Μπορείς να πεθάνεις από μία απότομη βουτιά σε κρύο νερό;

Καταρχάς, ως ‘κρύο νερό’ εδώ εννοούμε οτιδήποτε κάτω από 15 °C, πράγμα που δεν συναντάς εύκολα το καλοκαίρι στις ελληνικές παραλίες, οπότε ξεκινάμε με τη ψυχραιμία στο μυαλό μας. Και τώρα προχωρούμε στο πώς και τα γιατί.

Επειδή κάποιοι μπορεί να μπερδέψουν το ‘cold water shock’ με την υποθερμία, να εξηγήσουμε ότι η υποθερμία χρειάζεται σχεδόν 30 λεπτά για να επιφέρει θάνατο, ενώ το ‘ψυχρό σοκ’ τον επιφέρει μέσα σε ελάχιστα λεπτά. Αυτή η παρανόηση πιστεύεται ότι ξεκίνησε εξαιτίας του ναυαγίου του Τιτανικού, όπου εκεί οι άνθρωποι έμειναν για ώρες σε παγωμένα νερά και οι επιστήμονες της εποχής, δεν μπόρεσαν να καταλάβουν τι ακριβώς τους οδήγησε στον θάνατο. Αυτή η παρανόηση και σχετική ταύτιση αυτών των δύο καταστάσεων συνεχίστηκε και μέχρι το ’80.

Πώς συμβαίνει, λοιπόν, να πεθάνεις άμεσα, πέφτοντας σε κρύο νερό; Οι επιστήμονες εξηγούν.

Η απότομη καταβύθιση σε ψυχρό νερό αναγκάζει τον άνθρωπο να αρχίσει να παίρνει γρήγορες αναπνοές -‘μη ελεγχόμενες ταχείες αναπνοές’ πιο σωστά-, καθώς αυξάνεται απότομα η ανάγκη του για οξυγόνο (υπολογίζεται ότι χρειάζεται άμεσα 2 λίτρα οξυγόνου). Για να το κάνεις εικόνα, σκέψου έναν ασθματικό πώς ανασαίνει, όταν χρειάζεται τη συσκευή εισπνοών και δεν την έχει δίπλα του, έτσι μοιάζουν οι γρήγορες και κοφτές αναπνοές του λουόμενου. Γρήγορα η υπεροξυγόνωση γίνεται μη διαχειρίσιμη, και αυτή η απώλεια του ελέγχου της αναπνοής, οδηγεί πολύ εύκολα τον άνθρωπο να πιει κατά λάθος πολύ νερό, τόσο πολύ, που αρκεί για να πνιγεί σχεδόν αμέσως.

Την ίδια στιγμή, η καταβύθιση σε ψυχρό νερό, προκαλεί τεράστια πίεση στην καρδιά, η οποία με τη σειρά της μπορεί να προκαλέσει ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρές αρνητικές καταστάσεις για τον οργανισμό, από καρδιαγγειακό επεισόδιο (έμφραγμα του μυοκαρδίου πχ), έως εγκεφαλικό επεισόδιο.

Στην Αγγλία υπολογίζεται ότι κοντά στα 400 άτομα(!) πεθαίνουν κάθε χρόνο από βουτιά σε υπερβολικά κρύο νερό, περισσότεροι από όσοι πεθαίνουν εξαιτίας κάποιας πυρκαγιάς. Μεγάλη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι στην πλειοψηφία τους, πρόκειται για άτομα κάτω των 30 ετών και μάλιστα, πρόκειται για άτομα που ξέρουν καλό κολύμπι.

Υπάρχει τρόπος να σωθείς;

Το ‘ψυχρό σοκ’ εξαφανίζεται, καθώς τα αισθητήρια νεύρα στο δέρμα προσαρμόζονται στην πολύ χαμηλή θερμοκρασία του δέρματος. Αυτό για τους περισσότερους ανθρώπους, χρειάζεται περίπου ένα λεπτό μέχρι να συμβεί. Για όλο αυτό το διάστημα και μέχρι να επανεκτήσεις τον έλεγχο της αναπνοής σου, είναι πολύ πιο ασφαλές να παραμείνεις ακίνητος, να κρατηθείς από κάτι ή απλά να επιπλεύσεις, χωρίς να κουνάς τα χέρια σου εκτός ελέγχου. Αυτό βέβαια είναι πολύ δύσκολο γιατί το ‘cold water shock’ σε κάνει να θες να κολυμπήσεις δυνατά και γρήγορα, ως ενστικτώδη απάντηση στον κίνδυνο που απειλεί τη ζωή σου.

Αν θες να σωθείς, λένε οι επιστήμονες, πρέπει να πολεμήσεις αυτό σου το ένστικτο και να μείνεις με το στόμα σου εκτός νερού, μέχρι να περάσει το σοκ και να αρχίσεις να αναπνέεις πάλι κανονικά.

Τέλος να σημειώσουμε, ότι οι μισοί άνθρωποι που έχουν πεθάνει μέχρι σήμερα από το ‘ψυχρό σοκ’, δεν θέλησαν να βρεθούν μέσα στο νερό. Όλα συνέβησαν από κάποιο ατύχημα, γλίστρημα κτλ, οπότε προσοχή.