Tι είναι το Inspiration Porn και γιατί μπορεί να λειτουργεί προσβλητικά για τα ΑμεΑ
- 3 ΝΟΕ 2020
To 2012 η ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των ΑμεΑ Stella Young έπλασε τον όρο ‘inspiration porn’ σε ένα κείμενό της για το webzine Ram Up. Στο κείμενό αυτό η ίδια απέρριπτε την ιδέα ότι οι καθημερινές δραστηριότητες των ΑμεΑ μπορούν να ιδωθούν ως κάτι θαυμαστό και αξιοπερίεργο μόνο και μόνο επειδή πραγματώνονται από άτομα με αναπηρία. Χρησιμοποίησε μάλιστα τον όρο ‘πορνό’ ακριβώς γιατί, όπως στο σεξουαλικό πορνό, έτσι και εδώ η αντικειμενοποίηση σωμάτων και ανθρώπων προς όφελος άλλων γίνεται απαραίτητο βήμα σε όλη τη διαδικασία. Όταν κλήθηκε να εξηγήσει καλύτερα τον όρο, η ίδια χρησιμοποίησε ένα πολύ καλό παράδειγμα από το δικό της βίωμα.
“Μεγάλωσα σε μια πολύ μικρή επαρχιακή πόλη στη Βικτόρια. Είχα μια τελείως κανονική και χαμηλών τόνων ανατροφή. Πήγα σχολείο, περνούσα χρόνο με τους φίλους μου, τσακωνόμουν με τις μικρότερες αδερφές μου. Όλα πολύ φυσιολογικά. Όταν έγινα 15, ένα μέλος της τοπικής κοινότητας πλησίασε τους γονείς μου για να με βραβεύσει για τα επιτεύγματά μου στην κοινότητα. Οι γονείς μου είπαν ότι αυτό είναι πολύ καλό αλλά υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα εδώ…Δεν είχα πετύχει κάτι […] Και είχαν δίκιο. Δεν έκανα κάτι που να είναι ξεχωριστό και ασυνήθιστο. Δεν είχα κάνει κάτι που να μπορεί να θεωρηθεί κατόρθωμα. Αν έβγαζες από την εξίσωση την αναπηρία”.
Έχουμε πει και παλαιότερα για τον τρόπο που οι Παραολυμπιακοί Αγώνες, ένας θεσμός που αναμφισβήτητα είναι πολύ σημαντικός ως κορύφωση της αθλητικής διαδικασίας, πολύ συχνά λειτουργεί για τους αρτιμελείς ως inspiration porn. Μια διαδικασία που προφανώς λειτουργεί αρχικά τοποθετώντας την αναπηρία ως το πρώτο (ίσως και μόνο) χαρακτηριστικό μιας ολόκληρης προσωπικότητας. Αφετέρου λειτουργώντας και πιεστικά για τα ίδια τα ΑμεΑ. Aν είχατε ποτέ στο κύκλο σας ΑμεΑ πιθανόν θυμάστε διάφορες νουθεσίες από αρτιμελείς ανθρώπους. Ίσως έδειχναν την τηλεόραση και σε μια προσπάθεια να τους “δώσουν δύναμη” τους παρουσίαζαν τους Παραολυμπιονίκες. Ως παράδειγμα προς μίμηση, που τελικά πιθανώς δεν θα φτάσουν ποτέ. Γατί θα εκπλαγείτε αλλά για να πιάσεις αυτές τις επιδόσεις πρέπει να είσαι πρωταθλητής.
Στην άλλη άκρη αυτού του φάσματος είναι το να βλέπεις τα ΑμεΑ ως τρόπο για να νιώσεις εσύ καλύτερα. Περίπου το παράδειγμα που αναφέραμε και στο πρώτο μέρος αυτού του κειμένου. “Είδα έναν τυφλό στο δρόμο και έσπευσα να υπενθυμίσω στους δικούς μου πόσο τυχερός είμαι που βλέπω”. Καθόλου συμπεριληπτικός τρόπος. Είναι σαν να μιλάς για μια κοινωνία αποτελούμενη αποκλειστικά από αρτιμελείς.
Ποια είναι η χειρότερη πλευρά; “Τελικά το χειρότερο από κάθε άλλη εκδοχή του inspiration porn είναι ότι υπονοεί πως οι ζωές μας δεν έχουν αξία. Όταν κάποιος λέει σε ένα ΑμεΑ ‘είσαι έμπνευση για μένα, δεν ξέρω πώς το κάνεις, δεν θα μπορούσα να ζω έτσι’ είναι σαν να μας λέει ότι βλέπει τη ζωή μας ως θλιβερή και τελικά χωρίς αξία. Ουσιαστικά μας λένε ότι τους εμπνέουμε μόνο και μόνο επειδή δεν έχουμε αυτοκτονήσει. Ξέρετε όμως ποιο είναι το πιο δύσκολο πράγμα του να είσαι ΑμεΑ ή να έχεις χρόνιο νόσημα; O τρόπος που μας συμπεριφέρεται και μας βλέπει η κοινωνία”. Αυτό διαβάζουμε σε ένα άρθρο της Saidee Wynn.
Tην επόμενη φορά που θα ξεκινούσε να δείχνουμε αναμεταξύ μας πόσο τυχεροί είμαστε που δεν είμαστε σαν τον ΑμεΑ που είδαμε το πρωί στον δρόμο, ας το ξανασκεφτούμε. Ή όπως το είπε και η Stella Young. “Δεν είμαι η έμπνευσή σου, σε ευχαριστώ πάρα πολύ”.
