Μία έρευνα φωτίζει τις δυσμενείς συνθήκες απασχόλησης των νέων στην Ελλάδα

Το Eteron – Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή δημοσιεύει ένα νέο report με τίτλο «Ιχνηλατώντας την εργασιακή επισφάλεια των νέων στην Ελλάδα», το οποίο αποτελεί συνέχεια της πρόσφατης ποσοτικής του έρευνας με σκοπό να εμπλουτίσει και να πάει ένα βήμα παρακάτω τη συζήτηση που άνοιξε στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος “Youth Precarity“. Το νέο report επιδιώκει, αφενός, να τοποθετήσει την επισφάλεια στο συγκεκριμένο συγκείμενο της ελληνικής αγοράς εργασίας και, αφετέρου, να επιχειρήσει την ποσοτική της αποτύπωση, προτείνοντας τρόπους ορισμού και μέτρησης της επισφάλειας.

To report ετοιμάστηκε για το Eteron από τριμελή ερευνητική ομάδα, με επιστημονικό υπεύθυνο τον Δημήτρη Παρσάνογλου, αναπληρωτή καθηγητή στο τμήμα Κοινωνιολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) και διευθυντή του Εργαστηρίου Κοινωνικής Θεωρίας και Εμπειρικής Έρευνας, την Αγγελική Υφαντή, συνεργάτιδα του Εργαστηρίου και Ερευνήτρια Γ΄ Βαθμίδας στο Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Κοινωνίας της Ακαδημίας Αθηνών και τη Νίκη Κοσμετάτου, υποψήφια διδάκτωρ Κοινωνιολογίας στο ΕΚΠΑ.

Η ανάλυση της τριμελούς ερευνητικής ομάδας βασίζεται στην πλέον περιεκτική και πλούσια διαθέσιμη βάση δεδομένων, την Ελληνική Έρευνα Εργατικού Δυναμικού 2022, η οποία διενεργήθηκε από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Στο report γίνεται μία πρώτη αποτύπωση των βασικών δημογραφικών και κοινωνικών χαρακτηριστικών των απασχολούμενων, συμβάλλοντας στη χαρτογράφηση της πρόσφατης κατάστασης της απασχόλησης στην Ελλάδα. Σε ό,τι αφορά τις ενδείξεις επισφάλειας σε νέους και νέες εργαζόμενες, η ερευνητική ομάδα εξετάζει κάποιες βασικές και συμπληρωματικές μεταβλητές που δείχνουν τις διάφορες πτυχές της ανασφαλούς, άτυπης και επισφαλούς απασχόλησης, στη βάση μιας σειράς δεικτών.

Όπως σημειώνει ο επιστημονικός υπεύθυνος του report, καθηγητής Δ. Παρσάνογλου: «Σε επίπεδο κλάδων απασχόλησης, η επισφάλεια δεν περιορίζεται μόνο σε νέες όψεις της οικονομίας και της εργασίας, όπως οι δημιουργικές βιομηχανίες, οι κλάδοι του γνωσιακού καπιταλισμού και η ανάδυση της οικονομίας των πλατφορμών. Προκύπτει ότι η επισφάλεια απλώνεται σε μεγάλο, αν όχι σε όλο το εύρος οικονομικών δραστηριοτήτων, σύγχρονων και παραδοσιακών».

Από τα κοινωνικο-δημογραφικά στοιχεία, προκύπτει ότι σε επίπεδο γενικού πληθυσμού οι απασχολούμενοι το 2022 ήταν κυρίως άνδρες (57,8%), ηλικίας από 45 έως 64 ετών, απόφοιτοι έως και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (51,4%) και απασχολούνται ως μισθωτοί (69,0%), ενώ το 28,1% είναι αυτοαπασχολούμενοι. Στη συντριπτική πλειονότητά τους απασχολούνται σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης στον τριτογενή τομέα αναδεικνύοντας την εμπεδωμένη από καιρό τριτογενοποίηση και της ελληνικής οικονομίας.

Ως προς τις αποδοχές στο σύνολο των απασχολούμενων, το 57,4% έχει καθαρές μηνιαίες αποδοχές από 601 έως 1.000 ευρώ μηνιαίως. Σημαντικές διαφοροποιήσεις υπάρχουν στις αποδοχές, αφού σε όλους τους κλάδους, τόσο γενικά όσο και στα άτομα που εργάζονται με πλήρη απασχόληση, οι εργαζόμενοι ηλικίας 20-34, αμείβονται λιγότερο από ό,τι το σύνολο των εργαζομένων.

Αντίστοιχα, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, τόσο η μερική απασχόληση όσο και η προσωρινότητα αφορούν περισσότερο τους νέους και τις νέες εργαζόμενους/ες.Τέλος, προκύπτει ότι στις νεότερες ηλικίες κυρίαρχη πηγή πρόσθετου εισοδήματος είναι το οικογενειακό δίκτυο. Επαληθεύεται, λοιπόν, η δυσκολία των νέων στην Ελλάδα να αυτονομηθούν οικονομικά και η παρατεταμένη εξάρτησή τους από την οικογένεια.

Το επόμενο διάστημα, το Eteron θα δημοσιεύσει και το δεύτερο μέρος του report της ερευνητικής ομάδας, όπου θα εξεταστεί η εξέλιξη αυτών των τάσεων διαχρονικά από το 2009 μέχρι και σήμερα και θα διερευνηθούν ξεχωριστά μεταβλητές όπως το φύλο, το επίπεδο εκπαίδευσης, καθώς και η γεωγραφική κατανομή των απασχολούμενων σε αστικές, ημιαστικές και αγροτικές περιοχές θα εξεταστούν ως πιθανοί παράγοντες ενίσχυσης των πιθανοτήτων επισφαλούς απασχόλησης.