Μέσα σε μία εκκλησία στην Αρκτική

Ψηλά στον χάρτη της Νορβηγίας, στη βορειότερη πόλη του πλανήτη, τα πράγματα αλλάζουν πλέον όσο γρήγορα κινούνται οι ριπές ανέμου πάνω απ’ τις χιονισμένες πλαγιές τον χειμώνα: μέσα στην τελευταία τριακονταετία, το Λόνγκγεαρμπγεν έχει βιώσει αύξηση της μέσης θερμοκρασίας κατά 10 °C, έχει δει τουρίστες και ερευνητές να καταφθάνουν στα εδάφη του, ενώ κανείς δε γνωρίζει τι θα ακολουθήσει μετά το κλείσιμο του ανθρακωρυχείου που έχει απομείνει στην περιοχή – μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση, η εξορυκτική δραστηριότητα (που είναι ιστορικά ταυτισμένη με το Λόνγκγεαρμπγεν) πήρε παράταση μέχρι το 2025.

Και μετά τι;

«Ένα μέρος χωρίς ιστορία – σε κάτι τέτοιο θα μεταμορφωθεί η πόλη μας», λένε με ανησυχία οι κάτοικοι. Η απομακρυσμένη αυτή πόλη γεννήθηκε εξαιτίας του άνθρακα, πριν από έναν αιώνα περίπου. Μονάχα ανθρακωρύχοι (και οι οικογένειές τους) ερχόντουσαν να εγκατασταθούν μέσα στο άγριο τοπίο, απομονωμένοι από τις ανέσεις και τις εύκολες απολαύσεις του δυτικού κόσμου.

Μέχρι τη δεκαετία του ’70 δεν λειτουργούσε καν αεροδρόμιο, ούτε λόγος για σινεμά, θέατρο και άλλες τέτοιες πολυτέλειες. Εκείνο που κρατούσε ζωντανή την κοινότητα, πέρα από το ορυχείο, ήταν η εκκλησία.

Στο χριστιανικό εκκλησάκι που είχε χτιστεί από το 1921 εκεί, με χρηματοδότηση της ίδιας εταιρείας που είχε αναλάβει την εξόρυξη, αντάμωναν κάθε μέρα οι εργάτες, προσεύχονταν για τα άτομα που έχασαν τη ζωή τους, έπαιρναν δύναμη για να συνεχίσουν και, όπως θυμούνται οι μεγαλύτεροι, συνήθιζαν τις Τετάρτες να παρακολουθούν βιντεοκασέτες με τις ώρες, ξεχνώντας τους πόνους από την επίπονη εργασία μέσα στα βουνά και τα χιόνια.

Και μέχρι σήμερα, η εκκλησία είναι το μόνο που έχει παραμείνει ακέραιο στο Λόνγκγεαρμπγεν. «Η εκκλησία είναι μια γέφυρα για εμάς», δήλωσε στο πρακτορείο Associated Press γυναίκα που διατηρεί εκτροφείο σκύλων σε κοντινή περιοχή και επισκέπτεται την εκκλησία όποτε νιώθει την ανάγκη.

«Είναι ζωτικής σημασίας να μέρος σαν και αυτό, με τόσες διαφορετικές εθνικότητες». Όπως είναι λογικό, μέσα στην αγριότητα του βόρειου τοπίου, το εκκλησάκι αυτό δεν είναι απλά ένας χώρος λατρείας, αλλά ένα σημείο συνάντησης, ενημέρωσης, κοινωνικής ενδυνάμωσης. Ένα σημείο το οποίο είναι ανοιχτό όλο το εικοσιτετράωρο, επτά ημέρες την εβδομάδα και κάθε θρησκεία είναι ευπρόσδεκτη.

Γι’ αυτό και έχει αναλάβει ενεργό ρόλο στην ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον, τώρα που έχει αποδειχθεί πως η Αρκτική θερμαίνεται τέσσερις φορές πιο γρήγορα από τον υπόλοιπο πλανήτη.

«Προσευχόμαστε κάθε Κυριακή για όσους έχουν επηρεαστεί από την κλιματική αλλαγή», παραθέτει η Siv Limstrand που έχει αναλάβει τον ρόλο του πάστορα εκεί από το 2019. «Έχουμε ευθύνη ως εκκλησία από θεολογική σκοπιά: τι καταστροφές επιφέρουμε ως ανθρώπινο είδος στη θεϊκή δημιουργία».