Η Σφαγή στα Καλάβρυτα, 80 χρόνια μετά
Σαν σήμερα η ναζιστική Γερμανία προέβη σε μία από τις φρικιαστικότερες πράξεις της εκτελώντας εκατοντάδες ανθρώπους στα Καλάβρυτα.
- 13 ΔΕΚ 2023
Ένα από τα συνολικά μεγαλύτερα εγκλήματα που έκαναν οι ναζί κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έγινε στην Ελλάδα σαν σήμερα το 1943. Επρόκειτο για την περίφημη Σφαγή των Καλαβρύτων που εκτελέστηκε από τους άνδρες της Βέρμαχτ ως αντίποινα για την ήττα των Γερμανών στη μάχη της Κερπινής.
Όσα οδήγησαν στην τραγωδία
Η συνθηκολόγηση των Ιταλών με τους Συμμάχους ήταν ο πρώτος κρότος μίας επερχόμενης ήττας της ναζιστικής Γερμανίας. Η εθνική αντίσταση στην Ελλάδα είχε δε φουντώσει, ώστε ενέπνεε ακόμα μεγαλύτερη ανησυχία στους Γερμανούς. Η έλλειψη επαρκών δυνάμεων τους οδηγούσε σε όλο και βιαστικότερες κινήσεις και ταυτόχρονα σε απίστευτες βαρβαρότητες που γίνονταν σε μία προσπάθεια ελέγχου της κατάστασης.
Στις 16-17 Οκτωβρίου του 1943, 97 άντρες του γερμανικού στρατού συγκροτήθηκαν ως απόσπασμα με απώτερο σκοπό να ελέγξει τι συμβαίνει στις περιοχές γύρω από την περιοχή των Καλαβρύτων. Φαίνεται ότι εκείνη την περίοδο και σε οποιαδήποτε περιοχή πέραν των βάσεών τους, οι Γερμανοί είχαν χάσει τον έλεγχο. Ήταν ωστόσο ζωτικής σημασίας να προετοιμαστούν κατάλληλα προκειμένου να προλάβουν ένα πιθανό σαμποτάζ στη σιδηροδρομική γραμμή και στο οδικό δίκτυο της περιοχής. Το απόσπασμα έπρεπε να κινηθεί γρήγορα και γι’ αυτό είχε τον ελάχιστον δυνατό οπλισμό. Επικεφαλής ήταν ο λοχαγός Σόμπερ.
Οι αντάρτες του ΕΛΑΣ γνώριζαν την κίνηση αυτή του γερμανικού στρατεύματος και για τον λόγο αυτό συγκέντρωσε δύναμη περίπου 200 στρατιωτών που σκοπό θα είχε να εμποδίσει στις γερμανικές δυνάμεις το πέρασμα στα Καλάβρυτα. Το στενό μονοπάτι προς την περιοχή της Κερπινής ήταν το ιδανικό σημείο για να γίνει η ενέδρα. Το απόγευμα, γύρω στις 5, οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ επιτέθηκαν στους Γερμανούς που εγκλωβίστηκαν σε ένα ύψωμα προσπαθώντας να αποκρούσουν τις επιθέσεις.
Όταν οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ ενισχύθηκαν από άλλους 200 ντόπιους αγρότες, ο λοχαγός Σόμπερ προσπάθησε να κάνει μία απέλπιδα προσπάθεια απεγκλωβισμού δίχως επιτυχία. Τελικά όλο το απόσπασμά, πλην ελαχίστων, πιάστηκε αιχμάλωτο. Αργότερα και χωρίς να έχουν γίνει ακριβείς οι λεπτομέρειες, οι περισσότεροι εκ των αιχμαλώτων εκτελέστηκαν.
Η επιχείρηση Καλάβρυτα
2015, Petros Giannakouris/ Associated Press
Ο Διοικητής της μονάδας Λε Σουίρ μόλις πληροφορήθηκε για την ενέδρα στα Καλάβρυτα θέλησε άμεσα να ξεκινήσει τις διαδικασίες για τα σκληρότερα δυνατά αντίποινα. Η επιχείρηση Καλάβρυτα ξεκίνησε στις 4 Δεκεμβρίου, όταν άρχισαν να συρρέουν στην περιοχή γερμανικές δυνάμεις από Πάτρα, Αίγιο, Τρίπολη και Πύργο. Στις 9 Δεκεμβρίου έφτασαν στο χωριό όπου, σύμφωνα με μαρτυρίες, διαβεβαίωσαν τους κατοίκους ότι δε θα πάθαιναν τίποτα και ότι αναζητούσαν μόνο τους αντάρτες. Στο μεταξύ όμως είχαν σκοτώσει στον διάβα τους δεκάδες αμάχους.
Τελικά, στις 13 Δεκεμβρίου, αιφνιδιαστικά, συγκέντρωσαν όλον τον άρρενα πληθυσμό (άνω των 13 ετών) στη Ράχη του Καππή. Εκεί με ριπές από οπλοπολυβόλα τους εκτέλεσαν όλους (πλην 13 ατόμων που γλύτωσαν). Σύμφωνα με νεότερες οπτικές, υπολογίζεται ότι εκτελέστηκαν περίπου 500 άτομα. Υπάρχουν όμως και άλλοι υπολογισμοί που ανεβάζουν τον αριθμό αυτό στους 700 ή και τους 800.
Τον Απρίλιο του 2000, ο τότε Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας Γιοχάνες Ράου επισκέφτηκε τα Καλάβρυτα και δήλωσε συγκλονισμένος και ντροπιασμένος για την τραγωδία που είχε συντελεστεί σε εκείνα τα χώματα από τους ναζί κατακτητές. Ακόμη όμως οι πρωταγωνιστές του εγκλήματος παραμένουν ατιμώρητοι. Λίγα χρόνια μετά, τον Μάιο του 2012, το 6,44% του εκλογικού σώματος των Καλαβρύτων ψήφισε τη Χρυσή Αυγή.
Το κείμενο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στις 13 Δεκεμβρίου του 2021 από τον Νίκο Σταματίνη.
