Η συναρπαστική και παράξενη ιστορία του Creep των Radiohead
Το επιτυχημένο κομμάτι των Radiohead που αντιγράφηκε από άλλους αλλά το αντέγραψαν και οι ίδιοι οι δημιουργοί του.
- 16 ΙΟΥΝ 2023
Ήταν 21 Σεπτεμβρίου του 1992 όταν οι Radiohead κυκλοφόρησαν το single Creep, το οποίο συμπεριέλαβαν στο άλμπουμ Pablo Honey, τον Φεβρουάριο του 1993. Κι ενώ το τραγούδι έγινε δεκτό με επιτυχία στο κοινό – για πολλούς κατέχει μια ξεχωριστή θέση στην ιστορία της ενηλικιώσή τους – και ήταν πιθανότατα υπεύθυνο για τη ραγδαία άνοδο του συγκροτήματος, ο Thom Yorke φέρεται να το μισούσε πάντα.
Το ίδιο και ο κιθαρίστας, Jonny Greenwood, ο οποίος φέρεται να προσπάθησε να σαμποτάρει το κομμάτι με ένα αρκετά σκληρό riff, το οποίο τελικά ενίσχυσε την απήχησή του. (Έφτασε στο #7 των singles charts).
Εν τω μεταξύ, στην άλλη άκρη του ωκεανού, συνέβη μια παράξενη σύμπτωση. Ένα άλλο ανερχόμενο συγκρότημα, οι καλιφορνέζοι Stone Temple Pilots (STP), κυκλοφόρησαν το άλμπουμ Core με ένα ομώνυμο single, στις 29 Σεπτεμβρίου 1992. Μέσα σε μία εβδομάδα δηλαδή από το release της βρετανικής μπάντας. Το single Creep από τους STP κυκλοφόρησε στη συνέχεια την 1η Νοεμβρίου 1993 και έφτασε στο #2 των mainstream rock charts του Billboard.
Ποιες είναι οι πιθανότητες να εμφανίστηκαν σχεδόν την ίδια περίοδο, δύο εξαιρετικά δημοφιλή τραγούδια με το ίδιο όνομα από διαφορετικά μέρη του κόσμου; Όπως αναφέρεται στο Medium, είναι απίθανο τα δύο κομμάτια να μιμήθηκαν το ένα το άλλο με οποιονδήποτε τρόπο – στην πραγματικότητα, ο μπασίστας των STP Robert DeLeo, ένας από τους συνθέτες του τραγουδιού, δήλωσε ότι εμπνεύστηκε τη μουσική από τον Neil Young, ο οποίος είχε στεφθεί «νονός του grunge» εκείνη την εποχή. Μιλώντας για grunge, το Creep των STP έχει επίσης μπερδευτεί με ένα κομμάτι των Nirvana.
Ωστόσο, ο τραγουδιστής των STP, Scott Weiland, ο οποίος δε βρίσκεται πλέον στη ζωή, είχε δηλώσει σε συνέντευξή του το 2014 ότι το θέμα του τραγουδιού παραπέμπει στο «να είσαι ένας νέος κάπου, παγιδευμένος ανάμεσα στο να είσαι ακόμα παιδί και στο να μεγαλώνεις… να μην αισθάνεσαι ότι ταιριάζεις». Η αλήθεια είναι ότι και οι στίχοι των Radiohead πραγματεύονται κάτι σχετικό με την αίσθηση του να ανήκεις κάπου:
But I’m a creep
I’m a weirdo
What the hell am I doin’ here?
I don’t belong here
Η τέχνη εμπνέει την τέχνη
Υπάρχουν και άλλες ομοιότητες μεταξύ των δύο τραγουδιών εκτός από τις ημερομηνίες κυκλοφορίας και τις πιθανές θεματικές συνδέσεις. Όσον αφορά τον τίτλο του τραγουδιού, ορισμένες διαδικτυακές πηγές σημειώνουν ότι μπορεί να ήταν αντιγραφή – αλλά ένας φαν των STP εξηγεί ότι το “creep” είχε κολλήσει στον μπασίστα από μία πρώην σχέση του. Και τα δύο τραγούδια είχαν επίσης διαφορετικές εκδοχές.
Στην περίπτωση του Creep των Radiohead, ο στίχος “fuckin’ special” έπρεπε να αντικατασταθεί με το “very special” για τις ανάγκες του ραδιοφώνου. Ενώ το single των STP είχε διαφορετική μελωδία από την αρχική, γυρίστηκαν δύο βίντεο – καθώς το πρώτο είχε προφανώς πάρα πολλές αναφορές στο σεξ και τα ναρκωτικά.
Οι εκπλήξεις όμως δε σταματούν εδώ. Οι Radiohead μηνύθηκαν επιτυχώς για αντιγραφή στοιχείων του The Air That I Breathe των The Hollies, το οποίο έφτασε στο #2 των βρετανικών singles charts. Ως αποτέλεσμα, οι τραγουδοποιοί της επιτυχίας του 1974 – Albert Hammond και Mike Hazlewood – συνυπολογίζονται τώρα στο Creep των Radiohead.
Ενώ οι Radiohead κλήθηκαν να λογοδοτήσουν για τις ομοιότητες μεταξύ του Creep και του The Air That I Breathe, οι πρώτοι κυνήγησαν αργότερα την Lana Del Ray επειδή μιμήθηκε το Creep με το κομμάτι Get Free. Δεν είναι σαφές ποιος ήταν ο διακανονισμός σε αυτή την περίπτωση, αλλά φαίνεται ότι οι εκπρόσωποι των Radiohead ζητούσαν αναγνώριση της συγγραφής και το 100% των δικαιωμάτων (η Del Rey αντέτεινε το 40%.)
Το όλο θέμα δείχνει πόσο πολλά τραγούδια μπορεί να είναι παρόμοια και ότι είναι απλά θέμα της εκάστοτε εταιρίας αν θα κυνηγήσει ένα άλλο συγκρότημα για τα δικαιώματα. Υπάρχουν πολλά γνωστά τραγούδια εκεί έξω που φαίνεται να δανείζονται στοιχεία απευθείας το ένα από το άλλο, είτε σκόπιμα είτε όχι.
Με τις μουσικές επιρροές να παίζουν υποσυνείδητο ρόλο στη σύνθεση τραγουδιών και με έναν πεπερασμένο αριθμό πιθανών μουσικών ενορχηστρώσεων, δε θα είναι η τελευταία φορά που συμβαίνει αυτό.
Όσοι δημιουργούν αυτές τις μέρες αντλούν από υπάρχουσες αναφορές, κάπως έτσι όπως η τεχνητή νοημοσύνη εκπαιδεύεται σε υπάρχον υλικό για να δημιουργήσει κάτι «καινούργιο». Ίσως αυτό που έχει σημασία τελικά, είναι το πώς συνδέεται ο καθένας μας με διαφορετικά τραγούδια, χωρίς να έχει – για εμάς – μεγάλη σημασία αν αντιγράφηκαν ή όχι.
