαγιορκίνης εκτιμά ότι η Ελλάδα ενδέχεται να είναι από τις πρώτες χώρες που θα επιχειρήσουν τη σταδιακή άρση των μέτρων. Επισημαίνει ότι πρόκειται για πολύ δύσκολο εγχείρημα και είναι αισιόδοξος ότι η χώρας μας όχι μόνο θα τα καταφέρει, αλλά θα δείξει και το σωστό δρόμο στους υπόλοιπους.