Μία συζήτηση με τον Μενέλαο Ράπτη, τον 19χρονο νέο αναλυτή δεδομένων της NASA
Ένα αεικίνητο μυαλό που έχει σαρώσει βραβεία και διακρίσεις, έχει κερδίσει υποτροφία σε κορυφαίο κολλέγιο της Αμερικής και τώρα επιλέχθηκε από την αμερικανική διαστημική υπηρεσία για την ανάλυση δεδομένων του τηλεσκοπίου James Webb.
- 23 ΙΑΝ 2023
Θα φανταζόσουν ποτέ ότι μπορείς να προβλέψεις την εξέλιξη της πανδημίας μέσα από εικόνες δορυφόρων; Ότι ένα τόσο γήινο και απτό πρόβλημα γίνεται να προσδιοριστεί με δεδομένα του διαστήματος σε πραγματικό χρόνο; Κι όμως, υπάρχει σύνδεση: «Η υπόθεση ήταν ότι περιοχές με έντονη ατμοσφαιρική ρύπανση θα βρίσκονταν πιο ψηλά στην κατάταξη των θανάτων από Covid19 λόγω υψηλότερης συγκέντρωσης ατόμων με αναπνευστικά προβλήματα, όπως και ότι η εντονότερη φωτορύπανση τη νύχτα θα προδίδει τη συγκέντρωση του κόσμου, άρα τα σημεία αυτά θα ταυτίζονται με την έξαρση των κρουσμάτων – τελικά, και τα δύο επιβεβαιώθηκαν, οδηγώντας έπειτα σε ένα μοντέλο πρόβλεψης μέσω τεχνητής νοημοσύνης».
Η ιδιοφυής ιδέα υλοποιήθηκε από διεθνείς ερευνητές μεταπτυχιακού επιπέδου και απέσπασε βραβείο σε διαγωνισμό της NASA την περίοδο 2019-2020, ενώ η σύλληψη ανήκε στον Μενέλαο Ράπτη, ένα νεαρό παιδί από τη Θεσσαλονίκη, που τώρα έχω στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής.
Αιτία της συνέντευξης δεν είναι η συγκεκριμένη διάκριση, ούτε τα μετάλλια και οι πρωτιές σε διεθνείς ολυμπιάδες και διαγωνισμούς αστροφυσικής (από τα οποία βρίθει το βιογραφικό του), όσο η ευχάριστη είδηση ότι σε ηλικία 19 ετών επιλέχθηκε από τη NASA για το πλήρωμα που αναλύει δεδομένα από το James Webb.
«Ήταν μια πολύ συγκινητική στιγμή για μένα, μια ευκαιρία που με φέρνει πιο κοντά από ποτέ στα όνειρά μου», περιγράφει ο ίδιος, «αλλά εκείνο, το οποίο θεωρώ ως μεγαλύτερο επίτευγμα στη ζωή μου είναι ότι από νωρίς μπόρεσα να συνειδητοποιήσω ποιο είναι το πάθος μου – τι είναι αυτό, στη σκέψη του οποίου η καρδιά μου χτυπάει πιο δυνατά». Με αυτά τα λόγια αναφέρεται, φυσικά, στην αστροφυσική και τον μυστηριώδη κόσμο του διαστήματος που θυμάται από παιδική ηλικία να τον μαγεύει.
Η πρώτη σπίθα για τον Μενέλαο Ράπτη άναψε στην ηλικία των 7 ετών, μόλις. «Πήρα από τον πατέρα μου για δώρο το πρώτο μου τηλεσκόπιο και με θυμάμαι να κοιτάω με δέος τα άστρα, αποκτώντας ξαφνικά μια σειρά από ερωτήματα που μου διέγειραν τη φαντασία: Πού τελειώνει το σύμπαν και πώς να μοιάζουν άραγε τα όρια του; Πόσα άστρα να υπάρχουν συνολικά και πώς γίνεται κάποιος να φτάσει εκεί;».
Στο ενδιάμεσο μέχρι σήμερα, ο Μενέλαος ακολουθά με απόλυτη προσήλωση τον στόχο που είχε ψιθυρίσει τότε, μικρός, στον εαυτό του – μακάρι να είναι ο ίδιος που θα βρει την απάντηση σε αυτά τα αιώνια ερωτήματα.
Πώς φτάνουμε στη NASA και το James Webb
Από το τηλέφωνο ακούγεται σεμνός, προσγειωμένος, ειλικρινής. Τον ρωτάω πώς είναι να τρέχεις σε διαρκή μαραθώνιο επάνω στο επιστημονικό πεδίο, από μικρό παιδί – γιατί στα μάτια μου, αυτό κάνει: οι back-to-back συμμετοχές σε διαγωνισμούς αστροφυσικής, θερινά σχολεία, μαθητεία σε ιδιωτικό σχολείο της Θεσσαλονίκης, την κατάκτηση του τίτλου του Νεαρού Ευρωπαίου Πρεσβευτή του Διαστήματος, μέχρι την πλήρη υποτροφία στο κορυφαίο κολέγιο της Πενσυλβάνια Franklin & Marshall και την τωρινή επιλογή του από τη NASA.
«Η αλήθεια είναι πως πάντα η επιτυχία χρειάζεται θυσίες και συμβιβασμούς», απαντά ο Μενέλαος, «ωστόσο, είχα πάντα κατά νου να κρατάω ισορροπίες και τελικά ό,τι στερήθηκα, έγινε συνειδητά». Στα μάτια του, το μονοπάτι προς την επιτυχία δεν έμοιαζε ποτέ εύκολο, αλλά την ίδια στιγμή η προσήλωση σε έναν στόχο αποδεικνύεται σωτήρια όταν αναζητάς ένα παράθυρο αισιοδοξίας. Το νόμισμα έχει πάντα δύο όψεις.
Τώρα περιμένει με προσμονή τις επόμενες εβδομάδες. Παράλληλα με τη φοίτησή του στο κολλέγιο, θα αναλάβει τη θέση του στη διεθνή ερευνητική ομάδα που επεξεργάζεται τα δεδομένα του James Webb – το επαναστατικά εξελιγμένο τηλεσκόπιο βρίσκεται σε τροχιά 1.500.000 χλμ πάνω από τον πλανήτη Γη, στέλνοντας διαρκώς πληροφορίες στη διαστημική βάση της NASA. Ο Μενέλαος Ράπτης θα είναι ένας από τους ελάχιστους προπτυχιακούς φοιτητές που θα είναι στο πλήρωμα.
«Ο ρόλος μου στην ομάδα θα αφορά στην ανάλυση δεδομένων μέσα από εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, είτε αυτά σχετίζονται με τη γέννηση των πρώτων γαλαξιών και την κοσμογονία καθαυτή, είτε σχετίζονται με την εξεύρεση πλανητών που είναι κοντά στα γήινα δεδομένα, ώστε να ταυτιστούν πιθανόν ως κατοικήσιμοι», εξηγεί. Αν και, όπως υπενθυμίζει, σε κάθε περίπτωση το πεδίο της έρευνας μοιάζει πιο πολύ με λαβύρινθο, έτσι που μπορεί να ξεκινήσεις για άλλους στόχους και να καταλήξεις σε άλλους προορισμούς.
Άλλωστε, το κλειδί στην όλη ιστορία είναι το ίδιο που ξεκλείδωσε το μυαλό του Μενέλαου από την παιδική ηλικία, όταν κοίταξε πρώτη φορά μέσα από τηλεσκόπιο: η φαντασία.
