Η πανδημία που έζησαν οι γονείς μας και δεν μάς είπαν τίποτα
Η γρίπη που προκάλεσε ένα εκατομμύριο νεκρούς παγκοσμίως και σήμερα είναι σχεδόν ξεχασμένη.
- 8 ΣΕΠ 2020
Οι στρατιώτες που γύριζαν από το Βιετνάμ στις ΗΠΑ, δεν έφερναν μαζί τους μόνο το μάταιο του όποιου σκοπού τους, ούτε τις ψυχικές διαταραχές με τις οποίες θα μάθαιναν να ζουν -όσοι συνέχιζαν να επιθυμούν να ζουν. Στις αποσκευές τους είχαν τον πιο φονικό ιό που γνώρισε ο πλανήτης από την εποχή της ισπανικής γρίπης. Και 34.000 Αμερικανοί -50.000 κατά άλλους- θα το μάθαιναν καλά αυτό.
Ο ιός γρίπης Α(H3N2), η λεγόμενη ‘γρίπη του Χονγκ Κονγκ’, ξεκίνησε τον Ιούλιο του 1968 και μέσα σε ένα χρόνο σκότωσε περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους. Παγκοσμίως. Και παρά το σοκαριστικό νούμερο, παραμένει μία από τις πιο άγνωστες και ξεχασμένες πανδημίες που χτύπησαν ποτέ την ανθρωπότητα. Και υπάρχει εξήγηση για αυτό, αλλά δεν είναι ακόμα η ώρα της.
Ο πρώτος επιβεβαιωμένα ασθενής από τον ιό καταγράφηκε στην Κίνα στις 13 Ιουλίου του 1968, και γρήγορα ο ιός εξαπλώθηκε και στο Χονγκ Κονγκ, όπου και θα νοσούσε 15% του πληθυσμού. Μέσα σε λίγες ημέρες εξαπλώθηκε στις γειτονικές χώρες της Σιγκαπούρης, της Μαλαισίας και του Βιετνάμ. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του ’68 ο ιός είχε φτάσει στην Ινδία, τη βόρεια Αυστραλία και την Ευρώπη. Ειδικά στην ταραγμένη Γαλλία, όπου ακόμα δεν είχε συνέλθει από τον Μάη του ’68, οι αρχές θα μετρήσουν 31.000 θανάτους.
“Οι άνθρωποι έφθαναν με φορεία, βρίσκονταν σε δραματική κατάσταση. Πέθαιναν από πνευμονική αιμορραγία, με μελανιασμένα χείλη. Ήταν όλων των ηλικιών, 20, 30, 40 ετών και άνω”, είχε περιγράψει χαρακτηριστικά ο λοιμοξιολόγος Πιερ Ντελαμονικά το 2005 στη Liberation.
Όπως είπαμε και στην αρχή, οι Αμερικανοί στρατιώτες ήταν αυτοί που μετέφεραν στη χώρα τους τον ιό. Ξεκίνησε από την Καλιφόρνια και μέχρι τον Δεκέμβριο του 1968, υπήρχαν κρούσματα σε κάθε μία από τις πολιτείες της.
Οι Times είχαν προειδοποιήσει με άρθρα τους για τον κίνδυνο που αντιμετώπιζε ο πλανήτης, για το ενδεχόμενο ο Α(H3N2) να προκαλέσει μία παγκόσμια πανδημία, αλλά δεν βρήκαν ανταπόκριση. Και αυτό παρά το γεγονός ότι η ‘ασιατική γρίπη’ του 1957 ήταν πολύ πρόσφατη.
Αξίζει να αναφέρουμε πάντως ότι σε σχέση με τις δύο πανδημίες του 20ου αιώνα που είχαν προηγηθεί, η ‘γρίπη του Χονγκ Κονγκ’ είχε το χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας, κοντά στο 0,5%. Μετά το τέλος την πανδημίας κατασκευάστηκε το κατάλληλο εμβόλιο κι έτσι κάθε μικρή επιστροφή του ιού που ακολούθησε τα επόμενα χρόνια δεν προκάλεσε ανησυχία.
Και γιατί μια πανδημία με ένα εκατομμύριο νεκρούς δεν πήρε ούτε καν στην εποχή της τη δημοσιότητα που θα έπρεπε, ενώ σήμερα θεωρείται σχεδόν ξεχασμένη;
Η απάντηση βρίσκεται στον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήταν τόσο πρόσφατος, ήταν τόσο μεγάλος ο αριθμός των θυμάτων του, που συνδυαστικά και με τις αναταραχές και τους πολέμους των ’50s και ’60s σχετικοποίησε τις δυστυχίες που έφερε η πανδημία. Το να πεθάνουν ένα εκατομμύριο άνθρωποι παγκοσμίως σε ενάμιση χρόνο, εκείνη την περίοδο, δεν προκαλούσε την ίδια εντύπωση με σήμερα. Δύσκολο να το χωνέψεις.
