Η μεγάλη καθίζηση της Big Tech
- 23 ΙΑΝ 2023
«Δυστυχώς, η θέση σας δεν υπάρχει πια» γράφει το email απόλυσης που στάλθηκε πριν λίγες μέρες από το HR τμήμα της Amazon. «Δεν απαιτείται να εκτελείτε καμία εργασία πια για λογαριασμό της εταιρείας» έγραφε στη συνέχεια. Λιτό και απέριττο, δεν έδινε καν το δικαίωμα δευτερολογίας στους εργαζόμενους ή έστω μίας πρόσωπο με πρόσωπο απόλυσης. Όχι, δεν ήταν απλά η λήξη μίας συνεργασίας: πρόκειται για γενικευμένο φαινόμενο, αφού ο τεχνολογικός κολοσσός που έστησε ο Jeff Bezos και κυριαρχεί σήμερα στο ψηφιακό εμπόριο έκρινε ότι πρέπει να μειώσει το προσωπικό του κατά 18.000(!) εργαζόμενους παγκοσμίως.
Δεν είναι ο μόνος. Το ίδιο αποφάσισε και η Google η οποία μέσω του CEO Sundar Pichai ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι σκοπεύει να λύσει τη συνεργασία της με 12.000 εργαζόμενους σε «διαφορετικούς τομείς, διαφορετικά levels και περιοχές». Χρυσώνοντας το χάπι μάλιστα, έκανε λόγο για γενναία αποζημίωση πέρα από τα συνηθισμένα.
Όλα αυτά ήρθαν μετά από τις αντίστοιχες απολύσεις τους προηγούμενους μήνες σε Meta (Facebook) και Twitter. Στις 9 Νοεμβρίου του 20202, ο Mark Zuckerberg μίλησε για τη στροφή της εταιρείας σε ένα περισσότερο «ευέλικτο και αποδοτικό» μοντέλο, το οποίο μοιραία απαιτεί την απόλυση 11.000 εργαζομένων.
Σε παρόμοιο μοτίβο, μία από τις πρώτες «υποσχέσεις» του Elon Musk μετά την εξαγορά του Twitter τον περασμένο Οκτώβριο, ήταν η απόλυση 3.700 υπαλλήλων. (Στη δίκια του περίπτωση βέβαια, φαίνεται ότι τον πρόλαβε ένα κύμα παραιτήσεων).
Σε άλλα big tech νέα απολύσεων, η Salesforce Ιnc., εταιρεία με έδρα το Σαν Φρανσίσκο που δραστηριοποιείται στον χώρο των cloud υπηρεσιών, ανακοίνωσε στις 4 Ιανουαρίου μέσω του CEO Marc Benioff τη μείωση του προσωπικού της κατά 10% – ένα ποσοστό που αντιστοιχεί σε 7.000 εργαζόμενους.
Κάνοντας μία γρήγορη πρόσθεση βλέπουμε ότι οι απολύσεις ξεπερνούν τις 50.000 μέσα σε λίγους μήνες. Αυτές όμως έχουν να κάνουν μόνο με τις διάσημες εταιρείες της Big Tech. Σε αναλυτικό ρεπορτάζ του Al Jazeera τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα: περίπου 200.000 άνθρωποι που εργάζονται στον χώρο της υψηλής τεχνολογίας έχουν χάσει τη δουλειά τους τον τελευταίο χρόνο.
Ένα απαισιόδοξο Big Tech μέλλον
«Ένιωσα τρομερά απογοητευμένη και ίσως ξαφνικά φοβισμένη. Δεν ήξερα τι να κάνω» δήλωσε σε πρόσφατο ρεπορτάζ των New York Times η 22χρονη Annalice Ni. Είναι μία από τους πολλούς νέους developers που έχασαν τη δουλειά τους στη Meta μετά τις τελευταίες εξελίξεις. «Δεν υπάρχουν πολλά περισσότερα πράγματα που θα μπορούσα να είχα κάνει στο κολλέγιο· δεν θα μπορούσα να είχα κάνει καλύτερες σπουδές από ό,τι έκανα».
Η 22χρονη developer ανήκει σε μία γενιά φοιτητών που είδαν ένα λαμπρό μέλλον στον χώρο των Big Tech εταιρειών να καταρρέει. Από το 2011 έως το 2021, ο αριθμός των φοιτητών που προσανατολίστηκε προς τον συγκεκριμένο χώρο σχεδόν τριπλασιάστηκε στις ΗΠΑ αγγίζοντας τις 136 χιλιάδες. Τώρα, όμως, βρίσκονται μπροστά σε μία νέα τρομακτική πραγματικότητα: αντί για προσλήψεις έχουμε απολύσεις στην Big Tech. (Φυσικά, υπάρχει ανάγκη για καταρτισμένους developers σε άλλους τομείς της αγοράς, όπως για παράδειγμα η αυτοκινητοβιομηχανία).
«Παρατηρούμε ότι οι αγοραστές θέλουν να έχουν περισσότερα ξοδεύοντας λιγότερα» έγραψε χαρακτηριστικά o Satya Nadella, ανώτερο στέλεχος της Microsoft, στο blog του προσπαθώντας να εξηγήσει την αλλαγή της αγοράς, από το τεράστιο ψηφιακό boom της καραντίνας και του κορονοϊού (2020-2021) στη σημερινή κατάσταση. Ήταν τότε που οι Big Tech εταιρείες αντιμετώπισαν μία τεράστια άνοδο στη ζήτηση και ως εκ τούτου στα κέρδη τους.
Ο τρόπος για να ανταποκριθούν ήταν απλός: θα έπρεπε να προλάβουν πολύ έξτρα προσωπικό. Οι εποχές όμως των παχιών ψηφιακών αγελάδων αποτελούν παρελθόν. Έτσι, η λύση είναι απλή: περικοπές, περικοπές, περικοπές. Άλλωστε, σύμφωνα με υπολογισμούς η λύση της συνεργασίας στο 5% των εργαζομένων της Microsoft είναι κάτι που μπορεί να γλιτώσει 1,2 δισ. δολάρια στην εταιρεία για το επόμενο τρίμηνο.
Πώς όμως φτάσαμε μέχρι εδώ; Τα τελευταία αρκετά χρόνια βλέπουμε τους ανθρώπους πίσω από τους τεχνολογικούς κολοσσούς (Elon Musk, Jeff Bezos, Mark Zuckerberg, Bill Gates) να διαγωνίζονται για τη θέση του πλουσιότερου ανθρώπου στον πλανήτη, ενώ οι εταιρείες τους παρουσιάζουν (υπερ)κέρδη τα οποία θυμίζουν περισσότερο προϋπολογισμούς κρατών και λιγότερο ισολογισμούς. Τι συνέβη στο ενδιάμεσο;
Σίγουρα, η περίοδος της καραντίνας και του work from home ήταν μία ιδανική φούσκα για το ψηφιακό εμπόριο και τις ψηφιακές υπηρεσίες. Μία φούσκα που δεν υπάρχει πια. Δεν είναι όμως μόνο αυτό που άλλαξε: η ταραγμένη οικονομική περίοδος που ζούμε εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία επηρεάζει το σύνολο της αγοράς – άρα και τους κολοσσούς της.
Παράλληλα είναι φανερό ότι οι Big Tech εταιρείες συμπεριφέρθηκαν άπληστα: προσέλαβαν άπειρο προσωπικό, με σκοπό να καβαλήσουν το κύμα, υπολογίζοντας -λανθασμένα- ότι η κατάσταση του 2020-2021 θα είναι μόνιμη.
Βέβαια, είναι λίγο δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι τα πιο λαμπρά μυαλά της ανθρωπότητας έπεσαν έξω. Είναι αρκετά πιο πιθανό να είχαν προβλέψει την κατάσταση. Ίσως, πολύ απλά προσέλαβαν κόσμο τον οποίο έστυψαν και τώρα που δεν τον έχουν πια ανάγκη τον πετούν σαν λεμονόκουπα.
Ένα πολύ χαρακτηριστικό στατιστικό που αλίευσε η Guardian ρίχνει φως στο τοπίο: η εμπιστοσύνη των CEOs αυτήν την περίοδο βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά αγγίζοντας τις εποχές του 2008 και της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Σε περιόδους ανασφάλειας, και μάλιστα με ένα οικονομικό παγκόσμιο πατατράκ να είναι πρόσφατο, το ζωνάρι σφίγγει και οι μεγάλες εταιρείες αναζητούν τρόπους να μειώσουν τα «βάρη» τους. Όταν μάλιστα έχουν καταφέρει μέσα από τα χρόνια να φιμώσουν τον συνδικαλισμό, βρίσκουν ελεύθερο χώρο για να λειτουργήσουν ακόμα πιο κυνικά από ό,τι θα λειτουργούσαν.
Σίγουρα, πέρα από τις λανθασμένες προβλέψεις και την άπληστη λογική, υπάρχουν και δεδομένα που κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει: ένας μεγάλος πελάτης της Big Tech, η Κίνα, βρίσκεται εδώ και άπειρους μήνες σε καραντίνα, δημιουργώντας σημαντικές ζημιές στο παγκόσμιο εμπόριο γενικότερα και ειδικότερα στους τεχνολογικούς κολοσσούς.
Το εργασιακό μέλλον δε φαίνεται και τόσο αισιόδοξο για όσους επένδυαν το μέλλον τους στις αμερικανικές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας. Αυτή τη στιγμή είμαστε μπροστά σε μία γενικευμένη καθίζηση που οδηγεί δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους στην ανεργία.
Το μεγάλο όμως ερώτημα είναι άλλο: τελικά, η Big Tech βιώνει το κύμα απολύσεων με τρόμο και ως αναγκαίο κακό; Αν κρίνουμε από κάποιες δηλώσεις υψηλόβαθμων στελεχών, όχι και τόσο. «Το νέο κύμα στον χώρο των υπολογιστών έρχεται με την τεχνητή νοημοσύνη» σημείωσε με νόημα σε κείμενό του ο Satya Nadela της Microsoft, προσπαθώντας να εξηγήσει το τοπίο συνεχών αλλαγών που αντιμετωπίζει η εταιρεία.
Η Microsoft θέλει να επενδύσει 10 δισ. δολάρια στο ChatGPT, το πλέον ανερχόμενο εργαλείο AI στον πλανήτη, μιας και απειλεί την παντοκρατορία της στις παγκόσμιες αναζητήσεις. Ίσως, αυτό της λύσει τα χέρια. Λιγότεροι εργαζόμενοι, λιγότερα έξοδα.
