Μέσα στο φαράγγι καλλιέργειας κοκαΐνης της Κολομβίας

Οι πλαγιές στο διαμέρισμα Κάουκα είναι ένα από τα σκληροπυρηνικά οχυρά της παραγωγής κοκαΐνης στην Κολομβία, αυτή τη στιγμή. Επίκεντρο των φυτειών είναι το φαράγγι Μάικαϊ, κατά μήκος του οποίου, ανάμεσα σε λόφους με χωμάτινους δρόμους, κρύβονται σειρά από δημοτικές κοινότητες οι οποίες τελούν σε καθεστώς αυτονομίας, υπό τον έλεγχο της ένοπλης οργάνωσης EMC.

Είναι μία από τις επικρατέστερες παραστρατιωτικές δυνάμεις στην Κολομβία, με ιστορία από το 2016 και τη διάσπασή τους από το FARC, όταν οι τελευταίοι υπέγραψαν σύμφωνο ειρήνης με την κυβέρνηση, άφησαν τα όπλα και ίδρυσαν κόμμα.

Την τρέχουσα περίοδο, τα πνεύματα έχουν ησυχάσει, με τη λευκή σημαία της εκεχειρίας να κυματίζει στα φτωχικά κτίσματα.

Τον Μάρτιο του 2024 ο πρόεδρος της χώρας Gustavo Petro αναγκάστηκε να προβεί σε προσωρινή παύση πυρός, διακόπτοντας τις εφόδους των δυνάμεων προς ανάκτηση των περιοχών και «αφανισμό της παράνομης οργάνωσης» που εφάρμοζε το τελευταίο διάστημα.

Το σχέδιο εξόντωσης αποδείχθηκε άκαρπο, με αθώους αυτόχθονες να πέφτουν θύματα στο μεταξύ για αντίποινα των ενόπλων, όπως προστάζει ο άγραφος κώδικας των αυτόνομων περιοχών. Όπως τονίζουν τα Ηνωμένα Έθνη, πάνω από 8 εκατ. άνθρωποι στην Κολομβία χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια, κυρίως εξαιτίας της κλιμάκωσης στις ένοπλες συγκρούσεις στη χώρα.

«Πάντα ακούμε σφαίρες», ανέφερε ένας ντόπιος στην πόλη Ελ Πλατεάντο, όχι μακριά απ’ τα σύνορα όπου έχει στρατοπεδεύσει ο στρατός της Κολομβίας, σε δημοσιογράφο του πρακτορείου AFP που απέκτησε πρόσβαση σε μια ζώνη που απαγορεύονται οι επισκέπτες.

Το φαράγγι καλλιέργειας κοκαΐνης νοτιοδυτικά της Κολομβίας διοικείται από το Μέτωπο Κάρλος Πατίνο, μια σκληροπυρηνική φράξια του EMC, με εμπλοκή στο εμπόριο ναρκωτικών. Ελέγχει το σημείο απ’ το 2020, έχοντας κυριαρχήσει στο παιχνίδι των καρτέλ βγάζοντας τους αντίπαλους από τη μέση.

Σε ανύποπτο χρόνο, οι ένοπλοι αντάρτες της οργάνωσης κάνουν έλεγχο στα οχήματα και τους επιβαίνοντες που επιθυμούν. Πολλά σημεία στις πλαγιές, επίσης, είναι ναρκοθετημένα, με την πρόσφατη εμπόλεμη περίοδο να έχει στοιχίσει τη ζωή σε ντόπιους, όπως έχουν καταδείξει ανθρωπιστικές οργανώσεις.

Κατά μήκος των χωματόδρομων, όπως παραθέτει το ρεπορτάζ, βρίσκονται αυτοσχέδια εργαστήρια και αγρότες που ανακατεύουν σε δημόσια θέα φύλλα κόκας με βενζίνη για να εξάγουν την πάστα που χρησιμοποιείται για την παραγωγή καθαρής κοκαΐνης, ίσως του πιο προσοδοφόρου είδους εξαγωγής της Κολομβίας. Ανάμεσα στα ατελείωτα χωράφια στα οποία εργάζονται καθημερινά οι ντόπιοι, ένας διαμορφωμένος διάδρομος οδηγεί απευθείας στο λιμάνι για να φορτώνεται το εμπόρευμα. Το διαμέρισμα Κάουκα αποτελεί την τρίτη μεγαλύτερη πηγή κοκαΐνης στη χώρα.

Οι αντάρτες αρνούνται να παραδώσουν τα όπλα, νιώθοντας εξαπατημένοι από την κυβέρνηση. Δηλώνουν πρόθυμοι να συμμετέχουν σε διαπραγματεύσεις, την ίδια στιγμή όμως παραδέχονται ότι το να αφήσουν τα όπλα θα είναι δύσκολο. «Χωρίς τα όπλα, δεν είμαστε τίποτα.

Τα όπλα είναι το τελευταίο πράγμα που θα παραδώσουμε», δήλωσε στο AFP ο Nelson Enrique Rios, ο 51χρονος επικεφαλής της φράξιας αυτή τη στιγμή, με το ψευδώνυμο Gafas. «Ζούμε μαζί με τους αγρότες και ανάμεσά τους, έχουμε τα όπλα, αλλά οι άνθρωποι είναι εκείνοι που αποφασίζουν μέσω του Κοινού Συμβουλίου Δράσης (JAC).

Το Μέτωπο του Κάρλος Πατίνο «είναι η εξουσία – δίνουν τις εντολές, και εμείς βοηθάμε σε ορισμένα έργα», δήλωσε η Adriana Rivera, γραμματέας του JAC. Γενικά, το Μέτωπο και ο διοικητής χαίρουν απόλυτης δικαιοδοσίας, σε επίπεδο διοικητικό, οικονομικό αλλά και δικαστικό. «Οι μικροί παραβάτες τιμωρούνται με κοινωνική εργασία», ενώ σε πιο σοβαρά εγκλήματα όπως ο βιασμός λύνονται «με μια σφαίρα από εννιάρι».

Παρόλο που δύσκολα μιλούν ανοιχτά οι ντόπιοι, κάποιοι κάτοικοι ευελπιστούν στην ειρήνη, «Η ελπίδα του κόσμου είναι ότι ο πόλεμος θα τελειώσει», δήλωσε ο Rigoberto Gomez, κάτοικος της περιοχής Ελ Πατεάντο.