Λειτούργησε ή όχι η πολιτική της Σουηδίας για την πανδημία;
Μετά την αρχική κατακραυγή, το μαύρο πρόβατο ως προς τη διαχείριση της πανδημίας τελικά δεν τα πηγαίνει και τόσο άσχημα. H αλήθεια όμως βρίσκεται κάπου στη μέση.
- 11 ΝΟΕ 2021
Όταν ο πλανήτης ήρθε αντιμέτωπος με την πανδημία, η μία χώρα μετά την άλλη αποφάσιζε προοδευτικά να επιβάλει περιοριστικά μέτρα για τν Covid-19. Η Σουηδία ήταν ανάμεσα στις λίγες χώρες του κόσμου που επέλεξε να έχει μία τελείως διαφορετική τακτική μην επιβάλλοντας lockdown και μπαίνοντας αυτομάτως στο επίκεντρο της κριτικής.
Μέσω της υιοθέτησης μίας ανορθόδοξης προσέγγισης, η κυβέρνηση όχι μόνο αρνήθηκε να επιβάλει lockdown αλλά δεν έβαλε ούτε περιοριστικά μέτρα στα σύνορά της ούτε απαγόρευση κυκλοφορίας ούτε καν κανόνες για υποχρεωτική χρήση μασκών.
Η ατομική ευθύνη αποτέλεσε το ιδεολογικό υπόβαθρο πίσω από αυτές τις πολιτικές. Σύμφωνα με τη λογική των υπευθύνων, τα ίδια τα άτομα θα έπρεπε να αποφασίσουν με ποιον τρόπο να διαχειριστούν το ρίσκο και τον κίνδυνο να κολλήσουν τον κορονοϊό.
Το κράτος έδινε βέβαια οδηγίες στους πολίτες να επιλέγουν την εργασία από το σπίτι και να τηρούν τα μέτρα της κοινωνικής αποστασιοποίησης. Δεν υπήρξε όμως ποτέ υποχρεωτικός χαρακτήρας σε κανένα από τα μέτρα.
Επιπλέον, τα εμπορικά κέντρα και οι χώροι εστίασης έμειναν ανοιχτοί καθ’όλη τη διάρκεια της πανδημίας. Ως αποτέλεσμα, για πολύ καιρό η Σουηδία είχε μία έξαρση των κρουσμάτων και πάρα πολλούς θανάτους.
Μία νέα ανάγνωση της πραγματικότητας
2020, Αndres Kudacki/ Associated Press
Στα τέλη του Δεκεμβρίου του 2020, η σκανδιναβική χώρα είχε ήδη 8300 απώλειες λόγω κορονοϊού σε έναν πληθυσμό που είναι περίπου ίδιος με τον αντίστοιχο της Ελλάδας. Από ένα σημείο και μετά, η ίδια η σουηδική κυβέρνηση αντιμετώπισε ως αποτυχία τη μέθοδο που ακολούθησε. Ο Βασιλιάς Κάρολος μάλιστα έλεγε στα τοπικά Μedia ότι η χώρα του είχε κάνει ένα πολύ σοβαρό λάθος, όσο η Σουηδία θρηνούσε χιλιάδες νεκρούς και το σύστημα υγείας είχε σχεδόν καταρρεύσει.
Λίγες ημέρες πριν, η Ελλάδα ξεπέρασε σε θανάτους ανά ένα εκατομμύριο πολίτες τη χώρα της Σουηδίας. Κάτι που έχει πια συμβεί και με πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης. Αυτή τη στιγμή, τη θέση του «μαύρου προβάτου» που ανήκε στη Σουηδία την έχουν πάρει χώρες όπως η Βουλγαρία, η Βοσνία, η Ουγγαρία και η Ρουμανία που δυστυχώς καθημερινά μετράνε εκατοντάδες θανάτους λόγω του κορονοϊού.
Συγκριτικά, λοιπόν, με τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, μπορούμε να πούμε ότι η Σουηδία τα πηγαίνει πλέον πολύ καλύτερα. Σε ένα άρθρο του μάλιστα, το Bloomberg προτείνει ότι, χωρίς να σημαίνει ότι η τακτική της ήταν επιτυχημένη, ίσως είναι ώρα να πάψουμε να θεωρούμε τη Σουηδία το μαύρο πρόβατο ως προς τη διαχείριση της πανδημίας.
Η άλλη ανάγνωση των στατιστικών
2021,Michael Probst / Associated Press
Η Σουηδία είχε γίνει για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα το αντιπαράδειγμα όσων αρνούνταν τα μέτρα που έπαιρναν οι κυβερνήσεις της Ευρώπης εναντίον της πανδημίας. Το πέρασμα από την αποτυχία στην επιτυχία όμως, σε μία τόσο περίπλοκη συνθήκη δεν αφορά μόνον ένα δείκτη. Με άλλα λόγια, το γεγονός ότι η Σουηδία έχει περίπου την ίδια επιδημιολογική εικόνα με την Ελλάδα, παρότι η δεύτερη είχε ένα από τα πιο σκληρά lockdowns προκύπτει από πολλούς και διαφορετικούς λόγους.
Πρέπει να συνυπολογίσει κανείς για παράδειγμα το δημόσιο σύστημα υγείας της χώρας που είναι πολλά επίπεδα καλύτερο και πιο σύγχρονο από το ελληνικό. Την ίδια στιγμή, η Σουηδία τα πάει καλύτερα από την Ελλάδα ως προς τους εμβολιασμούς (68% πλήρως εμβολιασμένοι έναντι του 60% στην Ελλάδα).
Ούτως ή άλλως, στην κλασική σύγκριση που γίνεται με τις γειτονικές της Σκανδιναβικές χώρες, που ακολούθησαν κανονικά lockdοwn, η Σουηδία υστερεί και μάλιστα κατά πολύ. Η Νορβηγία, η Δανία και η Φινλανδία είναι τα περίφημα ευρωπαϊκά success stories ως προς τη διαχείριση της πανδημίας μετρώντας και οι τρεις αριθμούς κάτω των 500 νεκρών ανά εκατομμύριο. Πρόκειται για τους χαμηλότερους στην Ευρώπη (μαζί με την Ισλανδία) και από τους χαμηλότερους σε όλον τον κόσμο.
Είναι η Σουηδία επιτυχημένη;
Σε κάθε περίπτωση, είναι πολύ νωρίς να βγάλουμε από τώρα συμπεράσματα για τις επιτυχημένες και τις αποτυχημένες προσεγγίσεις της πανδημίας. Υπάρχει ένας πολύ βασικός λόγος γι’ αυτό και είναι ότι μιλάμε για ένα ζήτημα πολυπαραγοντικό: Η επιβολή lockdown, η κατάσταση των συστημάτων υγείας, η πίστη στους θεσμούς και την επιστήμη και τα ποσοστά εμβολιασμών. Η τελική ετυμηγορία θα βγει τελικά, όταν όλη αυτή η έκτακτη συνθήκη επιτέλους τελειώσει.
