Unsplash
SCIENCE

Λαμβάνουμε μυστηριώδη ραδιοκύματα και οι επιστήμονες ψάχνουν την πηγή τους

Υπάρχει έστω και η μικρότερη πιθανότητα να έρχονται αυτά από κάποιον ανώτερο εξωγήινο πολιτισμό; Ποιες είναι οι πιθανότερες ερμηνείες;

Για περίπου 4 μέρες ραδιοκύματα έφταναν χωρίς κάποιο συγκεκριμένο ρυθμό. Μετά για δώδεκα μέρες τίποτα. Μέτα, για τις επόμενες 4 μέρες και πάλι ραδιοκύματα. Και μετά για 12 μέρες σιωπή. Αυτό το μοτίβο συνεχιζόταν αδιάλειπτα για περισσότερο από ένα χρόνο προβληματίζοντας τους αστροφυσικούς.

Η Dongzi Li, μια διδακτορική φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο ξεκίνησε να εντοπίζει αυτά τα σήματα το 2019. Η ίδια μελετάει αστροφυσικά φαινόμενα που ονομάζονται FRB (fast radio bursts). Πρόκειται για αόρατα κύματα που φτάνουν στη Γη από κάθε πλευρά του Διαστήματος. Εμφανίζονται χωρίς καμία προειδοποίηση και διαρκούν λίγα μιλισεκόντ. Οι επιστήμονες δεν ξέρουν ποια είναι η πηγή της. Ξέρουν όμως ότι μπορεί να ταξιδεύουν για εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια χρόνια μέχρι να φτάσουν από την πηγή τους στη Γη. Την τελευταία δεκαετία, οι αστρονόμοι μάλιστα κατάφεραν να εντοπίσουν περίπου 100 από αυτά τα κύματα πριν αυτά εξαφανιστούν.

Τα ραδιοκύματα που εντόπισε η Dongzi Li είναι τα πρώτα από αυτά που μοιάζουν να ακολουθούν ένα μοτίβο. Οι αστρονόμοι εντόπισαν την πηγή τους σε έναν γαλαξία που απέχει περίπου 500 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Ο εντοπισμός αυτών των σημάτων πρέπει οπωσδήποτε να ληφθεί υπόψη από όσους ερευνούν την πηγή των FRB. “Mοιάζει σαν κάθε φορά που πάμε να καταλήξουμε κάπου ως επιστημονική κοινότητα ως προς το τι είναι τα FRBs, να έρχεται μια νέα παρατήρηση που ακυρώνει κάθε υποψία μπορεί να έχουμε”, δηλώνει στον Atlantic μια ειδική ερευνήτρια.

Η φύση, λοιπόν, των αντικειμένων που παράγουν τα FRBs παραμένει ένα μυστήριο αλλά οι αστρονόμοι μαζεύουν πληροφορίες. Η πιο σημαντική από αυτές έρχεται από μια παρατήρηση που έγινε μόλις πριν λίγους μήνες. Η Li βρήκε ένα πιθανό φαινόμενο παραγωγής FRB μέσα στον ίδιο μας τον γαλαξία. Τα κύματα ήρθαν από ένα μάγναστρο, όπως ονομάζεται. Ένα είδος αστέρα νετρονίου που αποτελεί το υπόλειμμα από τον πυρήνα ενός αστεριού. 

Πολύ πιθανόν, λοιπόν, οι πηγές αυτών των ραδιοκυμάτων να είναι τα μαγνάστρα τα οποία περιστρέφονται με τέτοιον τρόπο ώστε να στέλνουν κύματα προς τη Γη μόνο 4 από τις 16 μέρες, πράγμα που εδώ το προσλαμβάνουμε ως μια περιοδικότητα. Και κάπως έτσι ξενερώνουμε όλοι μαζί. Γιατί η αλήθεια είναι ότι, όταν εμείς ακούμε για ραδιοκύματα με μια περιοδικότητα σκεφτόμαστε το εξής απλό: Eξωγήινοι. Θα μπορούσε να υπάρχει, ακόμα και έτσι, έστω και μια πιθανότητα να είναι;

Μάλλον όχι. “Τα συγκεκριμένα FRBs που έχουν αυτή την περιοδικότητα, έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά με άλλα που δεν έχουν καμία περιοδικότητα, ώστε δεν έχουμε κανέναν λόγο να πιστεύουμε ότι είναι με οποιονδήποτε τρόπο κάτι ξεχωριστό από άλλα FRBs που ανιχνεύουμε στο Διάστημα”. Τουλάχιστον έτσι τονίζει ο Vikram Ravi, ένας καθηγητής αστρονομίας που έχει ανακαλύψει με τη σειρά FRBs από άλλες πηγές..

Είναι όμως λιγότερο εντυπωσιακό; Αυτά τα ραδιοκύματα κινούνται μέσα στο διάστημα και διαπερνούν κάθε είδους ύλη, επιταχύνοντας ή επιβραδύνοντας από εδώ και από εκεί.  Πολλές από αυτές τις συναντήσεις στην τεράστια πορεία τους στο διάστημα μπορούν να ανιχνευτούν και εν μέρει να αποκωδικοποιηθούν από τους επιστήμονες. Ιδίως εκείνους που μελετούν την ύλη που υπάρχει ανάμεσα στου γαλαξίες. Μπορεί, λοιπόν, να μην είναι σήματα εξωγήινων. Αλλά αυτά τα ραδιοκύματα ίσως είναι μια ακόμα καλή βάση για την καλύτερη κατανόηση του Σύμπαντος. Ούτως ή άλλως το να λαμβάνουμε ένα κύμα που έρχεται από 500 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά δεν το λες και αδιάφορο