Η παγκόσμια πρωτεύουσα των fake news βρίσκεται στα Σκόπια

Δεν είναι και λίγο πράγμα να βγαίνουν -μεταξύ άλλων- κοτζάμ Financial Times, NY Times , Wired και Huffington Post και να επιμένουν ότι ένα μάτσο έφηβοι στο Βέλες, μια μικρή βιομηχανική κωμόπολη 43.000 κατοίκων στο κέντρο της FYROM, μέχρι πρότινος γνωστή μόνο για τα εργοστάσια παραγωγής χρωματιστών πορσελάνων της, επηρέασαν το αποτέλεσμα των Αμερικάνικων εκλογών.

Εννοείται υπέρ του Donald Trump, σε τέτοιο που ο δήμαρχος της πόλης άρχισε να κάνει αστειάκια τύπου “Μερικοί νομίζουν ότι πρέπει πλέον να ονομάζεται η πόλη Trump Veles (αντί για Tito Veles, όπως ήταν κάποτε γνωστή προς τιμήν του πρώην Γιουγκοσλάβου ηγέτη)“.

Πως, όμως, έγινε αυτό; Μήπως σε αυτή τη βιομηχανική πόλη δίπλα στο ποτάμι, που είναι περιτριγυρισμένη από δάση και φουγάρα εργοστασίων, ‘μετανάστευσε’ καμία φοβερή και τρομερή κολεκτίβα χάκερ; Μήπως υπάρχει εκεί κάποιο σούπερ ντούπερ πανεπιστήμιο με έμφαση στην πληροφορική που συγκεντρώνει τα πιο λαμπρά μυαλά της χώρας; Η πιο εμπεριστατωμένη απάντηση σε αυτό το εύλογο ερώτημα είναι ένα εμφατικό ‘Μπα’.

Μιλάμε απλώς για ένα μάτσο ‘δραστήριους’ εφήβους με πρόσβαση στο internet που συνειδητοποίησαν ότι μπορούν να βγάλουν πολλές φορές πάνω από το μέσο μηνιαίο μισθό των 350 ευρώ (ένας από αυτούς ισχυρίζεται ότι βγάζει / έβγαζε μέχρι και 15.000 ευρώ το μήνα, έχοντας προσλάβει και 12 freelance γραφιάδες -τους οποίους πληρώνει ανάλογα με τα click των άρθρων) δημιουργώντας -κατά τη διάρκεια της αμερικάνικης προεκλογικής περιόδου- site υπέρ του Trump εντός των οποίων δημοσίευαν φαντασμαγορικά ψεύτικες ειδήσεις τύπου ‘Ο Πάπας ευλογεί την υποψηφιότητα του Donald’ και ‘Ο Trump χαστούκισε ένα Μουσουλμάνο σε ένα συλλαλητήριο’ και, φυσικά, οτιδήποτε συνέδεε την Hillary με το σατανά.

‘Ειδησεογραφικά’ website με traffic που έρχεται στην μεγάλη πλειοψηφία του από το facebook (εξού και ένας από αυτούς ισχυρίζεται ότι είχε δημιουργήσει πάνω από 10.000 ψεύτικα προφίλ για να ντιλάρει πιο εύκολα τα link του), με τις οnline αυτοματοποιημένες μηχανές διαφήμισης στη συνέχεια να τα ‘ανταμείβει’ με ένα πακτωλό διαφημιστικών εσόδων αφού δεν υπάρχει τρόπος (και, μεταξύ μας, ούτε λόγος-όσον αφορά την καθαρά εμπορική διάσταση του θέματος) να διαχωρίσουν ποιες ειδήσεις είναι αληθινές και ποιες ψεύτικες.

Κανείς δεν ξέρει ποιος έφηβος είχε πρώτος την ιδέα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι, σε χρόνο dt, τα συγκεκριμένα ‘ειδησιογραφικά’ site, πάντα με στόχο τους υποστηρικτές του Donald (βλέπε ο ορισμός του ‘Αμερικανάκια’), αυγάτισαν, φθάνοντας σχεδόν τα 150. Με τον ένα γείτονα (ναι, μιλάμε για τέτοιο μέγεθος πόλης) να βλέπει τι κάνει ο άλλος και να τον αντιγράφει. Και, φυσικά, τα κορίτσια στο τοπικό λύκειο να προτιμούν για πρώτη φορά τους nerds από ότι τους Σπαλιάρες.

Στην αρχή τα ‘καλόπαιδά’ μας απλά έκαναν copy paste από συντηρητικά αμερικάνικα site που ήδη έγραφαν υπερβολές. Ιδανικά σε δικά τους website, τα οποία -σε όνομα domain και όψη- έμοιαζαν με έγκριτα μέσα. Γρήγορα, όμως, ανακάλυψαν ότι, αφού ο ‘καθαρόαιμος’ σανός πουλάει καλύτερα, δεν υπήρχε λόγος να μην αφήσουν την φαντασία τους ελεύθερη.

Άλλωστε έπρεπε με κάποιο τρόπο να βγει το ‘μεροκάματο’, το οποίο στη συνέχεια, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Wired , εξαργύρωναν με ρούχα Roberto Cavalli και σαμπάνιες Moët & Chandon των 100 ευρώ στο πιο μοδάτο από τα τρια όλα και όλα clubs που έχει η πόλη (τα Tarantino, Club Avangard ή Club Drama).Το ίδιο που είχε φτάσει να οργανώνει μεγάλα party την μέρα που η google καταθέτει τα χρήματα στο λογαριασμό των δικαιούχων.

Ένα καθόλα νόμιμο, σύμφωνα με τη νομοθεσία της FYROM, μεροκάματο αφού οι φόροι πληρώνονται κανονικά. Άσε που τα παιδιά συνεισφέρουν ενεργά και στην οικονομία της πόλης αγοράζοντας σπίτια στους γονείς τους, laptops για τους 15χρονους υπαλλήλους τους ή BMW’s για τους ίδιους.

Μιλάμε για μια ολόκληρη πόλη που μπήκε σε τέτοιο βαθμό στο ‘τριπάκι’ της ‘δημιουργικής δημοσιογραφίας’ (βλέπε το αντίθετο του μάχιμου ρεπορτάζ), αντλώντας τόσα εκατομμύρια clicks ημερησίως, που τα σοβαρά ΜΜΕ το πήραν κάποια στιγμή χαμπάρι. Ότι δηλαδή είναι λίγο κουλό αυτή η συγκεκριμένη πόλη να είναι το βασικό ‘προπύργιο’ του Trump παγκοσμίως.

Ουσιαστικά οι εκολαπτόμενοι επιχειρηματίες μας εκμεταλεύθηκαν ένα κενό ‘ασφαλείας/ αξιοπιστίας’ στους αλγόριθμους της google και του facebook (παρόλο που και οι δυο τώρα δηλώνουν ότι κάνουν τα πάντα για τους κόψουν την πρόσβαση στα διαφημιστικά έσοδα-κάτι που όντως έχει συμβεί) και του έδωσαν και κατάλαβε.

Εκείνο που επείγει είναι η συνειδητοποίηση από όλους μας της πραγματικότητας. Ότι δηλαδή οι αμερικάνικες εκλογές, ήταν μόνο η αρχή (σκέψου ότι, σύμφωνα με το New Yorker, μέχρι και ο Obama έφτασε να απορεί με την κατάσταση και τις μελλοντικές επιπτώσεις της). Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times και δηλώσεις ειδικών εντός του, το συγκεκριμένο μοντέλο μπορεί να αναπαραχθεί παντού. Με πιο πιθανό ‘στόχο’ τις επόμενες εκλογές σε Γερμανία (που ετοιμάζεται να περάσει νόμο όπου θα βάζει πρόστιμο 50 εκ. ευρώ στα social network που δεν αφαιρούν τις ψευδείς ειδήσεις μέσα σε 24 ώρες) και Γαλλία.

Και όχι, το ότι δεν είμαστε εμείς οι Ευρωπαίοι χαζο-Αμερικανάκια, δεν είναι επαρκής δικλείδα ασφαλείας μπροστά στο τσουνάμι fake news (αυτά που στο κοινοβούλιό μας λέγονται και φακ νιους) που ‘παραμονεύει’ να μας πλακώσει.

Εκτός και αν αρχίσουμε να εμπιστευόμαστε πάλι τα επίσημα ΜΜΕ για την ενημέρωσή μας και όχι, όπως συμβαίνει κατά κόρον τα τελευταία χρόνια (ειδικά στις μικρότερες ηλικίες), ότι πέσει στο διάβα μας στο facebook. Αλλά, είπαμε. Η εμπιστοσύνη δύσκολα κερδίζεται και εύκολα χάνεται. Ενδεχομένως για πάντα.